Hudźba, kabarety a towaršnostna refleksija na 151. schadźowance
Budyšin (lmc/SN). Ći jedni běchu wćipni, koho na kapičkowym wječoru jako princa a princesnu krónuja. Druzy so prašachu, štó na lětušej schadźowance moderaciju přewozmje. Samsne prašenje stajištaj sej spočatnje Maximilian Gruber a Milena Wowčerjec, kotrajž běštaj prěni króć režiju schadźowanki přewzałoj. Po tym zo bě serbska kumštna inteligenca „Agata“ charakterne kajkosće hodźaceho so moderatora přepruwowała, padny swěca swětłomjetaka do publikuma na Clemensa Handrika a Boženu Hojerjec, kotrajž moderaciju lětušeje schadźowanki přewzaštaj. Wobaj wjedźeštaj z wótrym jazykom, drobnym humorom a chutnymi mjezyzynkami po programje. Z tym započa so wotměnjawa přehladka hudźby, kabaretow a towaršnostneje refleksije.
Dźensa před 80 lětami, 13. februara 1945, bu z najzrudnišim dnjom za saksku stolicu Drježdźany. Dotal njebu wulkoměsto nad Łobjom, kotrež bě swojich krasnych baroknych twarow dla swětoznata metropola, wot ameriskich a jendźelskich lětadłow bombardowane. Sowjetska armeja steješe hižo sto kilometrow wuchodnje nad łužiskej Nysu, hdyž aliěrowane komanda přikaza Drježdźany přez bombardowanje zničić. Dwě hodźinje do połnocy 13. februara k 14. dnju tutoho měsaca zahaji so hoberski nalět ameriskich a jendźelskich wójnskich lětadłow na z ćěkancami z wuchodneje Němskeje a ze zranjenymi wojakami přepjelnjene wulkoměsto.
Hodźinje dołho mjetachu bomby na Stare a Nowe město a na dalše bydlenske wobwody Drježdźan. Domy so sypnychu a palachu so, tohorunja hasy, dróhi a naměsta, dokelž so tež palace bomby na město mjetachu. Rano zahe 14. februara docpě dalša žołma lětadłow město a tak cyły druhi dźeń dale a tež hišće 15. februara Drježdźany njesměrnje bombardowachu. Dohromady 3 450 bombowcow wospjet na město lećeše a swoje mordarske bomby mjetaše.
Dźensa spominamy na serbskeho wuměłca, molerja a grafikarja Jana Hanskeho składnostnje jeho stotych posmjertnych narodnin. Rodźeny Njebjelčan dźěše po ludowej šuli – podobnje tři lěta staršemu Janej Bukej – na wukubłanje molerja do Kamjenca. Po studiju na Fachowej šuli za nałožowane wuměłstwo w Podstupimje dźěłaše w kombinaće w Eisenhüttenstadće we wotrjedźe za wabjenje. Hižo lěto pozdźišo bu wotrjadnik w twarstwje, a 1962 so jako grafikar zesamostatni.
Rady sym na kolesu po lěsnych a pólnych pućikach našeho Budyskeho wokrjesa po puću. Hdys a hdys při tym zetkawam a přewodźuju cuzeho kolesowarja a jeho připódla z někotrymi rjanymi blečkami našeje domizny zeznajomjam. Často wužiwaja kolesowarjo dźensa šmóratko abo GPS-časnik za lěpšu orientaciju. Mnohim cuzym napadnu při tym naše dwurěčne pomjenowanja wsow, nic jenož na wjesnych taflach, ale tež na digitalnych Strava- abo Komoot-kartach. Ćim bóle wšak so dźiwaja nad tym abo tamnym dźiwnym němskim mjenom dróhi, hory abo hata, kiž na swojej wobrazowce wuhladaja. A to w kónčinach, hdźež jim wujasnjam, zo je so serbšćina tam mjez ludźimi hižo nimale pozhubiła. Tak móžeš sej blisko Demjan a Huski na horje z mjenomaj „Tschelentsy“ a „Holtschberg“ dojěć, přińdźeš we Wuhančicach (Weigsdorf) nimo nadróžneje tafle „Am Horkenberg“ abo móžeš so blisko Zemic w skale „Hratschken“ kupać. Podobnje je to, jědźeš-li nimo hatow z mjenami kaž „Muschker Teich“ pola Malešec abo „Rokotenteich“ pola Lichanja.
