Sudnicy maja wo dóńće bobrow rozsudźić

wutora, 18. nowembera 2025 spisane wot:

Drježdźany/Chrjebja (SN). Sudnicy Drježdźanskeho zarjadniskeho sudnistwa změja so bórze z bobrami zaběrać. W Hornjej Łužicy zwěrjata mnoho škodow zawo­stajeja. Wone štomy wobškodźeja a we wodźe haćidła natwarjeja. Dale a časćišo so tuž ludźo hněwaja, dokelž so při tym ­domy, wodźizny abo pola wobškodźa. Sakska chce nětko dwě swójbje bobrow do Francoskeje přesydlić. Škitarjo přirody z tym přezjedni njejsu a zapo­dachu wotpowědnu chwatnu próstwu přećiwo tomu. Předewšěm so akterojo Zeleneje ligi na tym postorkuja, zo je Drježdźanska krajna direkcija postajiła, zo maja so ­bobry morić, jelizo so přesydlić njehodźa. „Tuchwilu z toho wuchadźamy, zo k tomu njedóńdźe. Tu njeńdźe wo to populaciju pomjeńšić“, z krajneje direkcije rěka. Z dowolnosću maja so hospodarske škody wobmjezować a haty w Hornjej Łužicy dołhodobnje a naslědnje škitać.

Pobrachuja bydlenja w regionje?

štwórtk, 13. nowembera 2025 spisane wot:

Budyšin/Choćebuz (SN/BŠe). W Budyskim wokrjesu je přemało načasnych bydlenjow. Tuchwilu něhdźe 1 200 bydlenjow pobrachuje. Tole wuchadźa z ličbow a wuhódnoćenja fachowcow Pesteloweho instituta, kotřiž w prawidłownym wotstawku situaciju na wikach nastupajo bydlenja přepytuja. Nimo toho zaběrachu so wědomostnicy instituta z wuwićom ličby ludnosće a z prognozami na dźěłowych wikach w Budyskim wokrjesu. „Potrjeba dźěłaćerjow kaž tež ličby porodow a smjertnych padow pokazuja, zo so w přichodźe wjele stanje. Konkretnje to woznamjenja, zo budźe ličba wobydlerjow w kónčinje sylnje spadować. Nimo ponowjenja bydlenjow ma so w Budyskim wokrjesu něhdźe 60 nowych bydlenjow natwarić“, nawoda Pesteloweho instituta Matthias Günther wuswětli.

Z wuslědkow ma přiručka nastać

srjeda, 12. nowembera 2025 spisane wot:

Prožym (SN). Kak móžemy serbsku rěč, tradicije a kulturu sylnišo do turistiskich poskitkow we Łužicy zapřijeć? Tutomu prašenju wěnowachu so čłonojo Zwjazka za serbski kulturny turizm minjeny pjatk na dźěłarničce pod hesłom „Serbšćinu dožiwić – impulsy za turizm a hosćencarjow“ w kulturnym domje w Prožymje blisko Wjelceje. Předewšěm dźěše wo to, kak so serbska kultura z pomocu dožiwjenjow hosćom sposrědkować hodźi. Wobdźělnicy zarjadowanja čile diskutowachu a praksy bliske ideje rozjimachu.

Sobudźěłaćer Serbskeho instituta Měto Nowak předstaji přikłady z druhich regionow Europy, hdźež maja mjeńšiny swoju domiznu, na přikład z kupy Isle of Man mjez Wulkej Britaniskej a Irskej abo z Južneho Tirola. Prezentaciji slědowachu dźěłarnički, w kotrychž zaběrachu so wobdźělnicy z temami kaž serbska rěč w zawodźe abo kulturne poskitki a awtentiske dožiwjenja za hosći. Z wuslědkow dźěłarničkow ma přiručka nastać, w kotrejž chcedźa zamołwići najwažniše dopóznaća a přikłady z praksy wozjewić. Přichodne tydźenje ju turistikarjo a hosćencarjo dóstanu.

