Dźens tydźenja swjećachmy w Smolerjec kniharni premjeru wosmeho wudaća rjadu­ „Paternoster“, w kotrymž wozjewjamy prawidłownje teksty našeho pisaceho doro­sta. Awtorki a awtorojo nowostki su Anna­maria Hadankec, Judith Handrikec, Božena Hojerec, Kira Hrjehorjec, Cecilija Neterec, Halina Pohončec, Julia Šnajderec, Luiza Šubertec, Clemens Bobka, Fabian Brycka, Michał Donat, Damian Dyrlich a Pětr Dźisławk. Wšitcy běchu sej z basnju abo powědančkom myto Literarneho wubě­dźowanja LND a Załožby za serbski lud 2017 zdobyli.

Wubědźowanje wotměwa so kóžde druhe lěto a je so tak móhłrjec hódna literarna kowarnja stało. Stajnje znowa smy jako jury překwapjeni, kajke krasne teksty naši młodźi pisaja, kelko hłuboko sahacych, druhdy samo nimale filozofiskich myslow so w nich wotbłyšćuje. Zdźěla su teksty jara chutne, ale w někotrych jewi so tež tójšto humora. Wokřewjaca je młodźinska lochkosć, kotraž z nich prudźi.

Logistika knihow w Němskej a němskorěčnym rumje wotpowěduje systemej pawčiny. Dźensa sej knihu w kniharni skazaš, jutře móžeš sej ju hižo wotewzać.

Wulkowikowar Koch, Neff & Volckmar ze Stuttgarta je jedyn z tych, kotřiž hižo wot lěta 1829 knihi do wšěch kónčin Němskeje rozšěrjeja. Załožer Friedrich Volckmar natwari w Lipsku wobchod, zo móhli kniharnje a nakładnistwa we wuskim kontakće być. Karl Voerster, pra­wnučk załožićela, bě 1928 prěni raz zmóžnił knihi kniharnjam přez nóc do­dawać. Z Němskej železnicu so dojedna, spěšnikam do wosom najwažnišich wulkoměstow Němskeje knižne wagony připójsnyć. Zrodźeny bě system dodawanja knihow přez nóc.

W Druhej swětowej wójnje so hospodarske twarjenja zničichu. Prowizorisce wěste dźěle znowa natwarichu, ale 1948 přesydli so mějićelska swójba politiskich přičin dla z Lipska do Stuttgarta. Lěto pozdźišo Lipšćansku firmu wuswojichu. W samsnym lěće wuńdźe w Stuttgarće prěni powójnski katalog knihow. Pod mjenom Koehler & Volckmar nasta w Kölnje nowe twarjenje za wulkowikowarja.

Mjeztym zo nory hišće póstniske a karnewalowe ćahi přihotuja, hotuja so ludźo z knižneje branše hižo pilnje na wažny event: W měrcu Lipšćanske knižne wiki znowa swoje wrota wotewru. Čitarjo li­stuja w dołhich lisćinach nowowudaćow za zajimawymi knihami, sćěhuja hižo prěnje recensije a wjesela so na wokomik, hdyž móža tajku cyle nowu, runje z ćišćernje dóšłu knihu do ruki wzać. Něšto, štož tež najlěpša kniharnja njezmóžni, dožiwi čitar jeničce na knižnych wikach – z ni­male kóždeho wobłuka, wot beletrije hač k fachowym publikacijam, k tomu mnóstwo digitalnych poskitkow, wšo a wšitko hodźi so do ruki wzać, naposkać, zaso nabok­ połožić abo hnydom na městnje kupić. A z trochu zbožom móže sej zajimc knihu samo wot awtora signować dać.

Před někotrymi lětami kopolach so w kniharni přez mału čerwjenu dźěćacu knihu. Ilustracija na wobalce bě mi posměwk na wobličo skuzłała, tak ju kupich. Na wo­brazu je mały hólčec z nopawu wotmolowany. Hólčec rěka BEN. Je Indian, nócny wudźer, pyta za pokładami a rady nuri. W dźesać krótkich stawizničkach, z pjera Olivera Scherza, wopisuje Ben potajkim swoje dyrdomdeje. Te je Annette Swoboda wulkotnje ilustrowała. Stajnje poboku je jeho swěrny přećel, nopawa knjez Sowa. Zajimawe to mjeno za nopawu. Tam hdźež je Ben, je tež nopawa a nawopak. Rjaneho dnja ma knjez Sowa narodniny a Ben chce je wězo porjadnje woswjećić. A što nopawy rady činja – so kupaja. Tuž da Ben wanju z wodu naběžeć a přida porjadnje mydło za kupanje. Swjedźeń móže so potajkim započeć. Za to pak trjebaš tež hosći. Narodninskich hosći wobstara w rěčce za chěžku. Traje nimale wěčnosć, doniž nima dwě rybičce w tiće. Ben chwata do kupjele, ale što to? Jako po schodźe horje přińdźe, kapoce woda po schodźenkach dele. Ow ně, bě zabył honač zawjertnyć. A ješć stupaše po cyłej kupjeli a saha Benej hač k pumplej.