Krućiše postajenja za biowotpadki
Budyšin (SN/MWj). Nowe postajenja za wužiwanje sudobjow za biologiske wotpadki płaća w Budyskim wokrjesu wot 1. meje. Zaměr je, kwalitu z biowotpadkow dobywaneho komposta z tym polěpšić, zo so podźěl tak mjenowanych cuzych maćiznow – předewšěm kumštnych – jasnje redukuje, rěka w nowinskej zdźělence wokrjesa.
Kompost z biowotpadkow je wažna surowizna za ratarstwo a zahrodnistwa. Přeco zaso pak jewja so plastowe tity, zapakowanja abo podobne wěcy we wotpadkowych sudobjach. Nowe nětko je, zo smědźa biowotpadki maksimalnje jedyn procent kumštnych maćiznow wopřijeć. Su-li w biowotpadkach wjac hač tři procenty kumštnych maćiznow, smědźa je kompostěrowanske připrawy wotpokazać.
Dom Měrćina Nowaka-Njechorńskeho wopytali
Njechorń (SN/ VaŽ). Dwanaće dźěći poda so w jutrownych prózdninach z busom do Njechornja. Tam wopytachu dom Měrćina Nowaka-Njechorńskeho. Organizował je wulět projekt experiMINT Campusa Radwor.
Florian Kießlich wjedźeše zakładnych šulerjow po domje a ateljeju serbskeho molerja a spisowaćela. Při tym powědaše wo žiwjenju, skutkowanju a žiwjenskich stacijach Njechorńskeho. Rozhladujo so po domje spóznachu dźěći knihi a wobrazy, kotrež běchu jim hižo znate. Při kwisu móžachu swoju wědu, kotruž běchu sej za čas wjedźenja přiswojili, dopokazać. Jako myto zdobychu wšitcy knihu „Moje lěto z bobakom“, kotruž po tym zhromadnje čitachu a samo z njeje spěwachu.
Při lóštnych hrach na zahrodźe a při słódnym přikusku bě přestawka spěšnje nimo. Po tym podachu so dźěći na pućowanje k hatam wokoło Njechornja. Tam zhonichu wjace wo figurach a přirodźe, kotruž bě Měrćin Nowak-Njechorński w swojich powěsćach a wobrazach wuhotował resp. rysował.
Sezonu zahajili a štom sadźili
Što móže inwaziji zadźěwać?
Rozdźělne měnjenja, kak z muchami wobchadźeć
Radwor (UM/SN). Jako na jednym ze zašłych posedźenjow Radworskeje gmejnskeje rady znowa wo inwaziji muchow diskutowachu, rěčachu mjez druhim wo tak mjenowanej „technice sterilnych mužikow“. Při tym wulke mnóstwo insektow sterilizuja. „Hdyž so sterilizowane mužiki ze žónkami poruja, žadyn žiwjenja kmany dorost njenastanje. Tak so populacija přichodneje generacije insektow pomjeńši“, rěka na webstronje Centre for Agriculture and Bioscience International (CABI). Organizaciju zaběra prašenje, kak hodźa so wědomostne dopóznaća na ratarstwo a wobswět přenjesć.
Policija (29.04.25)
Wopity hišće dale pić chcył
Łaz. Pokiw wo po wšěm zdaću pjanym šoferu je policiju njedźelu popołdnju we Łazu dóstała. Tam je wodźer Dacije tankował a nochcyše na to jenož bencin, ale tež alkoholiske napoje zapłaćić. To pak wón njemóžeše, dokelž pjenježne karty njefungowachu. Tak sydny so muž, kotryž bě pječa hižo chětro natutkany, do swojeho jězdźidła, zo by pjenjezy wobstarał. Te sej wot znateho wupožči a swój dołh zapłaći. Policija pak bě mjeztym tež na městnje. Pola muža naměrichu 1,86 promilow alkohola w kreji.
Zastanišćo ponowili
Financy šule najprjedy raz wěste
Worklecy (SN/MWj). Worklečanska gmejna lětsa nimo wyšeje šule „Michał Hórnik“ žane wjetše inwesticije wukonjeć njemóže. To je hłowne wuprajenje hospodarskeho plana, kotryž je gmejnska rada na swojim zašłym posedźenju wobzamknyła. Plan wurunachu jeničce z tym, zo mějachu dosć swójskich srědkow, kotrež do plana sobu zapřijachu. „Přichodne lětach so nam to hižo njeporadźi“, praji wjesnjanosta Clemens Poldrack. Potom změja pod smužku deficit, kotryž hižo njewurunaja.
Křižnu cyrkej na Radworskim kěrchowje nětko wobnowjeja. Z třěchi ...
Krótkopowěsće (29.04.25)
Alstom: Wulka skazanka dóšła
Budyšin. Předewzaće Alstom je wot bołharskeho wobchadneho ministerstwa nadawk we wobjimje 600 milionow eurow za produkciju 35 elektriskich ćahow dóstało. Jězdźidła typa Coradia Stream zhotowjeja hłownje na Budyskim stejnišću. K dojednanju słuša tež hladanske zrěčenje za 15 lět w cyłkownej sumje 268 milionow eurow.
Chcedźa dale kórki produkować
Gólišyn. Stejišćo za produkciju sprjewinych kórkow w Gólišynje přetwarja. Z tym wostanje produkcija zaručena, tež hdyž maja so dźěłowe městna wottwarić. To su wčera z braniborskim hospodarskim ministrom Danielom Kellerom wujednali. Přepołoženje produkcije do Schöneiche, kotrež bě předewzaće Spreewaldkonserve Golßen tzwr připowědźiło, njebudźe.
Projektny dźeń wo temje EU
Kumštna inteligenca móže diagnostiku polěpšić
„Posłuchaj lěkarja, prjed hač jeho trjebaš!“, serbske přisłowo namołwja.
Tuž wěnuje so student mediciny Pětr Dźisławk znatym a mjenje znatym chorosćam, zo by je čitarjam trochu bliže rozłožował (68).
Kumštna inteligenca nas dźeń a bóle zaběra. W šuli, na uniwersiće, na dźěle a we wólnym času – w dale a wjac wobłukach integruja inowatiwne nastroje a programy. Tež w strowotnistwje njeda so tomu zadźěwać. Mnozy z nas to witaja, wšako lubi kumštna inteligenca medicinsku rewoluciju, wot kotrejež móhli wšitcy profitować. Najwjetša sylnosć KI wokomiknje je, zo zamóže hoberske datowe mnóstwa w njesměrnje krótkej chwilce analyzować. Algoritmy, na kotrychž kumštna inteligenca bazuje, spóznawaja mustry a tworja wotpowědne sćěhi. Na přikład, hač je blečk na röntgenowym wobrazu strašny abo nic.