Problemy jenož přeměstnjene

wutora, 11. nowembera 2025 spisane wot:

Drježdźany (SN). Sakski zwjazk wučerjow kritizuje paket naprawow k zaručenju šulskeje wučby. Z přerjadowanjom wučerjow drje so na wyšich šulach wupad zniži, na zakładnych šulach pak za to stupa. „Kubłanski paket nimo poprawneho cila wjedźe“, zwuraznja předsyda zwjazka Michael Jung. Wučerjo žadaja sej mj. dr. na kóždej šuli šulskeho asistenta, kiž ma jich při organizatoriskich nadawkach podpěrać. Woni přeja sej za zdźěla jara krótkodobne wotrjadowanje lěpši přihot, mj. dr. z pomocu dalekubłanja. Tole je trěbne, dokelž maja wučerjo ze zakładnych šulow zdźěla na wyšej šuli w 9. abo 10. lětniku wuwučować. Předsyda dźěłarnistwa za kubłanje GEW Burkhard Naumann kritizuje: „Paket naprawow situaciju na najwjace šulach přiwótřa.“ Wučerjo nimaja hižo dosć chwile za přihot a wuhódnoćenje wučby kaž tež za indiwidualne problemy šulerjow. Z wotrjadowanjom so problemy jeničce přerjaduja.

Sakska ma wuwiće porno tomu za pozitiwne. „Prěni króć po dźesać lětach mjenje wučby wupadnje a to při stupacej ličbje šulerjow“, rjekny kultusowy minister Conrad Clemens (CDU).

Delnjoserbsku pratyju předstajili

póndźela, 10. nowembera 2025 spisane wot:
Strjazow (PB/SN). W srjedźišću delnjoserbskeje Pratyje steji lětsa wjeska Strjažow. Na prezentaciju běchu awtorki a awtorojo kaž tež zajimowani wjesnjenjo tuž do tamnišeje bywšeje šule přichwatali. Někotři ze staršich wopytowarjow kubłanišćo samo hišće ze swójskeho šulskeho časa znajachu. Najwjace z přitomnych pak hakle w běhu prezentacije wjace wo stawiznach šule a wosebje wjeski zhoni. Strjažow je dźěl gmejny Dešno-Strjažow a přisłuša hamtej Bórkowy. Předsydka Strjažowskeho tradiciskeho towarstwa Kerstin Otto-Böttcher witaše wopytowarjow knižneje premjery, wosebje tež lektorku Janku Pěčkec de Levano a redaktorce Ingrid Hustedtowu a Martinu Golašojc. Wonej publikaciju wotměnjejo delnjoserbsce a němsce předstajištej. Němski dźěl wšak nimale trěbny njebě, wšako wjetšina přitomnych delnjoserbsce rozumješe. Pratyja na lěto 2026 wěnuje so pozhubjenju serbšćiny po spočatku knjejstwa nacionalsocialistow runje tak kaž rewitalizaciji rěče wosebje po politiskej změnje. Ingrid Hustedtowa přiwobroća so we wosebitym dźělu protyki dźěćom a młodźinje.

Za wjac rěčnych rumow w zawodach

pjatk, 07. nowembera 2025 spisane wot:

Čorny Chołmc (SN/MiR). Łužiske předewzaća měli spóznać, kotre potenciale sobudźěłaćerjo serbskeho pochada maja. Serbšćina měła so samozrozumliwa stać. Za to tworitej społnomócnjena za serbske naležnosće předewzaća TDDK Carolina Měršowa a Kamjenska předewzaćelka Gesine Kutter syć předewzaćow. Prěnje firmy z regiona su hižo zajim signalizowali. Póndźelu, 10. nowembra, předstajitej na 3. forumje „Serbskosć w hospodarstwje“ w Čornym Chołmcu předewzaćelam swój koncept. „Chcemoj, zo so Serbja a Serbowki w předewzaćach regiona mjez sobu zwjazuja, wšojedne hač su sami čłon nawodnistwa předewzaća abo sobudźěłaćerjo.“

