Lubij (AK/SN). Wot měrca Zhorjelski wokrjes na korona­pandemiju ofensiwnje a wobhladniwje reaguje. To je krajny rada Bernd Lange (CDU) na minjenym posedźenju wokrjesneho sejmika w Lubijskej wikowej hali potwjerdźił. „Smy cyłkownje za to zamołwići, toho běch sej wědomy. Jasne struktury naprawow wot měrca a pomjenowanje zamołwitych su nam při tym jara pomhali“, Bernd Lange rozłoži. „Smy swoje mocy zesylnili a za­měrnje zasadźili.“

Jara derje su ludźo wobydlerski telefon přiwzali. Tam bě sčasami hač do 36 sobudźěłaćerjow zasdźenych. Woni přijimachu cyłkownje 20 000 telefonatow, 83 procentow z toho je wobdźěłanych. „Nichtó njetrjebaše dołho na wotmołwu čakać“, krajny rada wróćo zhladujo rjekny. Dźakowano wobhladniwemu wobchadźenju z pandemiju móža chorownje nětko planowane operacije přewjesć.

Z efektiwnišimi strukturami chcedźa turistikarjo w Hornjej Łužicy po ćežkim času korony dla na wuběrne wuwiće spočatk lěta nawjazać. Za to rozpušća Turistiski zwjazk Hornja Łužica-Delnja Šleska a přenjesu jeho nadawki regionalnej marketingowej towaršnosći.

Budyšin (SN/at). Dwójna struktura efektiwnemu dźěłu lědma polěkuje. A zo je přewšo wunošne za jedyn cil mocy wjazać, to su w Rudnych horinach z jeničkim turistiskim zwjazkom dopokazali. Budyski krajny rada Michael Harig (CDU), zdobom předsyda Turistiskeho zwjazka Hornja Łužica-Delnja Šleska (TVO) a dohladowanskeje rady Marketingoweje towaršnosće Hornja Łužica-Delnja Šleska (MGO), mjenowaše tónle přikład na njedawnej nowinarskej rozmołwje MGO takrjec mosćik k temje, kotraž tudyšim zamołwitym za turizm hižo dlěši čas pod nochćemi pali. Wot lěta 2016 běchu so z njej zaběrali.

Korona-warnowansku app móža sej zajim­cy wot wčerawšeho na swojim smartfonje abo iphonje instalować. Smy so mjez ludźimi wobhonili, kak z nowym poskitkom wobchadźeja.

Bogusz Bujnowski z Lipska: Njejsym app hišće instalował, dokelž njemějach dotal składnosć k tomu. Nimam pak žadyn­ problem z njej. Wšako je dobrowólna, funguje jenož přez Bluetooth a žane GPS-daty dale njedawa. Technisce hladajo mam zaćišć, zo je app wěsta. Hač wona pomha infekcijam zadźěwać, to hakle­ wěmy, hdyž ju ludźo wužiwaja. Na kóž­dy pad mam wuspytać za lěpše hač ničo nječinić abo swarjeć.

Katrin Čornakec z Tradowa: Ja wo tym rozmysluju sej app na smartfonje składować. Njemóžu jeje efektiwitu posudźować, ale móžu sej předstajić, zo bych tak informacije k wupřestrěću infekcijow sćěhować móhła. To chcu podpěrać, wšako­ sym dźěl towaršnosće a čuju so zamołwita. Hladajo na datowy škit mam zaćišć, zo smy dźensniši dźeń hižo škleńčani čłowjekojo. Tuž nimam app nastupajo žane wulke wobmyslenja.

Kónc šulskeho lěta 2019/2020 woznamjenja mnohim šulerkam a šulerjam zdobom kónc žiwjenskeho wotrězka. Swjatočne přepodaće wuswědčenjow pak w kubłanišćach lětsa po zwučenym wašnju wotměć njemóža.

Budyšin (SN/bn). Njehladajo krizy ho­tuja so na wšitkich serbskich wyšich šulach Budyskeho a Zhorjelskeho wokrjesa na tradicionalny ceremoniel za wotchadnikow 10. lětnika. Dźens za tydźeń chcedźa šulerjam wuswědčenja přepodać. „Njemějach ženje mysličku, swjatočnosć wotchadnički wotprajić. Sym to swojim šulerjam winowata, zo dóstanu kónčne wuswědčenja z rukow šulskeho wjednistwa we wosebitym ramiku. Narěč mam tež hižo hotowu, šulerjo so wjesela a tohodla tutón njewšědny čas optimistisce zmištrujemy“, informuje nawodnica Serbskeje wyšeje šule Budyšin Borbora Krječmarjowa. Swjatočnosć chcedźa w awli Serbskeho šulskeho a zetkawanskeho centruma přewjesć, wo wobrubjenje postaraja so holcy a hólcy 8. lětnika na instrumentach hudźo a basnje recitujo.

