Kak stanješ so z wuspěšnym předewzaćelom? Tomu je so wčera serbska dźěłarnička Studija Lucija wěnowała. Referat a rozmołwa wo temje stej internetnje přistupnej: www.youtube.com/@studijoLucija.
Budyšin (SN/mb). Beno Brězan, mějićel bary „Sundowner“ w Budyšinje a poskićowar wšelakich medialnych a digitalnych poskitkow, je přeswědčeny: We Łužicy su wuměnjenja za załoženje předewzaća po wšej Němskej najlěpše. To rjekny wón wčera wječor w rozmołwje z dr. Viktorom Zakarom. Projektny nawoda serwisa za zesamostatnjenje Braniborskeje techniskeje uniwersity Choćebuz-Zły Komorow, kotryž je do toho hižo we wšelakich serbskich institucijach dźěłał, bě z Delnjeje Łužicy do studija B na Hošic hasy w Budyšinje přichwatał. Tam přednošowaše wón popołdnju wo modelu, po kotrymž hodźi so wot ideje hač do załoženja noweho předewzaća postupować. Wuchadźišćo załožerja přeco je, zo problem potencielnych kupcow spóznaje, kotryž potom ze swojim poskitkom rozrisa. Zo by to pjenježnje fungowało, trjeba plan za business.
Zhorjelc (SN/MiP). Tutón tydźeń su so w Zhorjelcu stawizny wagonotwara po 176 lětach skónčili. Wutoru popołdnju je tam posledni dwuposchodowy wagon produkcisku halu francoskeho předewzaća Alstom wopušćił. 107 000 wagonow su we wšitkich lětach w zawodźe produkowali.
Nowy mějićel zawoda je němsko-francoski brónjenski koncern KNDS, kotryž chce tam w přichodźe dźěle za pancery zhotowjeć. Před dohromady 700 sobudźěłaćerjemi leži „čas hoberskich změnow a wězo so woni njewěsteho přichoda boja“, zwurazni nawoda Alstom na Zhorjelskim stejnišću Jens Koep wutoru w nowinarskej zdźělence. Jörn Bischoff, direktor medijoweho wotrjada Alstom w Němskej, zdźěli na naprašowanje SN, zo je předewzaće KNDS přilubiło, dohromady 400 sobudźěłaćerjow přewzać, a to krok po kroku w běhu lěta 2026. Tež wšitkich wučomnikow KNDS přewozmje. Dohromady 170 ludźi dźěła w přichodźe w Budyskej wotnožce Alstom.
Radeburg/Radwor/Koćina (SN/MiP). Adwent je čas poprjančkow a wosuška. Hač pola pjekarja abo w domjacej kuchni – zo móžemy tuchwilu kusk butry za jenož 99 centow kupić, to někotrehožkuli w tutych tydźenjach jara zwjesela, wšako je butra nimo muki hłowny wobstatk hodowneho pječwa. Našim mloko produkowacym buram pak wobradźa tutón ekstremny spad płaćizny wulke starosće. Po cyłej Němskej woni póndźelu přećiwo płaćiznowej politice němskich žiwidłowych koncernow protestowachu. Sakscy burja na přikład z něhdźe 20 traktorami logistiski centrum drobnowikowanskeho předewzaća Lidl w Radeburgu blokowachu. Rěčnik protestneje akcije Marc Bernhardt zwurazni w zdźělence němskeje nowinarskeje agentury dpa: „Swój bój wo najniše płaćizny wjedu žiwidłowe koncerny na kóšty burow“. Lidl a dalše pak same argumentuja, zo je nadprodukcija a z tym zwisowaca niska płaćizna mloka na swětowych wikach w tutym lěće přičina jich płaćiznoweje politiki.
Berlin (SN). Zwjazkowe knježerstwo chce wobmjezowanja za třělenje wjelkow znižić. W tym zwisku je zwjazkowy kabinet wčera namjetował, zo ma so wjelk do hońtwjerskeho zakonja přiwzać. Z tym ma w přichodźe jednorišo być wjelka zatřělić, kotryž škody zawinuje. Za škitne naprawy kaž płoty a wosebite psy za stražowanje skotu dóstawaja plahowarjo dale financielnu podpěru.
