Lěto 2022 měješe za Ludowe nakładnistwo Domowina (LND) při wšěch hoberskich wužadanjach cyle wosebitu překwapjenku: LND je lawreat Sakskeho nakładnistwoweho myta za wysoku kwalitu swojeho profila a za to, zo z mainstreama wusahuje. Tuž móžemy hordźi być, zo wuwiwa team LND produkty, kotrež móža so widźeć dać!
Naš nowotarski duch so tu wupłaći: hłowny wobstatk powabjenja běše awtobiografija Měrćina Weclicha „Sonić – to tla z hrěchom njej’“. Z njej přeswědčichmy mytowansku jury, zo hodźa so tradicionalne čitanske formaty wužiwać a z nowymi, digitalnymi elementami splesć a wočerstwić, štož da čitarstwu plus na informacijach. Tak hodźa so do přichoda hranicy mjez knihu a druhimi medijemi přewinyć, a kaž tule z pomocu QR-codow přidatne informacije a samo historiske žórła zapřijeć. Dźakowano crossmedialnosći, hodźi so komunikacija přez wšelake mjez sobu zwjazane medije wjesć. Tak móžemy so na inowaciskim polu tež z druhimi nakładnistwami runać a nowe puće kročić – to je wažny impuls za dalše dźěło.
„Sonić – to tla z hrěchom njej‘“ je titul prěnjeje serbskeje cross-medialneje knihi, kotraž njewobsahuje wo Měrćina Weclichowym hudźbnym tworjenju jenož teksty a fotografije, ale zdobom awdija a wideja, kiž móže sej čitar z pomocu QR-codow na swojim šmóratku abo druhim mobilnym nastroju njeposrědnje pódla knihi naposkać resp. wobhladać. Tale inowatiwna nowostka bě sobu z přičinu, zo bu LND spočatk tohole tydźenja w Lipsku ze Sakskim nakładniskim mytom počesćene. Wot 131 sakskich nakładnistwow je so na wubědźowanju 84 wobdźěliło, 20 z nich bu mytowanych. Z tajkim wuznamjenjenjom njeje jenož mytowanski pjenjez zwjazany, nad kotrymž so w času powšitkowneho podróšenja kóždy wjeseli. Runje tak wužitne je, zo stanu so mytowane nakładnistwa widźomne, zo so wo nich w zjawnosći rěči a pisa. Tajke wašnje wabjenja je kóždemu předawarjej witane.
We wotrjedźe rozšěrjenje LND je so horca faza lěta 2022 zahajiła. Klětušej Serbskej protyka a pratyja stej wušłoj, štož je započatk za wobšěrne rozwožowanje knihow do wjeskow Hornjeje a Delnjeje Łužicy.
Serbska protyka 2023 přeprošuje tónraz do Budyskich horow – stawiznički a powěsće, wosobiny a zajimawostki pletu so kołowokoło hórskeho kraja.
We wačoku mataj sobudźěłaćerjej nimo horjeka mjenowaneju knihow wězo hišće dalšu literaturu.
Rjany dar lubowarjam spěwow je kniha wo skutkowanju Měrćina Weclicha, „Sonić, to tla z hrěchom njej’“. Měrćin Weclich sam čitarja po swojim hudźbnym žiwjenju sobu bjerje. Wjedźe kóždeho z nas na jězbu přez połstalětne aktiwne hudźbne skutkowanje z mnohimi dokumentami kaž tež anekdotami k smjeću a rozmyslowanju. Ekskluziwne wideja skića knize wosebity charakter.