Třicećo hišće w karantenje

Budyšin/Zhorjelc. Tuchwilu njeje w Budyskim wokrjesu nichtó wjace z koronawirusom inficěrowany. Wot měrca 2020 je strowotniski zarjad cyłkownje 501 natyknjenje zwěsćił. 2 948 wosobow dyrbješe do karanteny, aktualnje je jich hišće 30. W Zhorjelskim wokrjesu registruja hišće jeničku infekciju, wot při­kazaneje karanteny tam wokomiknje nichtó potrjecheny njeje.

Pomniki lětsa njepřistupne

Budyšin. Zarjadnistwo města Budyšina je zdźěliło, zo 13. septembra planowany dźeń wotewrjeneho pomnika lětsa wupadnje. Twarska měšćanostka Juliane Naumann (njestronjanka) „ćežki rozsud“ wobžaruje, kotryž pak je hladajo „na wěstotu a strowotu wobdźělnikow“ trěbny. „Přiwšěm smy optimistiscy, zo móžemy zarjadowanje klětu zaso wuhotować.“

Bjezdomni móža wostać

Mortwy w Čornym Halštrowje

Wojerecy. We Wojerecach je pasant srjedu wječor w Čornym Halštrowje při Alberta Einsteinowej mortwu wosobu wuhladał. Zawołani zastojnicy wuchowanskeje słužby, wohnjoweje wobory a policije ju z wody wućahnychu. Jedna so wo 36lětneho. Pod kotrymi wobstejnosćemi je wón žiwjenje přisadźił, dotal nichtó njewě. Přikazali su tuž obdukciju ćěła.

Twochnjena zaso doma

Gersdorf. 13lětna holca, kotruž su srjedu we wjesnym dźělu Haselbachtala Gersdorfje pytali, je zaso doma. Kameradojo wohnjoweje wobory běchu twochnjenu holcu hišće samsny wječor w lěsu blisko Gersdorfa nadešli.

Paducha lepili

Kamjenc. Předawarki kupnicy na Sydlišćowym puću w Kamjencu so předwčerawšim rano njemało dźiwachu, zo bě so hižo do wotewrjenja předawanišća paduch do njeho dóstał a kak blešu z napojom do zaka tyka. Kaž zawołana policija zwěsći, bě 31lětny wopojeny w kupnicy hižo wospjet kradnył.

Wokoło jutrow rěčimy wjele wo zajacu. Lětsa wěnujemy dołhowuchačej wjetšu zjawnu kedźbnosć, dokelž je za zwěrjo lěta­ 2015 pomjenowany. Snano je tón abo tamny při nalětnim wuchodźowanju zajaca­ wuhladał. Bě pak to woprawdźe zajac abo tola dźiwi nukl?

Spočatk měrca, na Mjezynarodnym dnju žonow, wulećachu sej čłonojo Njebjelčanskeho towarstwa Kamjenjak do delnjołužiskeho Łaza (Laasow) na wuměnu z wuměłcom Willijom Selmerom. Njecyłe dwaceći „Kamjenjakow“ bě so za wuprawu rozsudźiło. Willi Selmer, bě loni mjez wuměłcami na Mjezynarodnej rězbarskej dźěłarničce w Miłočanskej skale. Jeho twórba, zaběraca so z pozhubjowacym so časom, je wulki zajim zbudźiła. Tónkróć wodźeše wón hosći po swojim ateljeju, kiž je zaměstnjeny w něhdyšim Łazowskim hosćencu. Při tym wopytowarjam napadny, zo twori Willi rady dowysoka sahace žónske postawy. Na zahrodźe bě składnosć, popřeć sej wid na měrnu delnjołužisku krajinu, kotraž njeje daloko wot Błótow z jeje groblemi zdalena. Willi Selmer wulětnikarjam powědaše, zo njeje lochko jako swobodnje skutkowacy wuměłc wobstać. Tak wuwučuje wón zdobom na Choćebuskej Techniskej uniwersiće studentow socialneho dźěła. A woni wužiwaja dźěłarnju, material a nazhonjenja wuměłca-awtodidakta we Łazu. Zhromadnje ze swojej partnerku a dalšimi wobydlerjemi domskeho je wón wopytowarjow pohosćił.

