Nowa doba, dokelž bě nowa doba přišła
Před 75 lětami, 6. julija 1947, je po Druhej swětowej wójnje zaso serbska nowina wušła
Na prašenje, što zwostanje z toho, štož je w powójnskim času hač do přewrótoweje doby było, njehodźi so lochce zrozumliwa wotmołwa nadeńć. Što pak, hdyž sy sam we wonym času dźěłał? Je wšitko wopak było, ničo hódne? Přećiwo tajkemu zhladowanju so raznje wobaram, tež w mjenje swojich rowjenkow. A to runje na dnju 75. róčnicy wuchadźenja prěnjeho wudaća Noweje doby.
Wěm, zo budźe so za połsta lět hinak sudźić, wo našich skutkach a mojedla njeskutkach. Ale po kotrych měritkach?
Nowa doba, wot 1947 hač do kónca 1990 serbska nowina za Hornich Serbow, bě, telko je jasnje, stołp serbskeje publicistiki a nochcyjo ale bóle chcyjo maćerka slědnych serbskich publikacijow, kaž su to Nowy Casnik, Rozhlad abo Płomjo.
W prózdninach pola Serbskich Nowin dźěłać
W prózdninach dźěłać
Naša wulka šansa je regionalnosć
Michał Feldmann rozžohnuje so po 30 lětach na wuměnk – zamołwitosć za Wuhladko přewozmje Roman Nuk
Wjelelětny zamołwity redaktor za serbski telewizijny magacin Wuhladko Michał Feldmann je so njedawno na wuměnk rozžohnował. Janek Wowčer je so z nazhonitym žurnalistom, kotryž je serbskim a mjeńšinowym prašenjam napřećo jara wotewrjeny, wo Serbach, serbskej telewiziji, wo přichodźe Wuhladka a wuwiću žurnalizma w Němskej powšitkownje rozmołwjał.
Kak sće k žurnalizmej přišoł?
Němska z negatiwnym rekordom
Berlin (SN/bn). Njestatna organizacija Reporterojo bjez hranicow (RSF) zwěsća w swojej dźensa wozjewjenej lisćinje swobody nowinarstwa, zo „njebě w Němskej hišće ženje telko namocy napřećo w medijowych wobłukach skutkowacym kaž 2021“. Jako přičiny mjenuja „zakonje, wohrožace žurnalistow a jich žórła, woteběracu medijowu wjelorakosć a předewšěm namóc we wobłuku demonstracijow ‚prěkimyslerskeho‘ spektruma.“ Dohromady zličichu w tym zwisku 80 nadpadow, „reporterojo buchu wopluwani, kopani a zdźěla hač do womory zmorskani“. RSF kritizuje „pobrachowacu podpěru policije“, kotrejž nimo toho cyłkownje „dwanaće werifikowanych přesahnjenjow napřećo žurnalistam“ wumjetuje. Po informacijach RSF je „koronakriza hospodarske połoženje ćišćanych dźenikow na škodu medijoweje mnohotnosće dale pohubjeńšiła“.
Na čole lisćiny steja dale skandinawiske kraje. Najšpatniša je „situacija w statach z totalitarnym režimom, kaž na přikład w Sewjernej Koreji, Chinje a Iranje“.
Zakładne znajomosće rěče susoda
Iniciatiwa „My smy Europa“ zasadźuje so za to, zo so „europski projekt zešlachći. Chcemy kontinent a jeho wobydlerjow lěpje rozumić a zwěsćić, kak móže jednotliwc zwoprawdźenju projekta přinošować.“ Minjeny kónc tydźenja je iniciatiwa w tym zwisku rjad dźěłarničkow w Žitawje wuhotowała.
Žitawa (SN/bn). Nimo diskusijneho koła „Periferija – hranicy – kultura“, dialoga mjez šulerjemi a seniorami „Wotkrywanja w měsće“ a zarjadowanja za młodostnych a studowacych „Youth think tank“ bě iniciatiwa tež na dźěłarničku w Žitawskej radnicy za w medijowej branši skutkowacych přeprošała. Něhdźe 20 zajimcow mjez druhim z Němskeje, Pólskeje, Jendźelskeje, Grjekskeje, Friziskeje a ze serbskeje Łužicy je so na njej wobdźěliło.
Taktika přez socialne medije?
Budyšin (SN/bš). Aktualne powěsće njeposrědkuja jenož „tradicionalne“ kanale kaž nowiny, radijo abo telewizija, ale dźensniši čas tež socialne medije. Wosebje wójnu na Ukrainje nastupajo hodźa so informacije wo podawkach we woprawdźitym času sćěhować. Jednu móžnosć wozjewjenja skići swětoznata internetna platforma Twitter.
Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj bě sej w aprylu 2019 na Twitteru oficialny přistup zarjadował, někotre měsacy do swojeho wólbneho dobyća jako prezident. Jeho sćěhuja hač do dźensnišeho něhdźe 4,4 miliony wužiwarjow. Wot spočatka wójny pisa Zelenskyj wo aktualnym połoženju runje tak wo rozmołwach ze statnymi nawodami. To čini wón w ukrainšćinje a jendźelšćinje. Tak tematizowaše na přikład 1. měrca w telefonaće z němskim kanclerom Olafom Scholzom wobtřělenje ukrainskich bydlenskich štwórćow přez ruske wójsko – w samsnym času měrowych jednanjow mjez Ukrainu a Ruskej. Mjez druhim skedźbni tež na nuznosć přistupa Ukrainy k Europskej uniji. Kancler Scholz na to w syći reagowaše, wuprajejo Ukrainjanam sobučuće a solidaritu Němskeje.
Pisa tež wo serbskich temach
Kulowska lokalna nowina wotnětka w młódšimaj rukomaj
Kulow (AK/SN). Wot lěta 1878 hač do 1936 wuchadźeše w Kulowje nowina „Wittichenauer Wochenblatt“. Christian Schenker je ju 1990 wozrodźił a tydźenik hač do dźensnišeho ze žiwjenjom pjelni. Starobnych přičin dla je 71lětny nětko swoje dźěło złožił a přepoda je dźowce Alexandrje Heil. 44lětna chce nowinu dwutydźensce wudawać.
Wo Łužicy w prěnim SPIEGELu stało
Magacin SPIEGEL zhladuje na 75. róčnicu wobstaća. Mało znate wšak dźensa je, zo bě w prěnim wudaću 4. januara 1947 Łužica naspomnjena. Pod nadpismom „Žiwjenski rum – čerwjeny lakěrowany“ zaběra so přinošk z perspektiwu regiona podłu dźensnišeje němsko-pólskeje mjezy. Tak tam pisaja, zo dyrbi Němska spokojom być, hdyž so Polacy z mjezu Wódra-Nysa spokojeja. Měšćanski radźićel SED Schmidt, nawoda zarjada za ludowe kubłanje w Halle, tehdy naspomni, zo „mějachu słowjanske ludy něhdy swoje sydlišća podłu Solawy, zwotkelž běchu je němske kmjeny wutłóčili.“ Magacin měješe za wažne zapřijeć „zapadnu agenturu“ we Wrócławju, kotraž měješe za to, zo „so historiske a moraliske prawa pólskeho naroda při liniji Wódra-Nysa njekónča“. W zhromadnosći ze „słowjanskim komitejom“ prócowaše so agentura, swět wo tym přeswědčić, zo dyrbja wuchodnu mjezu Němskeje znajmjeńša hač k Łobju wróćo połožić a zo korjenja „historiske prawa“ za to w lěće 1000.
