„Dobra kniha wotewěra čitarjej nowe, na­pja­te swěty. Mjeztym zo čitar ćišćany dyrdomdej ‚dožiwja‘, so cyle njewědomje jara wobšěrnje wužaduje a spěchuje. Słowo- skład, wužiwanje rěče a zamóžnosć koncentracije su wažne faktory, kotrež so přez aktiwne rozestajenje z pismom pozitiwnje wobwliwuja a přiběraja“ (Rejzka Delenkec, „Čitanje je za dušu, štož je gymnastika za ćěło“, w: Serbska šula 2/2009, str. 53).

Hač wědźachu to hižo stari Egyptow­čenjo? Znate znajmjeńša je, zo wužiwachu woni papyrusowe róle, kotrež mamy za najstarše předchadniki dźensnišeje knihi. Prěnje dopokazy pochadźeja z 3. lěttysaca do Chrystusa. Wot 1. lětstotka po Chrystusu sćěhowaše tak mjenowany Codex. Tón wobsteješe z wjacorych worštow pergamentoweje papjery, kotraž bu na woběmaj stronomaj popisana, sfałdowana a spočatnje z banćikom zwjazana, pozdźišo na stabilniše wašnje a z krućišej wobalku.

„Nad Sprjewju wisaše mła, rozpřestrě­waše swoje porsty po cyłej dolinje. Wysoko nad njej włačachu so jimaj njeličomne awtowe swěcy napřećo. Ludźo z wokolnych wsow jědźechu po mosće do města na dźěło.“

Serbski institut je w swojim Małym rjedźe wudał „Kito Lorenc – Personalna bibliografija“. Zestajer Franc Šěn je 164 stron wopřijacy zešiwk do 16 wotrězkow rja­do­wał a tež mjenowy register podał. Nowe je wuhotowanje mjeztym 28. zešiwka.

Najnowša zběrka Benedikta Dyrlich „Grüne Hasen dampfen ab – Geschichten“ je w Ludwigsburgskim nakładnistwje Pop wušła. Wosebje hnujaca je powědka „Drježdźany mojeje maćerje“.

Dieter Kalka je spisał roman „Sudička“. Serbska holca bu před wjace hač tysac lěta­mi ze słowjanskeje wsy mjez Łobjom a Solawu rubjena a do Wolina zawlečena. Po oraklu tamnišeho wyšeho měšnika je Sudička ta wuzwolena, kotraž móže słowjanske kmjeny před zahubu wuchować. Přetož jenož wona ma za to trěbnu „jednotu“. W recensijach wopisuja roman jako wuběrny, pytacy za korjenjemi słowjanskich Serbow a jich stawiznow.

Minjenu wutoru je wušła nowa serbska kriminalka z titlom „Módre buny“. Spisała je ju Lubina Hajduk-Veljkovićowa, najwuznamniša zastupjerka młodeje generacije serbskich spisowaćelow – potajkim tamnych, kotřiž njejsu hišće Abrahama wuhladali. Je wšak w Serbach tak, zo ­słušeš do abrahamin k młódšim a hakle po nich k starym zajacam. Štož jeje bi­bliografiju nastupa, pak móhli Lubinu Hajduk-Veljkovićowu bjeze wšeho tež k poslednim ličić.

Hižo 1998 wuńdźe, hišće pod holčim mjenom Šěnec, jeje prěnička, zběrka basnjow „pjatk haperleje“. Sćěhowachu mjez druhim 2006 jeje prěnja kriminalka „Pawčina złósće“, 2009 zběrka powědančkow „Cuze zynki“, spisana hromadźe z mandźelskim Dušanom, a 2014 kniha za dźěći „Za wšě pady přećelki“.

Kaž mi awtorka wuzna, lubuje krimije a tohodla je rady tež nadawk přewzała, putacy błótowski krimi Beaty Mičerlichoweje do hornjoserbšćiny přełožić, wón je 2013 pod titlom „Mortwa w grobli“ wušoł. Putaca je tež dźěćaca kniha Lubiny Hajduk-Veljkovićoweje „W putach Čorneho pana“, w kotrejž wopisuje dyrdomdej hólcow, kotrajž smětaj w lětnich prózdninach prěni raz samaj w lěsu přenocować.