Wo knihach a kniharni (01.04.16)
Na čornoběłym foće je widźeć křižerski procesion ducy po Ralbicach, kaž smy jón tež před něšto dnjemi wuhladali. Burske statoki wobrubjeja po zwučenym wašnju wjesny puć. Hakle na druhi pohlad sej wuwědomiš, zo je wobraz trochu starši. Chódnik pobrachuje, a wjesne wobswětlenje njezda so tohorunja najnowše być. Wobrazowe podpismo nam přeradźa, zo jedna so wo jutrowničku lěta 1974. Foto je wuwzate z wóndano w LND wušłeje knihi „Gerald Große. Lausitzer Fotografien – Wobrazy z Łužicy. 1957–1990“, w kotrejž so wudawaćel Jürgen Maćij z cyłkownym tworjenjom znateho fotografa zaběra.
Gerald Große je wot lěta 1971 swobodnje skutkowacy fotograf. Z wulkej lubosću wěnowaše dźěl toho swojej łužiskej domiznje, hdyž zapopadny mjez druhim braškow, Slepjanske žony, čołmarjow w Błótach abo wuhlerjow w holi. Nimo toho swědča skutkowne krajinowe fotografije wo wosebitym zrozumjenju Großy za grafiske elementy a wo jeho wobdarjenosći, změny a přećiwki do wobrazow zapřijeć.
Wo knihach a kniharni (04.03.16)
Zo je so před 25 lětami, dnja 3. měrca 1991, Smolerjec kniharnja załožiła, njebě samozrozumliwe. Něšto pak dyrbješe so činić. 1990, w času po změnje, zlětachu knihi z hromadami na staru hromadu. Kupcy žadachu za knihami, kotrež njeběchu do toho na předań. Serbske knihi njemóžachu kniharnje trjebać, dokelž přetrjebachu wone regalowe metry, ale přemało ludźi je kupowaše. Knihikupstwo trjebaše bestsellery. W tej situaciji rozsudźi so nakładnistwo z tehdyšim jednaćelom dr. Pawołom Völklom nawjazujo na staru tradiciju, załožić swójsku kniharnju. Na dnju 175. narodnin Jana Arnošta Smolerja wotewrichu ju na tym městnje, hdźež bě so Arnošta Simonowa kniharnja před nimale 30 lětami zawrěła, na Kurta Pchalekowej hasy.
Wo knihach a kniharni (12.02.16)
Za kóždeho, kiž literaturu a knihi lubuje, je termin Lipšćanskich knižnych wikow (lětsa wot 17. do 20. měrca) kruty wobstatk terminoweho planowanja. Na wšitkich kanalach so tučasnje hižo za nalětni, skoro hodźi so rjec „knižny spektakl“ wabi. Nakładnistwa z toho profituja, nimo toho skići so jim wuwaženy, mnohostronski service, kopica zajimawych fachowych dalekubłanjow a móžnosć, so z mnohimi druhimi branšemi wo podobnym połoženju wuměnić móc. Za čitarja-turista wostanu wiki jónkrótna přiležnosć, najzajimawše a najrjeńše knihi nakładnistwow do ruki wzać směć, w nich listować, bjeztoho zo dyrbja so w kniharni hakle skazać, bjez zawjazka, produkt potom tež kupić. Potajkim – Lipšćanske knižne wiki su jenička hoberska kniharnja z mnohostronskimi poskitkami. K tomu słuša najwjetši europski čitanski swjedźeń „Lipsk čita“, kiž lětsa swój 25. jubilej woswjeći. Na wjace hač 410 jewišćach awtorojo ze swojich knihow čitaja.
Wo knihach a kniharni (15.01.16)
Zaso je so nowe lěto započało a kaž kóžde lěto woswjećimy tež 2016 rjad róčnicow. Jedna z nich su stoćiny wuznamneho serbskeho spisowaćela Jurja Brězana.
