Trump Kaczyńskemu imponuje

pjatk, 07. februara 2025 spisane wot:

Rozdźělne reakcije w Pólskej na noweho prezidenta USA

Waršawa. Postupowanje noweho pre­zidenta USA Donalda Trumpa Polacy jara dokładnje wobkedźbuja. Při tym so zhladowanje knježerstwa a zastupnikow bywšeho knježerstwa chětro rozeznawa.

Předsyda hač do 2023 knježaceje narodno-konserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) Jarosław Kaczyński je runjewon zahorjeny: „Donald Trump zastupuje wšitke hódnoty, kotrež su tež ­našej stronje přewšo wažne. Wón ma křesćansku wutrobu.“ Nimo toho Trump dwusplažnosć zastupuje. Swójba z nanom a maćerju je zakład towaršnosće, Kaczyński potwjerdźi. Nic naposledk ­nowy prezident we Washingtonje na­ležnje přećiwo ilegalnej migraciji wo­juje: Wo ćěkancow dźě tež w Pólskej ­nje­rodźa.

Walizišćina: Rěčny staw lěpje přepytować

štwórtk, 06. februara 2025 spisane wot:

Po ludličenju z lěta 2021 rěčeše walizisce we Walesu 538 000 ludźi (staršich hač tři lěta). Tamni rěčni planowarjo su sej postajili ambiciozny cil, do lěta 2050 jedyn milion walizisce rěčacych docpěć. Je pak chětro njewěste, jeli (a na kajke wašnje) so tuta wizija zdokonjeć poradźi.

Fachowcy z Centruma za walizisku ­politiku a towaršnosć na uniwersiće w měsće Aberystwyth w tutym zwisku w njedawno wozjewjenej slědźerskej ­rozprawje za to pleděruja, rěčny staw mjenowaneje keltiskeje mjeńšinoweje rěče husćišo, na nowe wašnja a lěpje ­přeslědźować.

Čěsko-słowakske napjatosće

srjeda, 05. februara 2025 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Napołoži-li prezident USA Donald Trump wudźěłkam z EU wosebite cła, spomałši so čěski hospodarski rozmach wo wjace hač jedyn procent, zdźěli Tomáš Prouza, prezident zjednoćenstwa za wiki a turizm. Cła njebychu so jenož negatiwnje na wikowanje mjez statomaj wuskutkowali, ale tež k tomu přinošowali, zo bychu tukrajne předewzaća swoje wudźěłki radšo w USA produkowali. Prouza podšmórny, zo drje njeeksportuje Čěska wjele wudźěłkow do USA, ale dodawa wšelake dźěle europskich wudźěłkow za ameriske wiki.

Hnujacy podawk dožiwili

pjatk, 31. januara 2025 spisane wot:

Statnicy z 55 krajow wuswobodźenje lěhwa Auschwitz wopominali

Oświęcim. Wopominanje holocausta składnostnje 80. róčnicy wuswobodźenja zaničowanskeho lěhwa Auschwitz zaběra w medijach Pólskeje wusahowace městno. Při tym njezłožuja so jenož na ofi­cialne rozprawnistwo, ale wěnuja so tež čłowjeskej, emocionalnej runinje. Cyle w tym zmysle běchu zamołwići w bywšim němskim nacionalsocialistiskim lěhwje Auschwitz wopominanske zarjadowanje přihotowali. Hoberski stan za prošenych hosći steješe runje na tym městnje, hdźež mějachu za čas Druheje swětoweje wójny ćahi ze zawlečenymi ludźimi ze wšeje Europy swoje poslednje zastanišćo. Na rampje běchu oficěrojo němskeje SS nablaku rozsudźili, štó smědźeše hišće wěsty čas w hoberskim lěhwje barakow žiwy być a štó dyrbješe so hnydom na dwaj kilometraj dołhi puć do płunowych komorow podać. Po­trjecheni běchu wosebje Židźa, Sintojo a Romojo, maćerje, dźěći, stari ludźo.

Skućićel zdźěla wuwinowany

srjeda, 29. januara 2025 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Čěske knježerstwo chce ukrainskim ćěkancam při nawróće do swójskeho kraja pomhać. We wosebitych srjedźišćach z mjenom Unity hub móža so zajimcy wobšěrnje wo tym informować, zdźělichu čěske nowiny Deník N minjeny pjatk. Dźenik poćahuje so na wotpo­wědne powěsće z nutřkowneho mi­nisterstwa. Po jeho informacijach chce knježerstwo přichodny tydźeń w Praze z ukrainskim premierministrom Olek­sijom Černyšowom wo planowanych srjedźišćach wuradźować. Wone maja zdobom kulturnišća a zetkawanišća być. Černyšow bě hižo w Berlinje ze zwjazkowej nutřkownej ministerku Nancy Faeser wo tak mjenowanych Unity Hubs porěčał. Tuchwilu je 390 000 Ukrainjanow w susodnym kraju žiwych.

