„Božemje“ Karelo Gotto
Praha (ČŽ/K/SN). Dwaj dnjej knježeše w Čěskej hłuboka žaroba. Pjatk a sobotu rozžohnowała je so ludnosć kraja hłuboko hnuta z w starobje 80 lět 1. oktobra zemrětym najsławnišim čěskim spěwarjom, „złotym hłosom Prahi“ a wěrnym narodnym symbolom Karelom Gottom.
Sobotu – tón dźeń bě po wobzamknjenju knježerstwa statne žarowanje – swjećeše Praski arcybiskop Dominik Duda w katedrali swj. Vita na Hradčanach rekwiem za zemrěteho. Nimo wudowy Ivany, dźowkow Charlotty Elle a Nelli Sofie bě wjele stow přeprošenych hosći přitomnych, mjez nimi prezident Miloš Zeman a premieraj Čěskeje kaž tež Słowakskeje Andrej Babiš a Peter Pellegrini. Arcybiskop Duda w swojim prědowanju rjekny, zo je Gott hódnoty posrědkował, kiž ludźom žiwjenje porjeńšeja a wobohaćeja. Dźiwadźelnica Jiřina Bohdalová wuzběhowaše w swojich wopomnjenskich słowach Gottowy njewšědny talent a jeho dźěłowu prócniwosć, pokazujo zdobom na jeho přistojnosć a noblesu.
Jasne dobyće za knježacu PiS
Narodnokonserwatiwni knježa w Pólskej dale z absolutnej wjetšinu
Waršawa (dpa/SN). Narodnokonserwatiwni wostanu w Pólskej dale z najsylnišej politiskej mocu. Knježerstwowa strona Prawo a sprawnosć (PiS) ministerskeho prezidenta Mateusza Morawieckeho je wčerawše wólby parlamenta jasnje dobyła. Tak drje konflikt mjez Waršawu a Brüsselom wjele diskutowaneje justicneje reformy dla dale traje. Tež němsko-pólski poměr wostanje napjaty, dokelž žada sej PiS reparacije Němskeje.
Po dotalnym wuličenju je 43,6 procentow wolerjow za PiS hłosowało. „Tutón wuslědk dawa nam wulki towaršnostny nadawk, smy dowěru přidobyli“, rjekny Morawiecki wyskacym přiwisnikam. Při tym dyrbješe so PiS z raznym napřećiwnym wětřikom bědźić – w kraju „ale tež z wukraja“, Morawiecki potwjerdźi.
Afery politikarjow pozabyte
W Pólskej knježaca strona PiS sej wólbneho dobyća wěsta
Waršawa. Wólbny bój w Pólskej nabywa dny do njedźelnych wólbow parlamenta chětro razne formy, charakterizowane wot wosobinskich nadběhowanjow.
Opoziciska Wobydlerska koalicija (KO), kotraž móže so po woprašowanjach něhdźe 26 procentow hłosow nadźijeć, spyta afery politikarjow knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) ludźom hišće raz wuwědomić. Wšako bě runje PiS swój čas přilubiła bjez aferow dźěłać chcyć.
Gorbačowowe starosće a zludanja
Berlin (ČŽ/K/SN). Mjeztym 88lětny něhdyši generalny sekretar KSSZ, wótc „pjerjestrojki“, ruski prezident a lawreat Měroweho Nobeloweho myta Michail Gorbačow, je spisał nowu knihu. Wušła je wona w Němskej składnostnje 30. róčnicy powalenja Berlinskeje murje z titlom „Was jetzt auf dem Spiel steht. Mein Aufruf für Frieden und Freiheit“. Powšitkownje ma so edicija za politiski testament ruskeho statnika. Awtor wěnuje so w njej aktualnym stracham na swěće kaž tež němsko-ruskim poćaham. Wona je połna wobmyslenjow a zludanjow.
„Nastupajo zwrěšćenje komunistiskeho režima w tehdyšej Němskej demokratiskej republice hlada ,Gorbi‘ – kaž Němcy familiarnje prjedawšeho sowjetskeho statnika mjenuja – znjeměrnjeny na staw swěta, w kotrymž politikarjo a medije wutworjeja atmosferu njepřećelskosće. Stare hidy ze zymneje wójny so wróćeja. Ruskej a Rusam přidźěleja znowa rólu „hrózbnika“, reziměruja knihu čěske medije.
Prezidenća Visegrádskeje štyrki so zetkali
Praha (ČŽ/K/SN). Wjeršk prezidentow statow Visegrádskeje štyrki (V 4) wotmě so tele dny w Lánach njedaloko čěskeje stolicy. W hrodowym hamtskim sydle hłowy Čěskeje republiki Miloša Zemana su hromadźe z nim Andrzej Duda (Pólska), János Áder (Madźarska) a Zuzana Čaputová (Słowakska) radu składowali. Wurjadnosć jich wjerškoweho zetkanja bě, zo staj so druhi dźeń tež serbiski prezident Aleksandar Vučić a prezident Słowjenskeje Borut Pahor wobdźěliłoj.
Ekonomija rostła
Praha (ČŽ/K/SN). Čěske hospodarstwo je lětsa w druhim kwartalu z 2,8 procentami trochu spěšnišo rostło hač w prěnim, hdyž wučinješe přibytk produkcije 2,7 procentow. To wuchadźa z datow, kotrež je Čěski statistiski zarjad (ČSÚ) wozjewił. Prěnje jeho trochowanja spočatk septembra běchu 2,7 procentow rósta ekonomije wupokazowali.