Rodźeny 9. junija 1916 we Worklecach je wón njemały dźěl twórbow w swojim domčku w Hornim Hajnku spisał, sydajo za wulkim pisanskim blidom w rumnej a swětłej dźěłanskej stwě. 12. měrca budźe tomu dźesać lět, zo je na prawdu Božu wotešoł, ale jeho dźěłanska zbudźa přeco hišće zaćišć, jako by jeno skrótka won šoł, zo by so trochu wuchodźował – hač na to, zo w njej hižo za cigarami njewonja, kotrež Brězan tak rady kurješe.
Hakle njedawno sym tónle zaćišć zaso měł. Z młodymaj awtoromaj běchmy z hosćom w Brězanec domje, zo bychmy tam dźěłarničku Ludoweho nakładnistwa Domowina za serbski literarny dorost přewjedli. Brězanecy, hladacy dom a ležownosć z lubosću, běchu nam jej zadarmo přewostajili. A wuměłsko-tworićelska atmosfera, kotraž tam přeco hišće knježi, je našej dźěłarničce zawěrno tyła.
Wo knihach a kniharni (23.12.15)
Sym sej chětro wěsty, dwustronski přinošk tale kolumna njebudźe. Ale trochu chcył hišće zhladować na zašłe nakładniske lěto. Njech je to mały literarny pospyt wo nas a našich knihach, prjedy hač so do – myslu sej – zasłuženeho swjatka a hodownikowanja podamy. Hodownikowanje, dźiwne to słowo, wo kotrymž njejsym jenož před chwilku čitał, ale njedawno tež słyšał. Mój serbski słownik je njeznaje, to rěka, ani jedyn z tych na mojej polcy ani Frenclowy. A naš luby Alfons sam mi to bohužel hižo prajić njemóže – naš serbski wšudźebył, kiž zdaše so w kóždźičkim kućiku swěta a Łužicy doma być a kiž by zawěsće jako prěni wědźał, hdźe statok mój hišće pokład chowa, kotrehož so dotal sam dohladał njeběch. Wón wědźeše powědać wo kóždej wsy, je nimale kóždy stary dom a kóždeho wobydlerja z mjenom znał. Ach, so wě, tajkeho mjenowědnika tola hišće mamy, jenož z „W“ prědku. Tón so z mjenami samo tak derje wuznawa – wosebje w kónčinje Błótow a jamow –, zo je cyły atlas z nimi pjelnił. Potajkim naš mjenowy nawigator po Łužicy.
Wo knihach a kniharni (11.12.15)
Smolerjec kniharnja poruča za hodowne blido: W rjedźe Kriminelle Freizeitführer im GMEINER VERLAG je wušła kniha Sörena Preschera a Silki Porath „Wer mordet schon in der Oberlausitz – 11 Krimis und 125 Freizeittipps“ a dalša Franziski Steinhauer „Wer mordet schon in Cottbus und im Spreewald – 11 Krimis und 125 Freizeittipps“. Wobě nowostce skićitej putace stawizny z pozadkowymi informacijemi, z wulětnymi pokiwami a stej zdobom zajimawa lektura přećelam krimijow. Někotryžkuli tip drje njeby čitar bjez knihi na wědomje brał. Je to cyle hinaše wašnje kriminalnu stawiznu sej spřistupnić.
Nakładnistwo Lusatia Budyšin je wudało swoju prěnju słuchoknihu „Geschichten aus meiner Lausitzer Heimat“. Spisowaćelka Annelies Schulz čita ze swojeju romanow „Kindheitshaus“ a „Abschied vom Kindheitshaus“. Štóž je ju hižo raz słyšał, wě kak wuběrnje a žiwje móže swoje stawiznički słucharjej zbližić.
Rainer Kitte předpołoži ze swojej zběrku „Görlitz – Rückblicke in Bildern“ – čornoběłe fotografije. Wone koło časow wróćo wjerća a dokumentuja žiwjenje a byće w dobje 60- do 90tych lět.