W kónčinach, hdźež je wjele wjelkow zasydlenych a wobstatk z tym dołhodobnje zaručeny, móža zwjazkowe kraje mnóstwo wjelkow přez zatřělenje regulować. Wjelki smědźa so w času wot 1. julija do 31. oktobra honić. Zwjazkowe kraje móža postajeć, hdźe je hońtwa na wjelka trěbna. Tole su kónčiny, w kotrychž móža plahowarjo swój skót jenož ćežko škitać, na přikład na almach abo na nasypach. Škitarjo wobswěta planowane naprawy wótrje kritizuja. Kaž woni měnja, su hižo dźensa móžnosće wjelka zatřělić.
Wo naćisku zakonja matej najprjedy zwjazkowy sejm a po tym zwjazkowa rada rozsudźić.
Lětsa zhladuje Załožba łužiskeje jězoriny na dźesać lět swojeho wobstaća. Minjeny pjatk je so jeje předsydstwo schadźowało a dotalnu dźěławosć bilancowało. Strowotniske předewzaće Sana kliniki AG załožbu financuje.
Wojerecy (AK/SN). „Wot lěta swojeho załoženja 2015 je Załožba łužiskeje jězoriny dohromady 227 projektow w regionje spěchowała. Cyłkownje je za to 1,759 milionow eurow wudała“, rozprawješe předsyda załožby Thomas Delling minjeny pjatk na zeńdźenju załožboweje rady. Jej přisłušeja mjez druhim Wojerowski wyši měšćanosta Torsten Ruban-Zeh (SPD), měšćanski radźićel Frank Hirche (CDU) a jednaćelka klinikuma Łužiska jězorina Juliane Kirfe. Załožba spěchuje powšitkownowužitne iniciatiwy a zarjadnišća, na přikład towarstwa, kulturne skupiny a wosady.
Budyšin (SN). Krajne zarjadnistwo za rěčne zawěry je tele dny wozjewiło, zo su lětsa započeli, studiju wo wobtoku wody we Łužicy zdźěłać. Při tym dźe wo přichod rěčnych zawěrow a jězorow, kotrež su w kónčinach po wudobywanju brunicy nastali. Studija płaći 170 000 eurow a financuje so ze srědkow Sakskeje a europskeho programa za sprawnu transformaciju. Přihotowali su studiju zhromadnje z krajej Saksku a Braniborsku přesahowacej dźěłowej skupinu „wobhospodarjenje rěkow Sprjewja, Čorny Halštrow a Łužiska Nysa“. Nadawkidawar studije je Krajne zarjadnistwo za rěčne zawěry a koordinować ma ju jednaćelnja Łužica. Tam so štyrjo sobudźěłaćerjo z přepytowanjom wobtoka wody we Łužicy zaběraja.
Wuchadźišćo je, zo je hórnistwo wobtok wody cyły lětstotk intensiwnje wobwliwowało. Ze zakónčenjom hórnistwa a změnu klimy mnóstwo wody w regionje woteběra. Tohodla je dale a wažnišo, sčasom dosć wody składować a wodźizny regulować. Ze zwjazkom wodźiznow chcedźa zdobom regionalnym a lokalnym deficitam wody zadźěwać a poskitk wody po wšej Łužicy wurunać.
Łužiska jězorina bywa za turistow lěto a atraktiwniša. Njedawno su na dalšich dźělach jězorow łódźnistwo dowolili. Přiwšěm pak zamołwići na to dźiwaja, zo móže so tež přiroda dale porjadnje wuwiwać. Što tole dokładnje woznamjenja, su nětko rozkładli.
