Wo knihach a kniharni (08.09.17)
Za někotre dny wuńdźe Serbska protyka 2018. To budu swěrni roznošowarjo zaso na wsach po puću, zo bychu ju zajimcam poskićeli. Nětko so snano prašeće, što na was w aktualnym wudaću čaka. Tónkróć podamy so zhromadnje z redaktorom Pětrom Šołtu do Sulšec pola Kulowa. Na tu wjes so Šołta sam rady dopomina, wšako je tam hromadźe z Róžeńčanskej młodźinu kermušu na tykancyspěwanje jězdźił.
Wo knihach a kniharni (11.08.17)
Dypkownje k spočatkej šulskeho lěta w Sakskej bu powěsć wo nowowudaću Dudena wozjewjena. 237 lět je zašło, po tym zo bě Konrad Duden swój „Vollständiges Orthographisches Wörterbuch der deutschen Sprache“ wudał. Traješe 21 lět, doniž so 1901 w Němskej a Rakusko-Madźarskej na zawjedźenje Dudenoweho prawopisa njedojednachu, z ćimž bu jeho słownik standardne dźěło na polu němskeje rěče. Wot předwčerawšeho móžeće sej kupić jeho 27. nakład, kotryž je rozrostł na 145 000 hesłow; při tym bu słowoskład w zašłych nakładach stajnje wo přerěznje 5 000 hesłow powjetšeny. Porno tomu je ličba šmórnjenych hesłow – zwjetša prawopisnych wariantow a nowych słowow, kotrež so w praksy přesadźili njejsu – poměrnje snadna.
Wo knihach a kniharni (28.07.17)
Lubi starši, lubi kubłarjo šulskich nowačkow, kotřiž so w hornjoserbšćinje alfabetizuja! Pytaće hódny dar za swoje lubuški, kiž w nowym šulskim lěće do šule zastupja? Abo zajimujeće so za atraktiwny přidatny material za nawuknjenje čitanja? Z poskitka našeho nakładnistwa chcyła wam njedawno wušłej knize poručić. „Z Alenu po měsće“ rěka 56 stron wopřijaca publikacija z pjera Rejzki Delenkoweje, kotraž nětko prěnju swójsku knihu předpołoži. Što awtorka literarnje zdokonja, njeje hižo potajnstwo. Wjacekróć je so wuspěšnje na literarnym wubědźowanju LND a Załožby za serbski lud wobdźěliła, a jeje basnje kaž tež prozowe dźěła su w Paternostrach wozjewjene.
Wo knihach a kniharni (14.07.17)
Skónčnje je lěćo a tuž čas dowola. Mnozy podawaja so na lětni dowol w bliskosći abo trochu dale – hač z awtom, busom, ćahom abo lětadłom.
Za čas jězby najhusćišo wostudu pasemy. Ale nětko je kónc z tym! Čehodla njeměli sej raz knihu do ruki wzać? Je wam ćežko so rozsudźić, kotru měli najlěpje sobu wzać? Cyła biblioteka je wšak přewulka za kófer, ale mam perfektnje rozrisanje: ebook. Wšojedne hač je to jenož jedyn abo sto. Na swójskim kompjuterowym tableće abo ličaku ma njesměrnje wjele tajkich městno. Němske nakładnistwa dźě tele elektroniske knihi wulkoličbnje produkuja.
Něhdźe 75 procentow Němcow rady čita, 29 procentow z nich ebooki. A trend dźe do směra, zo ličba hišće dale přiběra. Na najwšelakorišich stronach w interneće móže sej čitar přistup kupić.
Wo knihach a kniharni (23.06.17)
Před dwěmaj njedźelomaj běchu w Smolerjec kniharni tři talentowane młode serbske awtorki z hosćom. Wšitke tři dobychu lěta 2015 myto Literarneho wubědźowanja Ludoweho nakładnistwa Domowina a Załožby za serbski lud. Alena Belkotec, Annamaria Hadankec a Rejzka Delenkowa čitachu swoje mytowane twórby, kotrež su mjeztym w rjedźe Paternoster wozjewjene, a žnějachu připóznawacy přiklesk přitomnych. Zahorjeni běchu wot žortneho powědančka Rejzki Delenkoweje „Kermušny wobjed“, wosebje wušikneho zaplećenja ludoweje serbšćiny dla, kotrež wuwabi wutrobne smjeće.
Čitanje mytowanych wobdźělnicow minjeneho wubědźowanja bě zdobom zazběh do noweho, lětsa wotměwaceho so wubědźowanja, kotrež stej zarjadowarjej tónle měsac zjawnje wupisałoj. Wupisanje namakaja zajimcy na webstronomaj nakładnistwa a załožby.
Wo knihach a kniharni (02.06.17)
„Sylzy tu, tam wjeselo ...“, rěka w znatym spěwje Měrćina Weclicha – a podobnje budźe za dźěći, šulerjow a studentow, kotřiž w přichodnych tydźenjach a měsacach pěstowarnju, šulu a uniwersitu wopušća. Za nich, ale zawěrno tež za toho abo tamneho dorosćeneho, započnje so potom nowy žiwjenski wotrězk. Wony přechod do noweho leži w najrjeńšim času lěta. Čehodla tónle čas tuž njewužić, prjed hač kiwa prěni dźeń na nowym wukubłanskim městnje, z čerstwym napojom, ze słónčnymi nawočemi na nosu a z rjanej knihu w rukomaj? Móžnosće su runje tak mnohostronske kaž wuběr knihow.
Wo sylzy a wjeselo, kónc a započatk dźe tež w někotrych knihach LND. Małym a wulkim lubowarjam bajow, kotřiž so rady do starych časow zanurjeja, poručam třeći nakład „Serbskich powěsćow“. Hač Pumpot, Krabat, lutki, błudnički, připołdnica abo zmij – žana ze znatych bajowych postawow njesmě w zběrce falować. Erich Krawc bě před lětdźesatkami wjele znatych a mjenje znatych powěsćow wupytał a zestajił, Kurt Bałcar je wobdźěła a přełoži. Teksty wudospołnjeja woblubowane rysowanki Měrćina Nowaka-Njechorńskeho.
Wo knihach a kniharni (21.04.17)
Jutře přewjedźe Hornjołužiska towaršnosć wědomosćow swoje nalětnje zetkanje. Po zwučenym wašnju prezentuja w dopołdnišim zjawnym dźělu čłonojo towaršnosće swoje slědźenske projekty a najnowše publikacije, doniž njepřizamknje so popołdnju lětna zhromadźizna. Hdys a hdys tež publikaciju ze serbskej temu předstaja – tak lětsa knihu LND, kotruž z pomocu Zhorjelskeje towaršnosće realizowachmy. Znaty mjenowědnik Walter Wenzel je móhł na zakładźe slědźenjow prezidenta OLGdW Steffena Menzela w archiwach historiskeje wuchodneje Hornjeje Łužicy dotal njewobkedźbowany fundus serbskich wosobowych mjenow regiona přeslědźić a tak wobraz wo łužiskich sydlenskich stawiznach wudospołnić. Za čas reformacije bě w tójšto wsach wokoło Zhorjelca a Rothenburga hišće štwórćina do połojcy wobydlerjow serbska – wo tym znajmjeńša jich mjena swědča. Mjenje znate pak je, kak dołho su tam serbsku rěč hišće wužiwali – w 19. lětstotku hižo ani Smoler ani Muka kónčiny k serbskemu sydlenskemu rumej njeličeštaj.
Wo knihach a kniharni (13.04.17)
Hdyž so z Lipšćanskich knižnych wikow wróćiš, so će ludźo zwjetša prašeja: Na, kak je było? Što mějachu tam noweho? Wudani so za was docyła, zo maće tam wustajenišćo? Najspěšniše wotmołwy na to su: Bě zajimawe a napinace. Wjele knihow mějachu w poskitku, sobotu bě najwjace ludźi. Hač so wudani, njehodźi so w ličbach rjec.
Ale sprawnje prajene – wiki maja atmosferu, kotruž njemóžeš tak bjeze wšeho wopisać. Hdyž rano na wustajenišćo přińdźeš, to zetkaš wjele znatych. Nakładnistwa w susodstwje so mjeztym znaja. Zwjetša ma kóžde swoje wustajenišćo hižo wjacore lěta na samsnej městnosći. Hdyž su wiki za publikum hišće zawrjene, móža wustajerjo, druhdy tež jenički króć na cyły dźeń, sej te abo tamne stejnišćo woměrje wobhladać. Tak dyrbiš so rozsudźić, hač dźeš k dźěćacym kniham do druheje hale pohladać, přez syłu čakacych wopytowarjow, abo wostanješ w hali, hdźež sy.
Wo knihach a kniharni (10.03.17)
Lětsa wšudźom ze wšelakimi naprawami na 500. jubilej reformacije spominaja. Tak bu Lutherowy přełožk biblije wobdźěłany a znowa nakładowany, po cyłej Němskej wotměwaja so zarjadowanja, a na titulach mnohich nowych knihow móžemy sławnych reformatorow widźeć. Tež w LND je wóndano kniha k temje wušła, wězo z fokusom na serbsku Łužicu. Publikaciju z titulom „Pjeć lětstotkow – Serbja a reformacija“, kotraž wopřijima 19 přinoškow awtorow Jensa Buliša, Ines Kelleroweje, Tadeusza Lewaszkiewicza, Jana Malinka, Lubiny Malinkoweje, Trudle Malinkoweje, Madleny Norbergoweje, Edmunda Pjecha, Friedricha Pollacka a Měrćina Wirtha, je serbski superintendent Jan Malink wudał.
Wo knihach a kniharni (10.02.17)
Hdyž wětřikec hólcy wokoło domskeho cychnuja, potom, haj najpozdźišo potom je prawy čas sej knihu do rukow wzać. W prěnich januarskich dnjach takle před mojim woknom wichorješe. A z knihi, na kotruž běch přez rozhłosowu recensiju storčiła a kiž mje putaše, njeduješe mi mjenje zymskeho wětřika napřećo.
Ćěkańca a wupućowanje stej temje, kotrejž njemóžetej aktualnišej być. Lektura, kotruž tuchwilu čitam, so toho přima. Kak so žony w 1930tych lětach – mjez nimi spisowaćelka Anna Seghers abo basnica Mascha Kaléko – na wupućowanje z nacistiskeje Němskeje hotowachu, wo tym powěda historikarka Kristine von Soden w loni nazymu wušłej knize „Und draußen weht ein fremder Wind“.
