Budyšin (SN/bn). Ze zazběhom lětnich prózdnin započa so dohromady 22 młodostnych z Budyšina a Jelenjeje Góry w starobje 14 do 18 lět pod nawodom cyłkownje pjeć fachowcow na prezentaciju „Muzyka sceniczna – Sceniska hudźba“ přihotować. Sobotu a njedźelu chcedźa produkciju w 19 resp. 15 hodź. na jewišću Budyskeho Kamjentneho domu předstajić. Prezentacija je zhromadny projekt towarstwa Kamjentny dom a Ludoweho nakładnistwa Domowina, spěchowany wot europskeho kooperaciskeho programa Interreg Pólska-Sakska.

Načolnistwo Čerwjeneje armeje njebě to do nadpada wobkedźbowało, a armeje Sowjetskeho zwjazka běchu 200 hač do 500 kilometrow wot zapadneje hranicy kraja zdalene, čehoždla jeničce namjezne jednotki hranicu zmužiće zakitowachu. Njehladajo na to přikaza sowjetski zakitowanski minister, maršal Semjon Konstantinowič Timošenko, 22. junija wječor Čerwjenej armeji, njepodać so do kruteho zakitowanja nadpadnjeneho kraja. Po jeho přikazu dyrbjachu sowjetske jednotki město toho do napřećiwneho nadběha nastupić a němske wójsko přez hranicu wróćo tłóčić. To pak njewotpowědowaše hižo realnemu połoženju.

Načolnicy fašistiskeje Němskeje a jeje wójsko běchu sylnosć sowjetskeho hospodarstwa, krutosć sowjetskeje towaršnosće a zmužitosć a rjekowstwo wojakow Čerwjeneje armeje podhódnoćili. Rjekowstwo domiznu zakitowacych wopokaza so hižo w prěnich dnjach nadpada, jako namjezni wojacy hač do nimale poslednjeho muža přećiwo agresoram wojowachu. Hraničnu twjerdźiznu Brjest je na přikład mała wobsadka 29 dnjow dołho zakitowała.

13. julija 1946 wutworichu w Budyšinje při centrali Domowiny samostatny wotrjad Serbska młodźina (SM). Předsyda bu Jurij Brězan, jeho zastupnik Jan Šołta. Brězana běchu hižo 6. apryla za zamołwiteho za młodźinu postajili. Jako jeničku młodźinsku organizaciju sowjetskeho wobsadniskeho pasma běchu 7. měrca 1946 „Freie deutsche Jugend“ (FDJ) załožili. Kak k „Swobodnej němskej (wu­zběhnył – M. K.) młodźinje“ (SNM) stać, to běchu dołhe diskusije. Z aktow Serbskeho kulturneho archiwa wuchadźa, zo sej z němskeje strony tole žadachu: „Dale je nawjednistwo serbskeje młodźiny zawjazane přistupić FDJ.“ Jurij Brězan bě porno tomu pisał: „Kaž předstaja FDJ za němsku młodźinu narodnu organizaciju, tak chcemy my swoje narodne dźěło za sebje wobchować.“ Tak bě předwidźane, kónc awgusta 1948 w Delnim Wujězdźe załožić organizaciju „Serbska ludowa młodźina (SLM)“. Z němskeje a sowjetskeje strony to zakazachu. Centralny sekretariat Domowiny 29. septembra 1948 wobzamkny, zo ma so „dźěło mjez młodymi Serbami dospołnje FDJ přepodać“. Dokelž njebě wulki dźěl młodostnych z tym přezjedny, mnohe aktiwity wusnychu. Mikławš Krawc

Bórze so ludźo do lěćneho dowola po­da­dźa. Što drje je to rjeńšeho, hač sej ćišćanu knihu za sebje a swoje dźěći sobu do kófra spakować. Tež tón, kiž doma wosta­nje, njech­ składnosć čitanja wužije. Ludowe nakładnistwo Domowina ma boha­ty poskitk a za kóždy zajim knihu. Tuž njech kóždy/kóžda raz na krótki čas handy hasnje,­ zo by dožiwił(a) rjane wokomiki zanurjenja do serbskeho ćišćaneho słowa, do jeho klinčaceho zwuka. Mjeztym zo so mysle čitarjow wokoło móžneho dowola a nadźijomnje tež knihow pletu, dopři­hotuje LND prospekt „Nowinkar“. Srjedź septembra dóstanje so wón k wam do listowych kašćikow. A tam, hdźež njeje móžno sej knihu di­rektnje kupić, skići on­li­neshop www.do­mowina-verlag.de najkrótši puć skazanja. Za Serbow w Delnjej Łužicy přihotujemy prospekt „Kniglicki“. Stajnje je tež za nas Hornjoserbow zajimawe jónu „přez płót“ pohladnyć, što drje delnjoserbski knižny program skići.