Žiwu diskusiju mjez hosćimi a filmowcami dožiwili

Budyšin (SN/MiR). Dźewjeć filmow, kóždy z nich něhdźe 16 mjeńšin dołhi, sej w běhu połdra hodźiny wobhladać, to zdawa so być njemóžne. A tola su runje tole wčera wječor zwoprawdźili – na prěnim filmowym wječorku pod hesłom „Łužiske filmowe talenty“ w Budyskej Röhrscheidtowej bašće.

Ideju, dźěl Choćebuskeho festiwala wu­­chodoeuropskeho filma (CFF) do Hornjeje Łužicy transportować, měješe spočatk lěta sobudźěłaćerka Załožby za serbski lud Sylka Laubensteinowa-Polencojc. Z podpěru Anne-Kathrin Rensch, zamołwiteje za nowinarske dźěło CFF, so ideja kruće do jeju myslow zakótwi a na zbožo łužiskeho filmowstwa přesadźi. Jimaj słuša dźak za iniciatiwu, kotraž změje wu­­płody tež při zwoprawdźenju němsko-serbskeho syćoweho zetkanja łužiskich filmowcow, na kotrež skedźbni mjez druhim Cosima Stracke-Nawka ze Sakskeho krajneho zarjada za priwatny rozhłós a nowe medije SLM.

Waršawa bě w lěće 1939 město z najwjace Židami na swěće. Poł miliona bě tam doma. Nadpad němskeho wójska 1. septembra 1939 na Pólsku bě za nich kaž za dalšich Polakow čas złóstnistwow. Wot lěta 1940 dyrbjachu wšitcy Židźa pólskeje stolicy w štyri kwadratne kilometry wulkim ghetće wusko hromadźe stłóčeni bydlić. Něhdźe 100 000 z nich špatnych poměrow dla zahiny. 1942 započachu esesacy Židow deportować, zwjetša do sto kilometrow zdaleneho koncentraciskeho lěhwa Treblinka. Něhdźe 323 000 Židow z Waršawy bu tam z płunom morjenych. Hač do­srjedź lěta 1944 přisadźi w Treblince dohromady na 900 000 Židow swoje žiwjenje. Wot lěta 1964 dopomina tam wopomnišćo z hoberskim kamjenjom z napismom „Nigdy wiecej“ (Nihdy wjace) a ze 17 000 narownymi platami na tamniše wopory fa­šizma.

„Nad Sprjewju wisaše mła, rozpřestrě­waše swoje porsty po cyłej dolinje. Wysoko nad njej włačachu so jimaj njeličomne awtowe swěcy napřećo. Ludźo z wokolnych wsow jědźechu po mosće do města na dźěło.“