Bilanca hrajneje doby NSLDź z nimale połojcu mjenje přihladowarjow

Budyšin (SN/CoR). Z němskej premjeru činohrajneho studija „Greta“ na zahrodźe Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwa­dła Budyšin je so wčera wječor hrajna doba­ 2019/2020 zakónčiła. Bě to wose­bita, wot koronapandemije postajena sezo­na. Jeje dla su wšitke předstajenja wotsrjedź měrca do meje wupadnyli. Tež lětnje dźiwadło dyrbjachu wotprajić. Město­ toho wuhotowachu prěni raz nowy format „lětnje dźiwadło na dźiwadłowej zahrodźe“, kotryž je něhdźe 1 500 wopyto­warjow na 32 předstajenjach přiwabił. Dohromady je 78 550 ludźi zarjadowanja NSLDź wopytało – w hrajnej dobje­ 2018/2019 bě jich ze 151 000 ludźimi nima­le dwójce telko.

2. awgusta 1945 skónči so konferenca „wulkich třoch“ – reprezentantow USA, Sowjetskeho zwjazka (ZSSR) a Wulkeje Britaniskeje – na Podstupimskim hrodźe „Cecilienhof“. Započeli běchu so historisce wu­znamne jednanja 17. julija 1945 (hlej Róčnicu w SN ze 16. julija). Hłowna tema konferency bě dojednanje wo połoženju we wobsadźenej Němskej, wo jeje přichodźe, kaž tež wo rjadowanju powójnskeje Pólskeje, Awstriskeje a dalšich krajow Europy, kotrež běchu poboku němskeho fašistiskeho stata wojowali. Jednanje w Podstupimje bě zdobom prěnja kročel k zymnej wójnje, kotraž so hakle­ lěto pozdźišo zahaji.

W lěće 1920 móžachu někotre serbske dźěći prěni raz w susodnej Čěskosło­wakskej rjane prózdninske dny přežiwić. Přebywachu w městačku Bělá pod Bezdězem we wokolinje Mladeje Boleslavy. Hłowny organizator bě Josef Maštálko, šulski wjednik a zdobom starosta se­wje­ročě­skeje župy (Fügneroweje) Čěskeho Sokoła. Župa a towarstwo Adolf Černý­ zawěsćištej pjenježnu pomoc. Zo dóstachu so dźěći z Łužicy do prěnjeje a w slědowacych lětach do dalšich „ferialnych kolonijow“, tomu­ drje běchu zwiski Maštálka ze serbskimaj wučerjomaj Michałom Nawku a Jurjom Słodeńkom polě­kowali. Po skromnym spočatku rozwi so lěh­wo ze zaběrami w sporće, ale tež ze serbskej rěču a kulturu. Tak po­mje­no­wachu lěhwo 1922 jako „první lužicko-srbské škola“. Mjez dźěćimi běchu Anton a Józef Nawka, Jurij Delan, Maks Rječka, Jurij Šołta a Jurij Rjenč. Lěhwa přewje­dowachu po tym wot lěta 1925 do 1927 we Vehlovicach a wot 1930 do 1932 w Jabkenicach a na dalšich městnach. Hólcy a holcy přebywachu tež w čěskich swójbach. Po nastupje nacijow njeběchu prózdninske dny w Čěskej hižo dowo­lene. Mikławš Krawc

16. pražnika swjećachmy po dołhim času zaso knižnu premjeru, nic w Smolerjec kniharni, kaž bychmy to w „normalnych“ časach činili. Ně, časy su njenormalne, a tak dyrbjachmy druhdźe za kmanym městnom pytać. Swjećili smy w „Čerwjenej korčmje“ w Splósku, nic pod hołym njebjom na jeje piwowej zahrodźe, kaž běchmy sej to wusonili, zo njebychmy, wšako to zabawnosći njetyje, trjebali z wotstawkom połdra metra za blidami sedźeć. Ně, dokelž tón dźeń sylne šwihele Łužicu pospochi krjepjachu, dyrbjachmy nochcyjo chcyjo nutřka swjećić.

Hosći bě sej tójšto do Splóska dojěło, wjace hač běchmy wočakowali, štož by w „normalnych“ časach jara zwjeselace było, ale časy su ... Přičina nawala bě kniha­, kotrejež wuńdźenje směm – bjez přehnawanja! – wulki podawk mjenować, kniha Jana Krala, wučerja a lektora na wuměnku w Boranecach, „Zelena radosć“.