Wo knihach a kniharni (13.11.15)
Schadźowanka steji před durjemi a kaž kóžde lěto su hosćo wćipni na program. Dopominam so, kak je loni skupina serbskich studentow schadźowankarjam internetnu stronu www.spewnik.de předstajiła. Tehdy je w nakładnistwje myslička wo app, konkretnje z wobsahom Towaršneho spěwnika, hišće w dźěćacych cholowčkach tčała. Programowy dypk schadźowanki zamiškri takrjec inicialnu škričku za předewzaće, kotrež njebě tak jednorje zwoprawdźomne. Minjeny měsac je Towaršny spěwnik jako app wušoł. Mjeztym móžemy ju bjezmała jako bestseller wobhladować; ze samsnej spěšnosću by Ludowe nakładnistwo Domowinarady tež ćišćane produkty předawało.
Wo knihach a kniharni (23.10.15)
Přez kromu talerja pohladnyć, nic naposledk na polu zjawneho literarneho žiwjenja, je spomožne a „přinjese“ stajnje něšto, wšojedne hač awtorej abo literarnje zajimowanemu čitarjej. Druhdy zrodźi so při tym myslička, so z tym abo tamnym awtorom bliže zeznać chcyć. „Připinjene“ informaciske łopjeno Sakskeje literarneje rady tule potrjebu za naš region přikładnje spjelni. A nic jenož to, wšako wuńdźe w nakładźe 2 500 eksemplarow a so po cyłej Němskej rozšěrja. Tak je tež multiplikator za serbsku literaturu. Lětsa na přikład předstajejo spisowaćela Bena Budarja. Wobšěrny přinošk bě tež wěnowany Serbskemu kulturnemu leksikonej.
„Angezettelt“ wuńdźe z lěta 2000. 40stronski zešiwk wuchadźa trójce wob lěto a informuje wo wšelakich wobłukach literarneje krajiny Sakska. Jednotliwe zešiwki maja druhdy titulowu temu, kotrejž so wšelake rubriki přizamknu. W kóždym wudaću staj nimo toho portretaj sakskich awtorow abo přełožowarjow.
Wo knihach a kniharni (09.10.15)
Zaběram so tuchwilu z nowym projektom, kiž ma poměrnje mało z produktami činić, kotrež smy dotal w Ludowym nakładnistwje Domowina wudawali. Wotnětka chcemy mjenujcy tež do wašich digitalnych polcow – derje, cyle nowe to njeje, myslu-li na naše e-booki. W času, hdyž je mnohim samozrozumliwe, so za pućom abo zajimawostkami w cuzbje nic druhich ludźi, ale swój smartphone prašeć, abo k nakupowanju do onlineshopa hić, běše na času rozmyslować, kak dóstanjemy swoje produkty na nastroje, kotrež so wšědnje wužiwaja. Abo kak wuwiwamy produkty za tablety a smartphony.
Wo našim projekće, Towaršny spěwnik jako app wudać, sće hižo tu a tam čitać móhli. Što pak za tym do dźěła tči, na čo mamy při zwoprawdźenju dźiwać a kajki je puć wot ideje hač k hotowemu produktej, to runje nazhonjamy.
Wo knihach a kniharni (11.09.15)
Před třomi tydźenjemi je so šulske lěto započało a šwita nowačkow nětko do šule chodźi. Sobu jako prěnje wuknu dźěći jednotliwe pismiki, zo bychu so prawje bórze do čitanja a pisanja dać móhli. Serbski alfabet je tež był zakład za nowowstku Alfonsa Frencla. W publikaciji z titulom „Mój serbski słownik“ wěnuje so wón wosebje woteznatym a njewšědnym serbskim wurazam a podawa zajimowanemu čitarstwu na popularne wašnje dohlad do stawiznow rěče. Swěrni čitarjo Frenclowych knihow pak njetrjebaja so bojeć. Daloki swět, wo kotrymž wě awtor stajnje na tak putace a nazorne wašnje rozprawjeć, so tež w aktualnym wudaću jewi. Wšako njeje so wón jeničce z maćeršćinu zaběrał, ale rysuje tež zajimawe paralele k druhim rěčam a krajam.