Započatk nazymy je tradicionelnje čas wuńdźenja Serbskeje protyki a pratyje na nowe lěto. Titulnu stronu delnjoserbskeje knižneje protyki 2023 pyši napohlad Wjerbna. Wosobinsce mějach njerjane dožiwjenje w tej błótowskej wsy: Krótko po změnje běch słužbnje z knižnym blidom na swjedźenju Wjerbnjanskeje wohnjoweje wobory. Chětro podhladnaj kmótraj poskićištaj mi najprjedy, zo byštaj „mojemu staremu na frasu dali“, mějo mój přinarodźeny čerwjeny blečk mjezwoči za zranjenje – při tym steješe „mój stary“ pódla mje. Potom wupožčištaj sej wote mnje pisak a papjeru, zo byštaj stejo při knižnym blidźe serbskeho nakładnistwa planowałoj swój přichodny coup: załamać so do někajkeho domskeho. Njetrjebała drje dodać, zo tehdy lědy něšto předach.
Dokal móžemy sej dojěć, što móžemy sej wobhladać? Tele prašenje njestaja so jenož za kónctydźenski wulět, ale tež za dowol.
W kniharni mamy tójšto nowinkow ze zajimawymi pokiwami za móžne wulěty. Nakładnistwo DUMONT je wudało hnydom wjacore knihi w jednym rjedźe. Tak namakamy w knize „52 kleine & große Eskapaden – Ab nach draußen! – Oberlausitz und Sächsische Schweiz“ na přikład pućowanje do Łazkowskeho lěsa, wopyt Stołpinskeho hrodu abo muzej w Rěčicach. Dalša kniha z rjadu je „... Flämig, Niederlausitz und Spreewald“. W njej su pokiwy mjez druhim za wopyt fabrikoweho města Baršć, Pückleroweho parka w Rogeńcu (Branitz) abo hrodźišća w Radušu. A hišće jednu mamy „... Wochenenden in Deutschland“. Tam su sej dojěli do Žitawskich hór – na horu Oybin, ke kupanju k Olbersdorfskemu jězorej a w Sakskej Šwicy su pobyli na Kleiner Winterberg (tam hdźež so nětko pali). „52 kleine & große Eskapaden in Deutschland – Wochenenden am Wasser“ skići wočerstwjenje při Lejnjanskim jězoru (Geierswalder See) a jenož něšto kilometrow dale je Złokomorowski jězor a tamniša twjerdźizna.
Za wšitkich přećelow knihow a kupcow nakładnistwa – Smolerjec kniharnja je wot wčerawšeho zaso wšědnje w zwučenych časach wotewrjena. Styskać pak so wam za našimi knihami njetrjeba – onlineshop Ludoweho nakładnistwa Domowina zastaruje čitarjow přez cyły čas z wulkej paletu produktow. Tučasnje poskićamy kopicu nowych knihow, wšojedne hač za našich najmłódšich abo za lubowarjow powědkow a hrónčkow.
„Sonić – to tola z hrěchom njej‘“ – tak rěka najnowša publikacija nakładnistwa, spisana wot Měrćina Weclicha. W knize rysuje serbski spěwar zajimawje a lóštnje swój žiwjenski puć jako hudźbnik, štož podkładuje z mnohimi tež historiskimi fotografijemi Maćija Bulanka. Na wjacorych stronach wuhladaja čitarjo a čitarki prajidma a lóštne rymowančka z pjera awtora a móže so z pomocu wotčišćanych qr-codow zdobom do swěta hudźenja a wažnych žiwjenskich stacijow Weclicha zanurić.
Před dlěšim časom rozmołwjach so z wučerjom za cuze rěče mjez druhim wo Serbach a jich boju wo zachowanje swojeje rěče a kultury. Při tym pokaza wón dosć ambiwalentne nastajenje: Na jednej stronje připóznawaše prócowanja Serbow, swoju kulturu zakitować a folkloru kaž tež nałožki dale pěstować. Na tamnej stronje pak zastupowaše měnjenje, zo nima serbšćina žadyn přichod a zo by so na swěće najlěpje scyła jenož jedna rěč rěčała. Wšitko druhe wšak jenož k njetrjebawšim njedorozumjenjam mjez ludźimi wjedźe. Kajke to spodźiwne słowa z erta wučerja za cuze rěče!
Štóž tele dny přez Prahu jědźe, njemóže wulke plakaty přewidźeć, kiž wabja hosći na kóždolětne knižne wiki.
Wčera, štwórtk, 9. junija, zahajichu so 27. mjezynarodne knižne wiki a literarny festiwal „Svět knihy Praha 2022“. Hač do njedźele maja potom wobydlerjo Prahi a wokoliny a druzy zajimcy zbliska a zdaloka składnosć, w čěskich a mjezynarodnych knihach listować, čitanja wopytać a so nasrěbać „čěskeho knižneho powětra“, kiž je tak hinaši hač na Lipšćanskich knižnych wikach, wšako je wo wjele bóle swójbny. A při rjanym lětnim wjedrje móžeš jich potom zaso wobkedźbować – na ławkach dokoła wustajenišćow sedźa a listuja zanurjeni w knihach a nowinach – syły studentow, wuměnkarjow a fachowych wopytowarjow hižo wot ranja a ći, kiž su wodnjo na dźěle, hakle popołdnju.
Lube lubowarki, lubi lubowarjo serbskeje literatury, nadźijam so, zo sće dźensniši pjatk, 13. donětka bjez njeluboznosćow přetrali a zo Wam tež nalětni wječor žane tajke njewobradźi. Tajkeho pjatka, 13. je wob lěto znajmjeńša jónu, w najwyšim padźe pak trójce. Přiwěrkojći ludźo maja tajki pjatk, 13. za dźeń njezbožow. Ale čehodla? To drje wě jenož Bóh tón Knjez sam. Snano dokelž je 13 prěnja ličba po ličbje dwanaće, kotraž je w mnoho kulturach swjata: dwanaće codiakalny kruhow, dwanaće měsacow, dwanaće japoštołow ... Judaš je był 13. W mnohich lětadłach njeje 13. rynka, w někotrych hotelach 13. poschoda njeje. A čehodla pjatk? Rjanoh pjatka staj so Hadam a Jěwa Božej woli přećiwiłoj. A hdy stej so ličba a dźeń woženiłoj? Snano pjatk, 13. meje 1927. Tón dźeń spadachu na Berlinskej bursy nahle akcije do bjezdna a wikowarjo mjenowachu jón po tym „Čorny pjatk“. A nětko mi tež swita, čehodla je (bóh wě) štó postajił, zo knižne premjery w našej Smolerjec kniharni stajnje štwórtk wječor swjećimy: Na te wašnje je zwoprědka wuzamknjene, zo móhła so tajka premjera pjatk abo hišće hórje, pjatk, 13. nimo kulić.
Lětdźesatki dołho hižo kolesuju. Čim starši pak bywaš, ćim mjenje steji wukon w srjedźišću, ale swoboda tuteje formy pohibowanja. Jězdźić po pućikach, kotrež z awtom njedocpěješ, dojěć sej k městnam, za kotrež pěši čas njedosaha. Widźu koleso mjeztym jako wulkotny srědk za domiznowědne dalekubłanje a hustodosć mam synergijowe efekty mjez swojim lektorskim dźěłom a hobbyjom. Ně, njeměnju, zo móžu spěšnje manuskript k awtorce abo korektorej dowjesć, kotryž by z póštu dlěje trjebał a pjenjezy płaćił. Mi dźe wo tajke situacije, jako dwělowachmy za knihu „Worklecy něhdy a dźensa“, kak so mjeno hrabinki Moniki dokładnje pisa, kotraž je dała Worklečansku kapału natwarić. Kolesowa tura z pozastančkom při jeje rowje w Chrósćicach prašenje wuswětli. Abo jako pobrachowaše nam za němske wudaće „Sorbische Denkmale“ hišće aktualny foto pomnika z restawrowanej narownej taflu Michała Rostoka w Husce, kotryž bu w aprylu 2021 znowa poswjećeny, ale w běhu lěta hišće raz změnjeny. Da rěkaše kameru na kolesowy trening sobu wzać a sej raz na Hušćanski kěrchow dojěć.