Bjezodowy (AK/SN). Sakska krajna direkcija na dalšich płoninach Lejnjanskeho a Parcowskeho jězora jězdźenje z čołmami dowola. Z tutym krokom chcedźa dalšemu turistiskemu wuwiću regiona puć runać. Tole tež prezident Béla Bélafi podšmórny: „Łódźnistwo na sakskich jězorach zaměrnje dale wuwiwamy a to skedźbliwje, tak zo móža turizm, sport z čołmami a hospodarstwo dale rosć a přiroda runočasnje dale dychać“, wón rozkładuje. „Jenož tak móža regiony wokoło jězorow dołhodobnje z toho profitować.“
W Radworju a wokolinje dyrbjachu klienća předewzaća Vodafone minjenej měsacy sćerpni być. Mobilna syć je tam lědma fungowała. Problem je prawdźepodobnje skónčnje rozrisany.
Budyšin/Radwor (SN/BŠe). Bjez mobilneje syće žiwy być, to móže sej lědma něchtó předstajić. W mobilnoškričkowej syći předewzaća Vodafone w Radworju, Njeswačidle a Nowej Niwje njemóžachu wobydlerjo, předewzaća a dalši tam přebywacy ludźo wot 15. oktobra hač do 5. decembra syć w dosahacej měrje wužiwać. „Přičina toho bě zmylk zwiska“, rěčnik koncerna Volker Petendorf na naprašowanje wuswětli. „Tak njeje mobilnoškričkowa stacija w Radworju nachwilnje dźěłać móhła. Tohodla dyrbješe so dodawanska čara, to je škleńčnonićowy kabl, pod zemju na dołhosći 800 metrow hač k staciji dospołnje znowa natwarić.“ Tajke naročne hłubokotwarske dźěła traja po słowach rěčnika Vodafone normalnje dźesać do 15 tydźenjow. W tymle padźe pak móžachu to w běhu mjenje hač wosom tydźenjow zrjadować.
Zaměrowy zwjazk Łužiska jězorina Sakska ma campingowanišćo Marina při Lejnjanskim jězoru nadal wobhospodarjeć. Tole su zamołwići na zhromadźiznje zwjazka tydźenja wutoru w Nowej Wsy (Burgneudorf) w gmejnje Sprjewiny Doł wobzamknyli.
Nowa Wjes (AK/SN). Zaměrowy zwjazk, kotryž wot lěta 2022 campingowanišćo při Lejnjanskim přistawje wobhospodarja, je hižo wjace króć za naslědnikom pytał, tola dotal bjez wuspěcha. „Z jenož 20 městnami za campingowe jězdźidła a dźesać městnami za stanowanje je campingowanišćo za priwatneho wobhospodarja wočiwidnje přemałe a z tym tež hospodarsce njeatraktiwne“, tak pisaja w naćisku wobzamknjenja. Přistawny mišter, kotrehož zaměrowy zwjazk financuje, je wot spočatka nimo dźěłow kołowokoło přistawa tež nadawki w zwisku z wobhospodarjenjom campingowanišća přewzał. Tale kombinacija je so po měnjenju zamołwitych dotal jako přewšo spomóžna wopokazała. Campingowanišćo je mjeztym turistisce derje w regionje etablěrowane a je sej samo certifikat za přikładnu bjezbarjernosć zdobyło.
Radwor (SN/BŠe). Na Radworskim dwórnišću so koło zarjadowanjow dale wjerći. Dokelž so wone hižo dlěje jako socialna městnosć njespěchuje, je so dwórnišćo za druhimi pjenježnymi žórłami rozhladowało. Stajichu próstwu wo spěchowanje we wobłuku Leader-programa Hornjołužiska hola a haty. Tema próstwy bě: Rjemjesło dožiwjeć a wožiwjeć. W tymle zwisku móžeše towarstwo Radworskeho dwórnišća inkluzije wosobu přistajić, kotraž zarjadowanja z tymle ćežišćom organizuje. „Po kwartalach so nětko z rjemjesłami rozestajamy“, předsydka towarstwa Raphaela Wićazowa wuswětla.