Wo knihach a kniharni (05.06.20)
Jako lektorka přewzach nowy projekt, kotryž je minjene lěta moja kolegina swědomiće spjelnjała. W Serbskej protyce – po serbskorěčnej Łužicy znatym almanachu zajimawych přinoškow, powědančkow a dopomnjenkow, skulojćenym z kalendarijom, stolětnej protyku a praktiskej rubriku – čitach přeco tójšto noweho, pućowach z dopisowarjemi po cuzych krajach, dóstach dohlad do njeznatych kónčin swěta, ale tež našeje blišeje domizny. Tuchwilu přinoški přichodneje Protyki přehladujemy, trěbne fota wupytamy, zo by wona čitarstwu w nazymje předležała.
Wo knihach a kniharni (15.05.20)
„Dešćik šnórki předźeše a zababi wjes a jeje statoki do šěreho wšědneho šlewjerja“ – takle strowješe błótowska wjeska Gójac 1950 Měrćina Nowaka-Njechorńskeho. A tak strowješe wona tež nas w juniju 2013 na nalětnim kolesowanju na jeho slědach. Lětsa w juniju, składnostnje 120. narodnin Njechorńskeho, chcychmy wuprawu wospjetować. Dokelž pak je swět skoro womjelknył, so tuž hišće raz dopominam.
Wo knihach a kniharni (09.04.20)
Muka a nuznikowa papjera w Němskej, bagety a wino w Francoskej, brónje w USA – w kóždym kraju hrabaja ludźo w času pandemije za za nich njeparujomnymi wěcami „wšědneje potrjeby“. Tež w literarnym wobłuku su nětko knihi popularne, kotrež so z katastrofowymi scenarijemi kaž mordarskim wirusom zaběraja. Tak dožiwja w Francoskej a Italskej jedyn klasikar tele dny swój revival: Alberta Camusowy roman „La Peste“ je w bestsellerowych lisćinach wulkeho online-wikowarja wot 71. na 3. městno postupił. W Němskej je kniha wo boju sewjeroalgeriskeho města Oran přećiwo morej w 1940tych lětach tuchwilu w ćišćanej formje rozebrana, tak zo da nakładnistwo Rowohlt jeje mjeztym 90. nakład němskeho wudaća „Die Pest“ ćišćeć.
Wo knihach a kniharni (06.03.20)
Syman Pětr Cyž budźe nowy jednaćel LND, 2. přechod projekta „Naša serbska kniha“ je zahajeny, knižne wiki w Lipsku su wotprajene. Tři proste fakty to nachilaceho so tydźenja.
Wo knihach a kniharni (14.02.20)
K jara powabnym projektam za lektorow słušeja wobrazowe zwjazki. Zanuriš so do wulkotnych wobrazow jednoho fotografa abo k wěstej temje, přemysluješ, hdźe móhli so wobrubjace teksty zaměstnić, a zestaješ wobrazowe podpisma. W nalěću móža so swěrni čitarjo LND hnydom na dwě tajkej wurjadnej publikaciji wjeselić.
Wóndano je w rjedźe wo łužiskich fotografach wot Jürgena Maćija wudata kniha „Land.Leben – Na jsy. 1968–2018“ k tworjenju Thomasa Kläbera wušła. Hornjołužiskemu čitarstwu w Gołkojcach blisko Choćebuza bydlacy fotograf snano tak jara znaty njeje. Nadźijomnje pak so to změni, dokelž je hižo wot časa młodosće skutkowacy a často mytowany Kläber wurjadny wobkedźbowar žiwjenskich poměrow na wsy – z wóčkom za detaile a ze žortnej a ironiskej žiłku. Tale tema zaběra fotografa hižo wot časa młodosće w Beyernje, hdźež je wobstajnje swójbnych a znatych při dźěle na polu a na dworje kaž tež na swjedźenjach fotografował.
Wo knihach a kniharni (10.01.20)
Zaso je so nowe lěto započało. Lětoličba je hinaša, na čož dyrbiš so najprjedy raz zwučić, hewak pak so ničo wulce změniło njeje. Hdyž njebychu ludźo silwester po tysacach rakety do njebja třěleli a kaž cybnjeni praskali, drje přechod ze stareho lěta do noweho ani pytnył njebych.