Polacy boja so wupokazanja

pjatk, 24. januara 2025 spisane wot:

Dekrety noweho prezidenta USA Donalda Trumpa zbudźeja njeměr

Waršawa. Zapokazanje noweho prezidenta USA Donalda Trumpa a wosebje jeho prěnje dekrety bjezposrědnje po tym su w medijach Pólskeje hoberski wothłós zbudźili. Jara wobšěrnje rozprawjeja nowiny wo gigantiskim balu prošenych ­hosći w krasnych šatach a woblekach, wo tym, kak je Trump z wulkim tesakom swjedźensku tortu nakrał, abo kak je po podpisanju stow dekretow ludźom pi­saki mjetał. Přiwšěm su reakcije na noweho prezidenta Ameriki rozdźělne.

Pólska přewozmje nawod Rady EU

srjeda, 22. januara 2025 spisane wot:

Waršawa (dpa/SN). Pólska je dźensa oficialnje předsydstwo Rady Europskeje unije – zastupnistwo wšěch 27 čłonskich krajow – za přichodne poł lěta přewzała. W běhu dnja chcyše ministerski prezident Donald Tusk ćežišća skutkowanja předstajić. W Straßbourgu su za to ­zhromadne posedźenje Europskeho parlamenta a Rady EU planowali.

Pólska chce so w přichodnych šěsć měsacach wosebje wo zesylnjenje europskeje wěstoty a hospodarstwa starać. Liberalno-konserwatiwne knježerstwo ministerskeho prezidenta Donalda Tuska zasadźuje so tež za wyše zakitowanske wudawki. ­Europa měła wot Ruskeje nadpadnjenu Ukrainu dale wojersce podpěrować.

Dalši dypk programa pólskeho prezidentstwa je bój přećiwo wukrajnym ­prócowanjam wliw na politiku druhich krajow wukonjeć a wopačne informacije šěrić. Woni měli mjezynarodnje skutkowacym předewzaćam swobodu a wěstotu garantować. Nimo toho chce so Pólska za energijowu změnu zasadźić.

Njezbožo w Hornim Dvořišću

srjeda, 22. januara 2025 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. W minjenym tydźenju třěleše ­Čěska swój najwjetši satelit, kotryž rěka SATurnin-1, do swětnišća. Jeho daty maja zakitowanju a wěstoće susodneho kraja słužić. Satelit, kotryž ma stajnje zemju fotografować, njeje wotwisny wot technologije z wukraja. Raketa Space X Falcon-9 z USA sćeleše minjenu wutoru ­satelit do swojeje wobkružneje čary. Tři dny pozdźišo předstajichu zastupjerjo instituta Research Test and Aerospace ­Institute w nadawku zakitowanskeho ministerstwa tutu technisku připrawu nowinarjam w Praze. „Hač dotal njemějachmy tajke wukonliwe satelity“, praješe generalny direktor instituta Josef Kašpar. „Připrawa budźe nam dokładne daty dodawać, kotrež su za naš kraj jara wažne“, je sej Kašpar wěsty.

Stare rany Polakow dale bola

pjatk, 17. januara 2025 spisane wot:

Ukrainski prezident z prašenjemi žurnalistow so rozestajeć dyrbjał

Waršawa. Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj je předwčerawšim, srjedu, do Waršawy přijěł. Jeho mjeztym třeći wopyt po zahajenju wójny njeběchu ­wěstotnych přičin dla připowědźili. Na ­lisćinje oficialnych rozmołwnych partnerow stejachu prezident Andrzej Duda, ministerski prezident Donald Tusk kaž tež Waršawski wyši měšćanosta a kan­didat za zastojnstwo prezidenta Rafał Trzaskowski. Na nowinarskej konferency chwaleše hósć z Kijewa skutkownu ­pomoc Pólskeje na dobro Ukrainy w boju přećiwo ruskim nadpadnikam. Wot ­Europskeje unije pak sej žadaše, zo trójce telko bróni produkuje kaž dotal, zo njeby jenož Ukrainje pomhała, ale so zdobom sama hrožacemu ruskemu nadpadej ­wobarała. Konferenca wotběža w diplomatiskej atmosferje.

Přepytuja přičiny wohenja

srjeda, 15. januara 2025 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Praske wyše sudnistwo je by­wšeho čěskeho wojaka wurubjenja by­dlenjow w Ukrainje dla, na wosom lět ­jastwa zasudźiło. Muž bě so 2022 ­w Ukrainje dobrowólnikam přizamknył a hromadźe z nimi přećiwo ruskim agresoram wojował. Při tym pak bě wšelake bydlenja w nadběhowanych kónčinach wurubował. Sudnicy maja jeho njeskutki za socialnje škódliwe. W swojim roz­sudźe zdźělichu, zo je zasudźeny wo­jowanja znjewužiwał a so na njedobro potrjechenych wobohaćował. Rubjene předmjety bě za wójnsku dobytwu ­wudał.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND