Wo knihach a kniharni (21.11.25)

pjatk, 21. nowembera 2025 spisane wot:

Rady sym na kolesu po lěsnych a pólnych pućikach našeho Budyskeho wokrjesa po puću. Hdys a hdys při tym zetkawam a přewodźuju cuzeho kolesowarja a jeho připódla z někotrymi rjanymi blečkami našeje domizny zeznajomjam. Často wužiwaja kolesowarjo dźensa šmóratko abo GPS-časnik za lěpšu orientaciju. Mnohim cuzym napadnu při tym naše dwurěčne pomjenowanja wsow, nic jenož na wjesnych taflach, ale tež na digitalnych Strava- abo Komoot-kartach. Ćim bóle wšak so dźiwaja nad tym abo tamnym dźiwnym němskim mjenom dróhi, hory abo hata, kiž na swojej wobrazowce wuhladaja. A to w kónčinach, hdźež jim wujasnjam, zo je so serbšćina tam mjez ludźimi hižo nimale pozhubiła. Tak móžeš sej blisko Demjan a Huski na horje z mjenomaj „Tschelentsy“ a „Holtschberg“ dojěć, přińdźeš we Wuhančicach (Weigsdorf) nimo nadróžneje tafle „Am Horkenberg“ abo móžeš so blisko Zemic w skale „Hratschken“ kupać. Podobnje je to, jědźeš-li nimo hatow z mjenami kaž „Muschker Teich“ pola Malešec abo „Rokotenteich“ pola Lichanja.

Wo knihach a kniharni (10.10.25)

pjatk, 10. oktobera 2025 spisane wot:

Lěćo je nimo a pisane łopjena rejuja w nazymskim wětrje. Někotryžkuli wužiwa składnosć, zo by ze swójbu w nazymskich prózdninach hišće raz do ćopłeho wotlećał. Tamny přihotuje sej swój wačok a při rjanym wjedrje po blišej wokolinje pućuje. Jako inspiracija a nastork móhła jemu nasćěnowa protyka „Łužica – Łužyca – Lausitz 2026“ słužić, za kotruž je serbski fotograf Maćij Bulank zaso tójšto zajimawych kućikow našeje domizny ze swojej kameru zapopadnył. Někotre motiwy kalendra, kaž wjesele smějace so družki na swjedźenju Božeho ćěła abo dostojny křižerski procesion drje tele dny njewuhladaš. Ale k historiskemu wětrnikej pola Chasowa pućować, so nad pisanym lisćom při Budyskim spjatym jězoru wjeselić abo w Błótach čołmikować při słónčnym wjedrje hišće­ móžeš.

Wo knihach a kniharni (12.09.25)

pjatk, 12. septembera 2025 spisane wot:

Strjažow – w tutej wsy njedaloko Choćebuza wuhotowa kantor Mato Rizo 1891 prěni serbski wjesny swjedźeń a z tym prěni serbski koncert w Delnjej Łužicy. Wjes předstaji so w nowej Pratyji z tójšto přinoškami. Delnjoserbska knižna protyka spomina so wě tež na jubileje 2026 kaž na 50 lět Němsko-serbskeho ansambla w Žylowje abo 75 lět delnjoserbskeho programa w rozhłosu. 26 awtorkow a awtorow je pisało za Pratyju, kotruž wobohaćeja dalše teksty z delnjoserbskeho pismowstwa – mjez nimi wot Strjažowskeho wučerja Riza ze stajnje aktualnej radu: Lěpše suche zjednanje dyžli tučne skorženje.

Wo knihach a kniharni (08.08.25)

pjatk, 08. awgusta 2025 spisane wot:

Na blidźe w Smolerjec kniharni leža knižne nowinki tutoho lěća. Chcu Wam tu abo tamnu nowinku doporučić.

Handrij Nowak předpołoži w publikaciji „Bjarnat Nowak. Štó da sym? Bernhard Noack. Wer in ich?“ dopomnjenki swojeho nana. Chcemy w Smolerjec kniharni štwórtk, 21. awgusta, w 19 hodź. na lětuše 100. posmjertne narodniny Bjarnata Nowaka spominać.

W Kamjenskim Muzeju zapadneje Łužicy prezentuje so tuchwilu wosebita wustajeńca „800 lět přiwěra a magija“. Katalog k njej je poměrnje wobšěrny. Mjez awtorkami a awtorami su tež serbscy: dr. Susanne Hozyna ze Serbskeho instituta a Andrea Pawlikowa a Alexander Pólk ze Serbskeho muzeja.

Štóž chce so po literarnej šćežce na puć do Delnjeje Šleskeje podać, móže to z knihu Roswithy Schieb „Niederschlesien. Literarischer Reiseführer“ činić. Mjez wjele druhimi spisowaćelemi je tam serbska awtorka Marja Młynkowa ze swojim romanom „Dny w dalinje“ naspomnjena.

Wo knihach a kniharni (11.07.25)

pjatk, 11. julija 2025 spisane wot:

Někotre přećelstwa su tak wosebite, zo hranicy krajow a rěčow z lochkosću přewinu. Powědaja wo dowěrje, zhromadnych dyrdomdejach a zbožu, někoho poboku měć, z kotrymž stanje so swět pisaniši a wjeselši. Přećelstwo, kotrež hižo štyri lětdźesatki wutroby dźěći po cyłym swěće zdobywa, je te mjez wašničkojtym starym Petterssonom a jeho runje tak šibawym kaž luboznym kocorom Findusom. Jeju stawiznički z pjera šwedskeho awtora Svena Nordqvista słušeja k najrjeńšim moderneje dźěćaceje literatury.

Wo knihach a kniharni (13.06.25)

pjatk, 13. junija 2025 spisane wot:
Lěto 2025 je zas połne róčnicow. Kamjenc je hižo swjećił a w Chrósćicach so jubilejny tydźeń dźensa započina, při čimž smědźeše naše nakładnistwo wčera z premjeru noweje knihi wo Chrósćicach takrjec dočasnje swjedźenski zazběh dać. Ale tež Smolerjec kniharnja je wčera hosći witała, zo bychu zhromadnje druhu róčnicu woswjećili a so na jednu z wusahowacych wosobinow serbskeje kultury dopominali. Wjetšina zwjazuje z nim serbske molerstwo, tola zo běše wón tež wurjadny spisowaćel wosebje na polu publicistiki a pućowanskich reportažow, wo tym móžachu so připosłucharjo wčera přeswědčić. Rěču wo Měrćinje Nowaku, kiž by dźensa 125. narodniny měł. Tójšto atributow je sej wón pisarsce přiswojił abo buchu jemu přidate: Bobak, dundak, wšudźebył a druhe pomjenowanja namakaja so w titlach jeho knihow. Dokal je wšudźe pohladał, móžemy z jeho reportažow zhonić. Čim starši bu, ćim dale jeho pućowanja wjedźechu.

Wo knihach a kniharni (09.05.25)

pjatk, 09. meje 2025 spisane wot:

„Zhotowjenje knihi je kaž marathon – trjebaš wutrajnosć a krutu wolu, zo njeby swój cil z wočow zhubiła.“ Tute wuprajenje nazhoniteje koleginy mi tele dny přeco zaso přez hłowu šuskny, jako poslednje dźěła w zwisku z ćišćenjom knihi „Chrósćicy“ wukonjam. Bě to woprawdźe hoberski projekt z mnohimi wobdźělnikami, kiž mějachu wšitcy samsny zaměr – jónkrótnu a rjanu knihu stworić. Kotraž zamóže čitarjow nic jenož informować, ale tež putać a zabawjeć.

Wjace hač 40 awtorow a awtorkow je so hłuboko do stawiznow swojeje domizny zanuriło, zo bychu zajimawe podawki ze stawiznow wosady a gmejny wurywali. Wšako su Chrósćicy w běhu zašłych wosom lětstotkow dosć wjerškow dožiwili: Wopytaj pozdźišeju bamžow, wichorojte wójnske časy, mjezynarodny folklorny festiwal, šulski zběžk, pasionske hry abo Europeadu­. Wulki wotrězk knihi wěnuje so tež wosadnym wsam, wopisujo jich nastaće a indiwidualne wosebitosće. Dalši wobłuk zhladuje na towarstwowe, kulturne a pastoralne aktiwity we wosadźe něhdy a dźensa.

Wo knihach a kniharni (11.04.25)

pjatk, 11. apryla 2025 spisane wot:

Jutrownu póndźelu woswjeći nestor serbskich basnikow, lawreat Myta Ćišinskeho Benedikt Dyrlich, swoje pjećasydomdźe­saćiny. Ludowe nakładnistwo Domowina je składnostnje jubileja wudało tři nowinki wjelestronskeho awtora: słuchoknihu „Cu­za hospoda“ z powědkami, čitanymi wot awtora sameho, zwjazk z esejemi a přizjewjenjemi k słowu „Nachklänge – Dozynki“ a dalšu němsko-serbsku zběr­ku basnjow a lyriskeje prozy „Sicheltage – Serpowe dny“. Poslednjej wudaći předstaješe LND na lětušich Lipšćanskich knižnych wikach swojim wopytowarjam.

Zběrka „Sicheltage – Serpowe dny“ změje 24. apryla w Smolerjec kniharni knižnu premjeru, a to wuwzaćnje hižo we 18 hodź.

Wo knihach a kniharni (14.03.25)

pjatk, 14. měrca 2025 spisane wot:

Naš wroblik Frido je wšěm znaty abo, lubi čitarjo? Mjeztym hižo jědnata stawiznička z pjera Jěwy-Marje Čornakec je njedawno wušła a započina na zwučene wašnje: Na zelenej łuce rosće štom ... W prěnich stawizničkach je wroblik Frido lětać nawuknył, myška Pip-pip płuwać, žabka Šlapka spěšnje skakać a jěžik Kałačik skónčnje spać. A tež z druhimi, kaž na přikład ze šwjerčemi abo wopičku Ritku, su wroblik a jeho přećeljo tón abo tamny dyrdomdej dožiwili. W lěće 2010 je słuchokniha z mjenowanymi stawiznami wušła a je do dźensnišeho w dźěćacej stwě njeparujomna. Samo moji třo zamóža hišće jednotliwe pasaže CDki zasopowědać a swój hłós wotpowědnje figuram přestajić. To chce so nam potom přeco smjeć. W nowšich stawizničkach woswjeća přećeljo zhromadnje jutry, kermušu, hody a samo ptači kwas. A jónu wuleća sej do Afriki. W jědnatej a z tym poslednjej knižce w tutym rjedźe swjeći wroblik Frido z myšku, žabku a jěžikom póstnicy. Za to su sej w dźiwadle wosebite kostimy wupožčili a myška Pip-pip je sej šikwany šat princesny sama zešiła.

Wo knihach a kniharni (14.02.25)

pjatk, 14. februara 2025 spisane wot:

Zyma so pomału minje a nalěćo so spłóšiwje pokazuje. Prěnje ptački so do našeje rjaneje Łužicy nawróća a słónco z chowanki fifola. Wutroba so wšěm wotewrja. Prěnje kwětki so pomału pokazuja a nalěćo powitaja. Zyma pak njeje hišće přetrata. Móže so přiwšěm stać, zo so wospjet sněh saje.

Jeli tuž njeje prawe wjedro za wulět do přichodneho zwěrjenca, móža sej naše najmjeńše dźěći nowu papjercowu BOOKii-knižku „Mój wobrazowy słownik – zwěrjata“ z Ludoweho nakładnistwa Domowina do rukow wzać, sej zwěrjeće zwuki kaž tež jich pomjenowanje w serbskej a jendźelskej rěči naposkać. Z něšto fantaziju nastawa zwěrjenc doma w dobrej stwě.

Po dyrdomdeju w priwatnym zwěrjencu trjebaja dźěći přestawku. Za to hodźa so rjane ilustrowane karty za masažu. Při kombinaciji rjaneho hrónčka z majkanjom chribjeta, nóžkow, rukow abo hłowy kóžde dźěćo wotpina. Wězo móža tež dorosćeni karty wužiwać. Što dźě dawa rjeńšeho hač masaža? Masažowe hrónčka su po počasach rjadowane. Tak hodźa so přeco zaso nowe kartki wupytać a mjezsobny poćah skrućić.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025