Pjenjezy do horšće a něšto dožiwić abo sej něšto rjane kupić, to dźěći rady činja. Što pak, hdyž hłubšo rozmysluja a so roz­sudźa z pjenjezami druhim pomhać? Wuknjcy 4. lětnika Wojerowskeje zakładneje šule „Handrij Zejler“ mějachu wobě móžnosći. Wšako běchu na wšelakich akcijach pjenjezy za to zběrali, zo móhli kónc šul­skeho lěta zhromadnu wotchadnu jězbu přewjesć. Kaž mnohemu dal­šemu pak koronapandemija tež tomu zadźěwa. Dyrbjeli ­pjenjezy tuž mjezsobu rozdźělić abo je na někajke wašnje přepraskać? Ně, Wojerowske dźěći su so rozsudźili, jenak starej šulerce z Chróšćanskeje zakładneje šule pomhać. Kajka to dobra ideja! Woni su 200 eurow darili, po tym zo běchu ­wo chorosći zhonili, na kotruž po cyłej Němskej tuchwilu něhdźe 80 ludźi, předewšěm dźěći, ćerpi. Tak su zdobom swoju wědu rozšěrili. To mam za njewšědnu wěc a dźakuju so jim a jich wučerce. Milenka Rječcyna

Kamjenc. Muzej zapadneje Łužicy w Kamjencu přeproša w juliju a awgusće stajnje njedźelu w 11 hodź. na wodźenja. Přeprošene su swójby, kaž tež dźědojo a wowki z wnučkami. Pod wěcywu­stojnym nawodom móža sej zajimcy tak eksponaty we wosebitej wustajeńcy wo kamjentnym času kaž tež swět kamjenjow a zwěrjatow spřistupnić. Dalše swójbne wodźenja přewjeduja wutoru a pjatk, tohorunja w 11 hodź., wodźenja su do zastupneho pjenjeza zapřijate.

Jubilej bjez swjedźenja

Budyšin. Před 70 lětami, 5. julija 1950 běchu po wobzamknjenju Budyskeje měšćanskeje rady Sewjerna dróha na Hasu Dr. Marje Grólmusec přemjenowali. ­Dana Dubil, jednaćelka Němskeho dźěłarniskeho zwjazka za region, chce na přemjenowanje dopominać a wobkrućić, zo „bě prawje jednu dróhu na česć Marje Grólmusec pomjenować. Dóńt serbskeje pedagogowki a křesćansko-socialnje kaž tež politisce aktiwneje žurnalistki dyrbi wostać prezentny.“ Spjećowarka nacionalsocialistiskeho režima je 1944 w koncentraciskim lěhwje Ravensbrück zahinyła.

Posledni króć „Greta“

Swójbne mjena su přeco zaso zajimawe swědčenja rěče našich prjedownikow. W serbšćinje maja wone wosebitu hódnotu, dokelž pochadźeja z časa, z kotrehož hišće žane pisomne pomniki njewobsedźimy. Kak su naši prjedownicy před wjele lětstotkami myslili a so rěčnje zwuraznili, wo tym nam wone mjena znajmjeńša něšto přeradźeja.

Chcemy so zaso wěnować někotrym serbskim prócowarjam zańdźenosće, kotřiž maja lětsa kulojtu abo połkulojtu róčnicu narodnin abo posmjertnin, a so zamyslić do jich mjenow. Swójbne mjena nastachu často z mjenow powołanjow, kotrež běchu prěni nošerjo mjenow wukonjeli. Tak je to na přikład pola Šewčika, takrjec „małeho šewca“. Jakub Šewčik, rodźeny w Baćonju a farar mjez druhim w Chrósćicach, wěsty čas předsyda Domowiny, předewšěm pak awtor basnjow patriotiskeho charaktera, změje 6. septembra 150. róčnicu narodnin.

Korla Awgust­ Fiedler, znaty hudźbnik a sobuwuhotowar spěwanskich swjedźenjow, zemrě 16. meje 1917. Swójbne mjeno Fiedler pochadźa tohorunja z mjena powołanja; w tym padźe wšak je wone němskeho pochada, měnjeny je wězo­ „husler“.