Tusk namołwja k protestam
Waršawa (dpa/SN). Bywši prezident Rady EU a nawoda pólskeje opozicije Donald Tusk je k protestam přećiwo wusudej wustawoweho sudnistwa kraja namołwjał. „Namołwjam wšitkich, kotřiž chcedźa europsku Pólsku zakitować, njedźelu we 18 hodź. na Waršawske Hrodowe naměsto přińć“, wón wčera wječor na socialnej syći Twitter wozjewi. „Jenož zhromadnje móžemy jich stopować.“ Tusk je tuchwilu komisariski nawoda najsylnišeje opoziciskeje strony, liberalnokonserwatiwnje wusměrjeneje Wobydlerskeje platformy.
Pólske wustawowe sudnistwo je wčera rozsudźiło, zo so wěste elementy prawa EU pólskej wustawje spřećiwjeja. Narodne prawo steji nad prawom EU. W Brüsselu wusud wjele kritiki zbudźa a powjetša nimo toho konflikt mjez komisiju EU a knježerstwom we Waršawje, kotrež chce justicnu reformu w kraju přesadźić.
Pólske narodnokonserwatiwne knježerstwo pod stronu PiS justicny wobłuk hižo něšto lět změnja. Kritikarjo jemu wumjetuja, zo sudnikow pod ćišć staja. Komisija EU je reformow dla Europskemu sudnistwu hižo skóržby zapodała.
Babiš we wuskosćach
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Kaž su wjacore tu- a wukrajne nowiny njedźelu wječor rozprawjeli, bě mjezynarodny zwjazk wotkrywacych žurnalistow w minjenych měsacach „tajne“ zamóženja wšelakich znatych politikarjow přepytował. Wuslědk jeho dokładnych rešeršow wučinja wjace hač 11,9 milionow brizantnych dokumentow, w kotrychž je tež čěski ministerski prezident Andrej Babiš naspomnjeny, kiž bě hižo časćišo korupcije podhladny.
Trěbne su kmane instrumenty
Budyšin (SN). Wo zhromadnych problemach w zwisku ze strukturnej změnu wuradźowachu zastupnicy wuběrka čěskeho senata za wonkowne naležnosće a čłonojo wuběrka za wustawu, prawo, demokratiju a Europu Sakskeho krajneho sejma minjeny pjatk w Budyšinje. Na přeprošenje předsydy sakskeho wuběrka Marka Šimana přichwata jeho čěski kolega Mikuláš Bek. Zarjadowanje wotmě so na historiskej stukowej žurli Sakskeho wyšeho krajneho sudnistwa. Přitomnaj běštaj tež prezident sakskeho sejma Matthias Rößler a čěska generalna konsulka Markéta Meissnerová.
„Mamy poprawom samsne problemy“, rjekny Mikuláš Bek. Hižo nětko stej němski a čěski pomjezny region hospodarsce słabje nastajenej. To móhło so ze strukturnej změnu raznje přiwótřić, njenamakamy-li so nowe a skutkowne instrumenty.“
Hišće raz ANO
Štó znaje najlěpje pólsku dušu?
Pólska analyzuje wuslědk wólbow němskeho zwjazkoweho sejma
Waršawa. Wólby němskeho zwjazkoweho sejma su w susodnej Pólskej jara dokładnje sćěhowali a chětro nadrobnje analyzowali.
Přezjedni sej su, zo so w Němskej přichodnje tójšto změni. „Nowy swět bjez Angele Merkel“ tituluje dźenik Gazeta Wyborcza. „Elefanty su zahinyli“ analyzuje tydźenik Polityka kónc wulkich ludowych stron. CDU bě runje hišće 24,1 procent hłosow dóstała, SPD z 25,7 jenož něšto wjac. Wosebje wólbna poražka Armina Lascheta (CDU), kotruž wón sam přiznać nochce, je Polakam znamjo wulkeho přewróta pola zapadneho susoda.
Fridays for future tež w Čěskej
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Wjace hač 1 000 přewažnje młodych ludźi je minjeny pjatk na Praskej Małej stronje za škit klimy demonstrowało. Zazběh protestneho zarjadowanja wotmě so tam z dypkom w 11.55 hodźin. „Ze započatkom našeje demonstracije w pjeć do dwanaćich chcemy na to skedźbnić, zo zbudźe nam jenož hišće mało časa za rozrisanje klimoweje krizy“, podšmórny Klára Bělíčkova, zastupjerka čěskeje wotnožki mjezynarodneho hibanja Fridays for future. Z hesłami kaž „Nětko abo nihdy“ abo „Wuhlo wostanje w zemi“ su młodźi škitarjo klimy mjez druhim tež přećiwo wudobywanju brunicy w pólskej brunicowej jamje Turów protestowali. Po wjacorych raznych narěčach ćehnjechu protestowacy potom do Praskeho Stareho města. Tež w morawskej stolicy Brno zetka so na 200 šulerjow a studentow na namołwjenskej akciji přećiwo klimowej změnje. Po słowach zarjadowarjow matej pjatkownišej demonstraciji přichodnemu nowemu knježerstwu nastork być, so po wólbach w oktobru bóle za klimu a wobswět zasadźić.