Před 30 lětami bě to tu hinak. Tehdy bě z nowym lětom zwjazane njesměrne, haj swět spowalace přeměnjenje. Tak zapisa basnik, spisowaćel a publicist Benedikt Dyrlich 14. februara 1990 do swojeho dźenika: „Dale wjele euforije a nadźije, skepsisy a pohłušenosće. Wšo naraz. Wšo pod běžnej wotměnu a wšědnymi změnami. Jónu tak, potom zas hinak a znak.“
Zapisk je z mnohimi dalšimi wozjewjeny w druhim zwjazku jeho dokumentariskeje awtobiografije „Doma we wućekach“, kotryž je loni w nowembrje w Ludowym nakładnistwje Domowina wušoł. Wotbłyšćuje wosebitu situaciju w dźeń a bóle rozpadowacej Němskej demokratiskej republice po politiskim přewróće.
Wo knihach a kniharni (20.12.19)
Na proze do noweho lěta njezhladujemy jenož na to, štož smy minjene dwanaće měsacow zdokonjeli, ale měrimy so hižo na přichodne lěto. Hišće nimamy wšitke planowane knihi lěta 2019 na składźe. Dawno pak na produktach za klětu dźěłamy. Ta abo tamna knižna chłóšćenka čaka na nas hižo w prěnim kwartalu.
Dwurěčna němsko-delnjoserbska publikacija wo žiwjenju a tworjenju fotografa Thomasa Kläbera nam pokazuje, kak wurjadnje awtor žiwjenje na wsy w lětach 1968 do 2018 fotografisce dokumentuje. Wudawaćel Jürgen Maćij je wěcywustojny material zestajał, zo by nam přehlad wo skutkowanju Kläbera poskićił. Jurij Koch a Carmen Schliebe so w nowostce pjera jimataj.
Lubowarjo fotow Maćija Bulanka móža so na nowy wobrazowy zwjazk wo křižerjach „Jutry doma“ wjeselić. Impresije wot přihotow na wulki wjeršk hač k dźaknym kemšam w Róžeńće wopřijimaja něhdźe 100 fotow. Literarne teksty zwjazk wudospołnjeja.
Wo knihach a kniharni (01.11.19)
„Jeli so hišće dźiw njestanje, móhli ,Wósłonki mójogo žywjenja‘ być poslednje wjetše literarne dźěło maćernorěčneho Delnjoserba“, piše Horst Adam w swojej recensiji wo awtobiografiji Erwina Hanuša. Snano so posledni abo předposledni dźiw stanje, ale hladajo do přichoda je skerje prašenje: Budźe Hanušowa kniha jedna z poslednich wjetšich literarnych dźěłow scyła w delnjoserbšćinje? Wšako je to wulke wužadanje, spisać dlěšu twórbu w rěči, kotraž njeje twoja maćeršćina.
Wo knihach a kniharni (11.10.19)
„Schadźowanka zwěrjatow“ rěka zběrka nowych serbskich fabulow, kotruž tuchwilu w našim nakładnistwje dodźěłujemy. Kolektiw 21 młodych serbskich „spisowaćelow“ mjez Wutołčicami a Salowom je sej hłójčku łamał. A woni njejsu sej jenož nowe fabule wumyslili, tež ilustracije su sami zhotowili. Ně, to njejsu koncepcionelne sony našeje přichodneje jednaćelki – chiba jednaćela ☺ – to je wěrno. Wězo dyrbi so nětko rjec, zo jedna so wo cyle wosebite předewzaće a zo awtorojo hišće do šule chodźa. Srjedu tydźenja poby 21 šulerjow 7. lětnika Ralbičanskeje wyšeje šule z wučerjomaj Francisku Wróblowej a Janom Rjedu na Sukelnskej 27 tu w Budyšinje, zo bychu sej wobhladali, kak z jich manuskriptow a wobrazow na ličaku pisana čitanka nastawa. Při tym zbližichu sej a dožiwichu tež mnoho dalšeho, štož so w nakładnistwje dźeń wote dnja stawa. Projekt słuša do marketingowych aktiwitow, z kotrymiž chcemy wobdźělnikam dohlad do procesa nastaća knihi dać a jich na našu dźěławosć skedźbnjeć. Serbscy šulerjo tak nazhonjeja, zo so aktiwna zaběra ze serbskej rěču zadani a zo ma zmysł, w maćeršćinje tworić.
Wo knihach a kniharni (13.09.19)
Bórze so wona zaso do łužiskich domow dóstanje – Serbska protyka. A tak drje so wosebje lubowarjo šlagroweje nocy wjesela, dokal so aktualne wudaće měri, mjenujcy do Njeswačidła. Hornjołužiskej wsy z baroknym hrodom a sławnym parkom wěnuja so wšelacy awtorojo, kotrychž je hibićiwy redaktor Pětr Šołta zaso k pisanju pohnuć móhł.
