Wo knihach a kniharni (10.01.20)
Zaso je so nowe lěto započało. Lětoličba je hinaša, na čož dyrbiš so najprjedy raz zwučić, hewak pak so ničo wulce změniło njeje. Hdyž njebychu ludźo silwester po tysacach rakety do njebja třěleli a kaž cybnjeni praskali, drje přechod ze stareho lěta do noweho ani pytnył njebych.
Před 30 lětami bě to tu hinak. Tehdy bě z nowym lětom zwjazane njesměrne, haj swět spowalace přeměnjenje. Tak zapisa basnik, spisowaćel a publicist Benedikt Dyrlich 14. februara 1990 do swojeho dźenika: „Dale wjele euforije a nadźije, skepsisy a pohłušenosće. Wšo naraz. Wšo pod běžnej wotměnu a wšědnymi změnami. Jónu tak, potom zas hinak a znak.“
Zapisk je z mnohimi dalšimi wozjewjeny w druhim zwjazku jeho dokumentariskeje awtobiografije „Doma we wućekach“, kotryž je loni w nowembrje w Ludowym nakładnistwje Domowina wušoł. Wotbłyšćuje wosebitu situaciju w dźeń a bóle rozpadowacej Němskej demokratiskej republice po politiskim přewróće.
Wo knihach a kniharni (20.12.19)
Na proze do noweho lěta njezhladujemy jenož na to, štož smy minjene dwanaće měsacow zdokonjeli, ale měrimy so hižo na přichodne lěto. Hišće nimamy wšitke planowane knihi lěta 2019 na składźe. Dawno pak na produktach za klětu dźěłamy. Ta abo tamna knižna chłóšćenka čaka na nas hižo w prěnim kwartalu.
Dwurěčna němsko-delnjoserbska publikacija wo žiwjenju a tworjenju fotografa Thomasa Kläbera nam pokazuje, kak wurjadnje awtor žiwjenje na wsy w lětach 1968 do 2018 fotografisce dokumentuje. Wudawaćel Jürgen Maćij je wěcywustojny material zestajał, zo by nam přehlad wo skutkowanju Kläbera poskićił. Jurij Koch a Carmen Schliebe so w nowostce pjera jimataj.
Lubowarjo fotow Maćija Bulanka móža so na nowy wobrazowy zwjazk wo křižerjach „Jutry doma“ wjeselić. Impresije wot přihotow na wulki wjeršk hač k dźaknym kemšam w Róžeńće wopřijimaja něhdźe 100 fotow. Literarne teksty zwjazk wudospołnjeja.
Wo knihach a kniharni (01.11.19)
„Jeli so hišće dźiw njestanje, móhli ,Wósłonki mójogo žywjenja‘ być poslednje wjetše literarne dźěło maćernorěčneho Delnjoserba“, piše Horst Adam w swojej recensiji wo awtobiografiji Erwina Hanuša. Snano so posledni abo předposledni dźiw stanje, ale hladajo do přichoda je skerje prašenje: Budźe Hanušowa kniha jedna z poslednich wjetšich literarnych dźěłow scyła w delnjoserbšćinje? Wšako je to wulke wužadanje, spisać dlěšu twórbu w rěči, kotraž njeje twoja maćeršćina.
Wo knihach a kniharni (11.10.19)
„Schadźowanka zwěrjatow“ rěka zběrka nowych serbskich fabulow, kotruž tuchwilu w našim nakładnistwje dodźěłujemy. Kolektiw 21 młodych serbskich „spisowaćelow“ mjez Wutołčicami a Salowom je sej hłójčku łamał. A woni njejsu sej jenož nowe fabule wumyslili, tež ilustracije su sami zhotowili. Ně, to njejsu koncepcionelne sony našeje přichodneje jednaćelki – chiba jednaćela ☺ – to je wěrno. Wězo dyrbi so nětko rjec, zo jedna so wo cyle wosebite předewzaće a zo awtorojo hišće do šule chodźa. Srjedu tydźenja poby 21 šulerjow 7. lětnika Ralbičanskeje wyšeje šule z wučerjomaj Francisku Wróblowej a Janom Rjedu na Sukelnskej 27 tu w Budyšinje, zo bychu sej wobhladali, kak z jich manuskriptow a wobrazow na ličaku pisana čitanka nastawa. Při tym zbližichu sej a dožiwichu tež mnoho dalšeho, štož so w nakładnistwje dźeń wote dnja stawa. Projekt słuša do marketingowych aktiwitow, z kotrymiž chcemy wobdźělnikam dohlad do procesa nastaća knihi dać a jich na našu dźěławosć skedźbnjeć. Serbscy šulerjo tak nazhonjeja, zo so aktiwna zaběra ze serbskej rěču zadani a zo ma zmysł, w maćeršćinje tworić.
Wo knihach a kniharni (13.09.19)
Bórze so wona zaso do łužiskich domow dóstanje – Serbska protyka. A tak drje so wosebje lubowarjo šlagroweje nocy wjesela, dokal so aktualne wudaće měri, mjenujcy do Njeswačidła. Hornjołužiskej wsy z baroknym hrodom a sławnym parkom wěnuja so wšelacy awtorojo, kotrychž je hibićiwy redaktor Pětr Šołta zaso k pisanju pohnuć móhł.