Młodźina woliła
Praha (ČŽ/K/SN). Krótko do wólbow sejma 8. a 9. oktobra su w Čěskej šulerjam, staršich hač 15 lět, wolić dali. W akciji je 40 890 kubłancow z 317 srjedźnych šulow swój hłós wotedało. Na wuběr běchu wšitke strony a politiske hibanja, kotrež chcedźa tež spočatk winowca do delnjeje komory parlamenta zaćahnyć.
Z „młodźinskich wólbow“ je zhromadźenstwo Piraća/Starosća jako dobyćer wušło, dóstawši 30,4 procenty. Snadnje za nimi je konserwatiwna koalicija Spolu (ODS, KDU-ČSL a TOP 09) z 29,4 procentami druha. Z wulkim wotstawkom přińdźe knježaca ANO z runje 8,5 proc. na třeće městno. Ze 7,1 procentom by tež strona Zelenych hišće do sejma přišła.
Někotrym stronam wolerjo-šulerjo zaćah do parlamenta zapowědźeja. SPD zběra jeno štyri procenty, socialdemokraća dyrbja so z 2,4 procentami spokojić, komunisća z 2,3 proc. Hibanje Přisaha dósta dwaj procentaj a formacija Trikolora/Swobodni priwatnicy 1,9 procentow.
Wotměli su so šulerske wólby sejma akuratnje tak kaž woprawdźity wotum. Na wšěch městnach skutkowachu wólbne komisije, a wolerjo dyrbjachu so wupokazać, prjedy hač smědźachu tajnje wolić.
Bój wo pola so přiwótřa
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Cyłkowna přestrjeń role za ratarstwo w Čěskej so wosebje twarskich aktiwitow dla wobstajnje pomjeńšuje. Dokelž tam dźeń a wjace składowarnjow a montažowych halow nastawa, pobrachuje dobra ratarska póda. Hižo dźensa ma naš susodny kraj přimjeno „montažna hala Europy“.
Poručeja Babiša wobskoržić
Praha (dpa/SN). Krótko do wólbow noweho parlamenta w Čěskej je policija znowa poručiła, ministerskeho prezidenta Andreja Babiša wobskoržić. Wo wuprajenja wjacorych swědkow rozšěrjena přepytowanska akta mjeztym statnemu rěčnikej předleži, zamołwići zdźěleja. A tón ma nětko rozsudźić, hač Babiša wobskorži, hač jednanje zakónči abo dalše přepytowanja wukaza, kaž bě so to hižo wospjet stało.
W tak mjenowanej aferje baćonjaceho hnězda wumjetuja Andrejej Babišej wobšudnistwo w zwisku ze spěchowanskimi srědkami. Wón je sej pječa w lěće 2008 dwaj milionaj eurow wot Europskeje unije za twar wellnessoweho centruma „Baćonjace hnězdo“ wulišćił. Srědki běchu za małe a srjedźostawske zawody myslene. Babiš pak steješe na čole firmoweho kompleksa 200 předewzaćow ratarskeje, zežiwjenskeje a chemiskeje industrije. Mjeztym je policija tež Babišoweho syna přesłyšowała. K wólbam parlamenta 8. a 9. oktobra ma Babiš ze swojej stronu ANO dobre wuhlady.
Bamž Franciskus Słowaksku wopytał
Bratislava (SŽ/K/SN). Štyri dny trajacy wopyt bamža Franciskusa w Słowakskej bě zawěrno njewšědny podawk. Předewšěm dźiwajo na to, kak je swjaty wótc tónkróć swoju wizitu w kraju pod Tatrami wobsahowje „wuhotował“. „Přińdu k wam jako putnik“, bě wón na Bratislavskim lětanišću rjekł, přilećawši z krótkeho přebytka w madźarskej stolicy Budapesće, hdźež bě wón ministerskeho prezidenta Viktora Orbána naležnje napominał k přistupnosći a solidarnosći napřećo potrěbnym cuzym. Słowakske medije woznamjenjeja tónle přebytk hłowy katolskeje cyrkwje z dobrym prawom tež jako „wopytanje mjeńšin, chudych a wumjezowanych“.
Po protokolu zabsolwowa bamž Franciskus najprjedy zetkanja z prezidentku Zuzanu Čaputovej, premierom Eduardom Hegerom kaž tež z dalšimi politiskimi nawodami kraja. Prezidentka dari wysokemu hosćej nimo chlěba a mjedu tež nabiwadło słowakskeje produkcije, k čemuž žortnje přispomni, zo bychu elektroawta Vatikana stajnje milinu měli.