Kreatiwita hranicow nima

štwórtk, 06. nowembera 2025 spisane wot:
Tež hodowne kule hodźa so jara derje debić. Wo tym je so nětko županka Wojerowskeje župy Gabriela Linakowa (prědku) přeswědčiła a z pomocu a pokiwami rěčneje motiwatorki ZARI Marije Šołćineje krasnu kulu zhotowiła. Wóskowane hodowne kule drje mjeztym kóždy znaje. Wonej pak stej tež nalěpki abo parlički wužiwałoj. Nimo toho hodźa so tež fota swójby jako nalěpk wućišćeć a na wulku kulu dodać. Kreatiwita hranicow nima. Hač za swójsku dobru stwu abo jako dar – debjena hodowna kula je wjele lubjaca překwapjenka. A čehodla nic tajku wuměłsku kulu won do swěta pósłać? Foto: SN/Bojan Benić

Wučerjow wolóžić

štwórtk, 06. nowembera 2025 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Něhdźe dźewjeć wot dźesać wučerjow šulow w Sakskej dočasnje swoje powołanje wopušća. Tole wuchadźa z naprašowanja zapósłančow sakskeho krajneho sejma Luise Neuhaus-Wartenberg a Juliane Nagel (wobě Lěwica). Po jeju słowach je ličba jasnje přewysoka a sej reakciju ze stron politiki žada. W šulskim lěće 2024/25 je cyłkownje 1 601 wučerjow a wučerkow swoju słužbu zakónčiło. 1 377 z nich dočasnje do wuměnka hižo njewuwučuja.

„Dźěłowe wuměnjenja maja so změnić“, Neuhaus-Wartenberg zwurazni. Studija k dźěłowym časam kultusoweho ministerstwa pokaza, zo wučerjo přewjele dźěłaja. Dołhodobnje woni to wukonjeć njemóža. Sakski kultusowy minister Conrad Clemens (CDU) měł naprawy zdźěłać a so wo wolóženje prócować. Tež předsyda dźěłarnistwa za kubłanje a wědomosć Burkhard Naumann měni, zo maja wučerjo přewjele nadawkow, čehoždla dočasnje swoju słužbu zakónča. „Nadawki dale a bóle přiběraja a zdobom stupaja pedagogiske wužadanja hladajo na šulerjow“, wón potwjerdźi. Hač do wuměnkarskeje staroby je ćežko tole zmištrować.

Łužica bjez slědźerskeho centruma?

srjeda, 05. nowembera 2025 spisane wot:

Ani Budyšin ani Łužica njehrajetej we wotmołwje zwjazkoweho knježerstwa zapósłancej Zelenych nastupajo planowany slědźerski centrum za twarstwo wjace žanu rólu. To je razne reakcije zbudźiło.

Budyšin (SN/mb). Po tym zo su Sakske Nowiny dźensa wo wuprajenjach Drježdźanskeho zapósłanca Zelenych w zwjazkowym sejmje, Kassema Tahera Saleha rozprawjeli, je direktnje woleny parlamentariski zastupjer regiona w krajnym sejmje Frank Peschel (AfD) raznje reagował: „To je hubjeny dźeń za Budyšin. Zo je so zwjazkowe knježerstwo wočiwidnje přećiwo přichodej našeho regiona rozsudźiło, je wuraz politiki z Berlina, kotraž je hospodarstwu a inowacijam napřećo njepřećelsce nastajena.“

Wjazońčanske předewzaće Zwieback swjeći 125 lět tradiciju a inowaciju. Załožene w lěće 1899 započa předewzaće jako mała pjekarnja w Hornjej Łužicy a je dźensa znate za swoje wudźěłki, předewšěm praženc– cwibak – dwójnje pječeny chlěb. Zawod ze sobu­dźěłaćerkomaj Daliborku Benićowej a Angelu Schube sadźa na kwalitu a swědomiće wubrane přidawki kaž tež na nowe ideje. Z nowymi słodami a produktami chce swojich swěrnych kupcow zahorić a nowych zdobyć. Foto: SN/Bojan Benić

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025