Rěčny centrum WITAJ chce klětu prěnju wersiju do interneta stajić

Budyšin (SN/CoR). Štóž chce dźensa wědźeć, što tekst w druhej rěči, kotruž sam njewobknježi, woznamjenja, njetrjeba so hižo sam wulce z tym bědźić – zapoda jón prosće pisomnje abo přez kameru do kompjutera abo handyja a da sej jón přez internetny awtomatiski přełožk do něm­činy přenjesć. Wot lěta 2006 poskića na přikład firma Google mašinelnu internetnu słužbu, spočatnje z rěčomaj jendźelšćinu a arabšćinu. Mjeztym su poskitk na wjace hač sto rěčow rozšěrili, mjez nimi tež za mjeńšinowe abo małe rěče, kaž to su katalanšćina, baskišćina, walizišćina, iršćina, gelšćina, frizišćina a galicišćina. Přichodnje ma tež awtomatiski přełožk za hornjoserbšćinu k dispoziciji być, najprjedy na internetnej stronje Rěčneho centruma WITAJ (RCW).

Hižo w prěnim koncepće za digita­li­zaciju serbskeju rěčow, kotryž je Załožba za serbski lud lěta 2013 předpołožiła, bě ideja internetneho přełožka zapřijata. RCW so nětko prócuje ju zwoprawdźić. Tež serbšćinu wuknjacych móhł tajki program při formulowanju podpěrać.

14. awgusta 1919 je Weimarska wustawa, prěnja demokratiska w Němskej, płaći­wosće nabyła. Tři dny do toho bě ju reichski prezident Friedrich Ebert (SPD) na durinskim hrodźe Schwarzenburg podpisał. Weimarska wustawa bě wot lěta 1919 do 1933 zakładny zakoń a zakład prěnjeje němskeje republiki. W njej běchu wudobyća Nowemberskeje rewolucije zakótwjene. Wustawa bě pomjenowana po prěnim městnje schadźowanišća Narodneje zhromadźizny, wušłeje z wólbow 19. januara 1919, kotrež wotměchu so pod terorom konterrewolucionarnych wobrónjenych korpsow. Wot 421 zapósłancow, mjez kotrymiž běchu prěni raz wjacore žónske, bě 236 z byrgarskich stron kaž Narodnokonserwatiwneje strony, Němskeje demo­kra­tiskeje strony (DDP) a Centruma. Social­demokraća (SPD) běchu ze 163 zapósłancami a Njewotwisni socialdemokraća (USPD) z 22 politikarjemi zastupjeni.

Prěni prezident bě předsyda SPD Friedrich­ Ebert, šef prěnjeho knježerstwa socialdemokrat Philipp Scheidemann. Tón bě 9. nowembra 1918 w Berlinje re­pu­bliku wuwołał. Knježerstwo bě ko­ali­­cija ze stronow SPD, DDP a Centruma.

15. awgusta 1769 narodźi so wochudnjenej zemjanskej swójbje w Ajaccio na kupje Korsika syn Napoleon, kiž sta so pozdźišo z wuznamnej historiskej wosobu. Nadarjeny oficěr zakitowaše francosku byrgarsku rewoluciju a wuznamjeni so jako wusahowacy rozkazowar wójska přećiwo Rakuskej, w Italskej a Egyptowskej. 1799 sta so wón z Prěnim konsulom a diktatorom a pjeć lět po tym z francoskim kejžorom. Napoleon doby 1805 nad Rakuskej a 1807 nad Pruskej a zakaza wikowanje a zwiski z Jendźelskej. W bitwje pola Budyšina 20. a 21. meje 1813, kotruž je jeho armeja z dwójce telko padnjenymi kaž Rusojo a Prusojo dobyła, bu na 50 wsow zničenych. Do toho běchu jeho wojacy 12. meje Biskopicy wotpalili. Přebywacy w Budyšinje bydleše Napoleon wot lěta 1807 do septembra 1813 wosom króć w róžkowym domje Nutřkowna Lawska/Jerjowa. W Ruskej poćerpje jeho Wulka armeja 1812 hobersku poražku, 1813 su zwjazkarjo Ruskeje, Pruskeje a Rakuskeje Napoleona w Bitwje narodow w Lipsku porazyli. 1814 interněrowachu jeho na kupje Elba a 1815 na kupje St. Helena w južnym Atlantiku, hdźež wón 5. meje 1821 zemrě. Manfred Laduš

Wuńdźe-li nowa kniha, je wjeselo wulke, nic jenož za čitarja abo awtora, ale tež za so­budźěłaćerjow nakładnistwa, kiž su na wuwiwanju noweje knihi wobdźěleni byli, a za kniharnikow, kotřiž ju předa­waja. Spokojom su, hdyž na knize wšo trjechi: zajimawy wobsah, dobra rěč, wulkotne ilustracije abo fota. To pak njedo­saha. Kniha dyrbi tež derje wuhotowana a derje ćišćana być. Za tele nadawki mamy w LND wo­sebity wotrjad, w kotrymž dźěłaja knižna wuhotowarka a zhotowjerjej. Što pak je dobre wuhotowanje?