Drježdźanske duwo Die aufgeweckten Gartenklänge je předwčerawšim lětuši rjad kulturnych zarjadowanjow Małowjelkowskeje sotrownje zakónčiło. Zaměr skupiny je, „wšitke hudźbne žanry ze sobu zwjazować“ a „dopokazać, zo tči w zahrodnistwje hudźba“. Na połnje wobsadźenej zahrodźe hosćićelki zaklinčachu tuž hiphop runje tak kaž hard rock, opera a ludowe spěwy, kotrež zahraštaj hudźbnikaj mjez druhim na krjepjawce, wodowymaj hadźicomaj a bijadle, zestajeneho z łopaćow a bowow. Po koncerće předstaji Claudius Wecke (naprawo) zajimcam hru bangonton, kotruž bě před lětomaj „wězo na zahrodźe“ wunamakał a kotraž je „měšeńca pjerobula a duela ze zaměrom, sobuhrajerja trjechić a sej tak dypki zdobyć“. Foto: SN/Bosćan Nawka

17. septembra 1939 bě a je historiski měznik wójny w Pólskej. Na tutym dnju njećekny jenož pólske knježerstwo z kraja do Rumunskeje, ale na přikaz Stalina překroči tež Čerwjena armeja sowjetsko-pólsku mjezu. Wona měješe zapadnu Ukrainu a zapadne kónčiny Běłoruskeje zaso za Sowjetski zwjazk wróćo zdobyć. W měrowym zrěčenju we Versaillesu 1919 bě so postajiło, zo słušeja tute kónčiny Ruskej. Rěce Narew a San so jako ­rusko-pólska hranica postajištej. To bě tehdyši wonkowny minister Wulkeje ­Britaniskeje George Curzon namjetował. W nowembru 1918 wozrodźena Pólska nadběhowaše 1920 Sowjetsku Rusku. Pólska wobsadźi Zapadnu Ukrainu kaž tež zapadne kónčiny Běłoruskeje a južnu Litawsku ze stolicu Wilnu a přirjadowaše je do Pólskeje.

3. winowca 1924 narodźi so pozdźiši žurnalist a kulturny wědomostnik Jurij Měrćin w Kołwazu (Kohlwesa) blisko Bukec do serbskeje burskeje swójby. Wón wopyta Budysku ratarsku fachowu šulu. Bě potom redaktor za ratarstwo a pozdźiši wjelelětny naměstnik šefredaktora dźenika Nowa doba. Wot lěta 1958 pisaše jara rady přinoški a reportaže wo ratarstwje w Hornjej Łužicy a wo wuwiću na drustwowe wsy kaž tež wo problemach a kul­turnym žiwjenju na wsach. Sam zeznach Jurja Měrćina jako młody žurnalist No­weje doby. Běše přećelny a pomocliwy ­wicešef­ redakcije, kotryž pak tež wysoke žadanja staješe. Wobdźiwach jeho, kak z małej noticnej knižku w ruce šefsekretarce Lorje Kowarjowej abo Monice Kilankowej, Mari Wjeńcynej a Martinje Staffethowej dołhe teksty swobodnje diktowaše. Studowaše w Lipsku kulturne wědomosće. Wot 1967 bě docent na Drježdźanskej kulturnej akademiji. 1966 spožčichu jemu Statne myto Ćišinskeho. Jurij Měrćin bě čestnohamtski funkcionar Demokratiskeje burskeje strony a wjelelětny zapósłanc wobwodneho sejma. 11. požnjenca 1977 znjezboži smjertnje pola Spytec.

Činimy sej ćežko ze zeserbšćenjom swětoweje literatury. To je škoda, wšako je tež naša rěč w tym zmysle swětowa, zo njeje na swěće ničo, štož njeby serbsce zwuraznić móhł. Tajka twórba nowšeho časa je němska nowela Freda Uhlmana „Reunion“ z lěta 1971. Zo ma bjezdwěla globalny wuznam, pokazuje mjezynarodna rezonanca: Mjeztym bu twórba do wjac hač 20 rěčow přenjesena. Němska wersija bě Akademiji za dźěćacu a młodźinsku literaturu w požnjencu 1997 „kniha měsaca“. Lětsa w septembru wušła serbska wersija je z mojeho wida kniha lěta 2024.