Wo knihach a kniharni (23.08.19)
W prózdninach popřewa sej tón abo tamny wjace chwile za čitanje. My w kniharni dóstawamy často naprašowanja za hižo rozebranymi knihami. Snano steja tajke pola was doma w knižnej polcy a wjace trěbne njejsu. Bychmy so wjeselili, dóstanjemy-li tu abo tamnu za dalšich zajimcow zaso do wobstatka kniharnje. Pytamy mjez druhim sćěhowace titule: Ratajczakowa, Mühlroser Generationen; Sinfonija radosće (tež w druhich rěčach); Walde, Wie man seine Sprache hassen lernt; Defoe, Robinson z lěta 1949; Klinkotata lipka z lěta 1972; zešiwk za powołanske šule – železnicar.
W antikwariaće n. př. poskićamy: Kerstin Młynkec, Drachentochter; Křesćana Krawcowe, W Delanach na Katyrnu; němske zešiwki z rjadu Bolek und Lolek. Kohož smy wćipni činili, smě sej radlubje wjele dalšich wudaćow na polu stawiznow, chronikow abo rjaneje literatury pola nas wupytać. Mjeztym tež wjacore nowostki a kalendry za přichodne lěto wabja.
Wo knihach a kniharni (09.08.19)
Wuńdźe-li nowa kniha, je wjeselo wulke, nic jenož za čitarja abo awtora, ale tež za sobudźěłaćerjow nakładnistwa, kiž su na wuwiwanju noweje knihi wobdźěleni byli, a za kniharnikow, kotřiž ju předawaja. Spokojom su, hdyž na knize wšo trjechi: zajimawy wobsah, dobra rěč, wulkotne ilustracije abo fota. To pak njedosaha. Kniha dyrbi tež derje wuhotowana a derje ćišćana być. Za tele nadawki mamy w LND wosebity wotrjad, w kotrymž dźěłaja knižna wuhotowarka a zhotowjerjej. Što pak je dobre wuhotowanje?
Wo knihach a kniharni (12.07.19)
Hišće před pjatnaće lětami dyrbješe sej dowolnik-wjelečitar přemyslić, hač radšo dźěl drasty abo knihu wjac do swojeho kófra zapakuje. Mjeztym mamy swět digitalnych knihow. Bjezdwěla ma čitar e-booka dźensa lěpšinu, zo trjeba jenož hišće mały elektroniski nastroj, z kotrymž móže sej cyłu swoju biblioteku na jězbu sobu wzać. Jenička hranica wobsteji w tym, hač kniha digitalnje předleži.
Dopominam so hišće derje na diskusije, hač je e-book tótka ćišćaneje knihi. Ta abo tamna knihićišćernja čuješe so snadź hižo w swojej eksistency wohrožena. Hdyž pak dźensa konsumowe ličby wobkedźbujemy, zwěsćamy zajimawy fenomen. Hačkuli je ličba čitarjow e-bookow w Němskej wot lěta 2010 wo 500 procentow rozrostła a poskitk dale přiběra, dotal wo digitalnej rewoluciji na polu knihow rěčeć njemóžemy. Podźěl předatych e-bookow porno ćišćanym pendantam hižo cyłu chwilu pod šěsć procentami stagněruje.
Wo knihach a kniharni (21.06.19)
Znajeće Astrid Lindgren a jeje powědančko „Pippi Langstrumpf“ abo Selmu Lagerlöf? Wona je awtorka stawiznički wo małym Nilsu Holgerssonu a jeho dyrdomdeju z dźiwimi husami. Su wam „Wicki a sylni mužojo“ – wikingojo z pjera Runera Jonssona – znaći?
Wo knihach a kniharni (07.06.19)
Srjedź meje je w Zarěčanskej Konsumowej galeriji jednaćelka Sakskeje literarneje rady dr. Sibille Tröml lětuši „Sakski knižny kófer“ předstajiła.
Wot lěta 2013 hižo wudawa wony Lipšćanski gremij wabjenske łopjeno, z kotrymž dwójce wob lěto na dźesać nowostkow ze Sakskeje skedźbnja. Su to knihi awtorow a přełožerjow, kotřiž ze Sakskeje pochadźeja abo tu bydla. Po tym, kajki poskitk runje je, su tam lyrika runje tak kaž proza, přełožki abo wěcne edicije zastupjene kaž tež knihi za dźěći a młodostnych. Wabjenske łopjeno w formje leporela pak nima jako „bestseller-lisćina“ fungować. Ma być skerje kompas, kotryž w mnóstwje nowowudaćow mału orientaciju skići a čitarjow wćipnych čini na bohatu literaturu awtorow a přełožerjow „wottud“. Ke kóždemu wudaću słuša tež ze wšěmi dźesać publikacijemi spakowany „realny“ kófer. Tón steji potom něhdźe dźesać tydźenjow w jednej z priwatnych kniharnjow abo na městnosćach, hdźež tež zarjadowanja přewjeduja.