W druhim štwórćlěće 2019 su předewzaća zdobom za mzdy nahladny 7,1 procent srědkow wjace nałožić dyrbjeli. Za to su mjenje do modernych nastrojow a techniskich připrawow inwestowali. Na tamnej stronje su so pjenježne a njepjenježne dochody domjacnosćow w tym času nahladnje zwyšili, přispomnja k tomu zamołwity sobudźěłaćer ČSÚ Vladimír Kermit.
Pjenježne a njepjenježne dochody domjacnosćow přibychu w druhim kwartalu wo 3,5 procentow porno 1,2 procentomaj w prěnim. W absolutnych ličbach docpěchu přerězne měsačne dochody z dźěłoweho poměra 34 885 krónow (přibližnje 1 375 eurow). Praksa wšak, zo wudawki domjacnosćow přiwšěm spěšnišo rostu hač jich realne dochody, wuskutkuje, zo je kwota lutowanja wo 10,9 procentow spadła.
Argumenty opozicije słabe
Pólska hotuje so na wólby noweho sejma 13. oktobra
Waršawa. Dźesać dnjow do wuzwolenja noweho pólskeho sejma je wólbny bój w kraju swój wjeršk docpěł. Zastupnicy wšitkich stron parlamenta, kotrež wojuja wo mandaty ludoweho zastupnistwa, su w cyłym kraju po puću, zo bychu wolerjow za sebje zdobyli.
Wulke překwapjenja hladajo na wólbny wuslědk wšak nichtó njewočakuje. Hdyž ličby najnowšich naprašowanjow za měnjenjemi přitrjechja, móže so knježaca narodnokonserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS) z něhdźe 40 procentami jasneho dobyća z wulkim wotstawkom k opoziciji nadźijeć.
Předsyda PiS Jarosław Kaczyński předstaji njedawno w Szczecinje wólbny program swojeje strony, kotryž wopřijima na wšě 232 stron. Po hódnoćenju prof. Wojciecha Sadurskeho z Europskeho centruma Waršawskeje uniwersity pak je w programje runje dwanaće stron z konkretnymi wuprajenjemi. Zbytk je wulki „ideologisko-propagandistiski kał“, měni Sadurski w nowinje Gazeta Wyborcza.
„Čěski sołobik“ na přeco womjelknył
Najsławniši čěski spěwar popularneje hudźby Karel Gott je wutoru w starobje 80 lět zemrěł. Wo njeho nježaruje jenož jeho wótcny kraj, ale cyły swět, po kotrymž je „złoty hłós z Prahi“ znaty jako „Sinatra wuchoda“. Chowany budźe 42krótny dobyćer Złoteho abo Čěskeho sołobika a w zańdźenym porjedźe na Zasłužbneho a Narodneho wuměłca pomjenowany Karel Gott po dorěčenju knježerstwa w kruhu swójby ze statnymi česćemi. Zjawnosć móže so z nim dźens za tydźeń, 11. oktobra, w palaisu Žofín rozžohnować. Rekwiem budźe nazajtra w katedrali swj. Víta.
Wot srjedy kładu Praženjo kaž tež ludźo z cyłeje Čěskeje a samo wopytowarjo stolicy při domje njeboćičkeho kwěćele a zaswěćeja swěčki. Čěske, ale tež słowakske nowiny jeho žiwjenje a spěwne skutkowanje wobšěrnje hódnoća. Słowakski dźenik Nový čas zwěsća: „Pře smjerć Karela Gotta płače 16 milionow Čechow a Słowakow.“
Warnuja před awtoritarnym wuwićom
Waršawa (dpa/SN). Tydźenjej do wólbow noweho parlamenta w Pólskej su třo něhdyši prezidenća před awtoritarnym wuwićom swojeho kraja warnowali, namołwjejo opoziciju k jednoće. „13. oktobra njewotměja so žane normalne wólby. Tón dźeń so rozsudźi, hač budźe Pólska demokratiski kraj abo hač dale do směra na awtoritarnu diktaturu wotboči“, rěka w lisće, kaž powěsćernja PAP rozprawja. Podpisali su jón bywši statni šefojo Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski a Bronisław Komorowski.
Třo bywši pólscy prezidenća apeluja w swojim lisće na njewotwisnych kandidatow senata, druheje komory parlamenta. Woni dyrbjeli swoju kandidaturu złožić, zo bychu z třoch stron wobstejacy blok opozicije w boju přećiwo knježacej narodno-konserwatiwnej stronje Prawo a sprawnosć (PiS) sylnili.
Po aktualnych woprašowanjach móže so PiS tuchwilu 40 do 45 procentow hłosow nadźijeć. Za liberalnokonserwatiwnu Wobydlersku koaliciju, kotraž je z bywšeje knježaceje Wobydlerskeje platformy wušła, chcyli 26 do 28 proc. ludźi hłosować, instituty zwěsćeja.
Wšitke namjety wotpokazane
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
Narodna rada našeho kraja měješe na nazymskich schadźowanjach „horcu“ naležnosć wobjednawać. Štyri opozicionelne strony běchu mjenujcy parlamentej namjety za změnu wotehnanskeho zakonja zapodali. Dotal w Słowakskej płaći, zo smě žona hač do dwanateho tydźenja samodruhosće pisomnje jeje přetorhnjenje požadać. Fachowy lěkar je winowaty, powučić žonu wo tym, kotre rizika za strowotu su z njejednorym zapřimjenjenjom zwjazane. Zdobom ma ju na antikoncepcionelne metody a přisłušne srědki skedźbnić. Žonje hač do 16 lět je móžno samodruhosć medikamentoznje přetorhnyć, tola jenož, hdyž staršej přihłosujetaj.
