Škoda, zo je z 30 wopytowarjemi jenož něhdźe stoty dźěl wšitkich wobydlerjow Hodźijskeje gmejny minjenu sobotu zarjadowanje wo pochadźe swojich wjesnych mjenow dožiwił. To bě dobra składnosć, něšto wo swójskich korjenjach zhonić, a to dźě njemóže ženje na škodu być. Hdyž so domizniskemu towarstwu z jeho předsydu Peterom Beerom poradźi, prof. dr. Bernda Koenitza jako woprawdźiteho fachowca na polu wjesnych mjenow za tajki přednošk zdobyć, by sej tele popoł­dnjo poprawom wjace kedźbnosće za­słužiło. Kaž bě wočakować, móžeše přednošowar dopokazać, zo ma wulki dźěl dźensnišich wjesnych mjenow Hodźijskeje gmejny słowjanski pochad. A Hodźij samy měješe něhdy wulki wuznam při šěrjenju křesćanstwa w našich kónčinach. Njeby na škodu było, tajki přednošk tež na dalšich městnach přewjesć, zo bychu ludźo swoje korjenje bliže zeznali a sej wuwědomili, zwotkel su. Marian Wjeńka

Šěrokopasmowy internet w Budyskim wokrjesu wutwarić, to su wčera w Smochćicach zahajili. Sobu wob­dźě­leny bě šef Telekom Tim Höttges, kiž přeje sej wjace wubědźowanja.

Smochćicy (UM/SN). Přichod je digitalny. Prjedy hač pak je tak daloko, maja tež něšto­ „paslić“. „Prosty škleńčnonićowy kabl by so hnydom złamał. Tohodla dyr­bi­my jón ze škitom wobdać.“ Dokładnje to je sobudźěłaćer Telekom Michael Wagner wčera na dworje Smochčanskeho Domu biskopa Bena činił. To je přewšo analogne dźěło z klěšćemi a tójšto zručnosću, kotrež steji na spočatku najwjetšeho infrastrukturneho projekta w stawiznach Budyskeho wo­krjesa: wutwar spěšneho interneta.

Jako swjećeše w Lipsku bydlaca Angela Stachowa 18. awgusta sydomdźesaćiny, njebě w Serbach ničo wo dźěle jubilarki čitać a słyšeć. Ma tuž čěski přećel Serbow Leoš Šatava prawje, hdyž w čisle 7-8/2018 Praskeho časopisa Česko-lužický věstník wo „zapomnjenej“ serbskej awtorce pisa? Při tym mjenuje Stachowu „nowotarku moderneje serbskeje literatury“. Šatava naspomnja jeje dźěła „Sobotu wječor doma“ (1978), „Nahła zyma“ (1984) a w němskej rěči „Stunde zwischen Hund & Katz“ (1975) a „Geschichten für Majka“ (1978). Rěči tež wo „literarnym narodnym skandalu“, nastatym po wozjewjenju nowelki „Dótknjenje“ ze zběrki „Tři kristalowe karančki“ (1980). Stalinistisce zmysleni Serbja wumjetowachu Stachowej „pesimizm, negatiwnosć a dekadentnosć“. (Přispomnjenje: Jednaše so wo fiktiwny podawk, zo na turneji Serbskeho ludoweho ansambla w lěće 2025 žane serbske słowa słyšeć njeběchu. – M. K.) Kaž Šatava na kóncu nastawka znjeměrnjeny pisa, „je wjac hač mjerzace, zo su jeje twórby dźensa poměrnje mało znate“.

Prěni króć su we Wojerecach zhro­madny staršiski wječork wšitkich zakładnych šulow přewjedli. Tón měrješe so na 3. lětniki Lipoweje a „Handrija Zejlerjoweje“ zakładneje šule kaž tež teju­ „Při parku“ a „Při Halštrowje“.

Wojerecy (SN/MiR). Na informaciski wječork,­ kotrež bě Regionalne dźěłanišćo za kubłanje, demokratiju a perspektiwy žiwjenja we Wojerowskej Łužiskej hali zańdźenu srjedu zarjadowało, je wjele wjace zajimcow přišło, hač běchu to zarjadowarjo wočakowali. Mjez wobdźěl­nikami bě tež nowa nawodnica zakładneje šule „Handrij Zejler“ Petra Schen­kowa. „Mi bě wažne, zo wotměwaše so zhromadne zarjadowanje wšitkich Wo­jerowskich šulskich kubłanišćow kompaktnje na jednym městnje. Rozsudne bě, zo mějachu tute składnosć, ze swojim profilom za sebje wabić, šulerjow a jich starsich direktnje narěčěć.“

Přijimuja namjety přinoškow

Großhennersdorf. Zarjadowarjo filmoweho festiwala Nysa (NFF) na to skedźbnjeja, zo hišće hač do kónca lěta namjety přinoškow w kategorijach hrajny film, dokumentacija a krótkofilm přijimuja. Ćežišćo klětušeho 16. NFF je „homus politicus“ – politiski čłowjek – a historiske kaž tež politiske wuwiće minjenych lětdźesatkow w třikrajowym róžku.

Wuspěšny kuchar

Bórkowy. Hosćencowy přewodnik Gault&Millau 2019 je z Braniborskeje po­cha­dźaceho kucharja Alexandera Müllera jako „Młody talent“ wuznamjenił. 33lětny nawjeduje wot apryla minjeneho lěta kuchnju restawranta „17fuffzig“ w Bórkowskim hotelu „Blejcha“. Wón docpě 16 z móžnych 20 dypkow. Z tymle wu­znamjenjenjom słuša wón nětko do kruha najlěpšich kucharjow Němskeje.

Direktni kandidaća AfD

Kolesowarja přewidźał

Złyčin. Njerjany wukónc měješe zawčerawšim připołdnju kolesowanski wulět 51lětneho. Wón bě ze swojim wubědźowanskim kołom w Złyčinje po puću a chcyše­ wotbočić, jako do njeho wosobowe awto typa Opel zrazy. Po wšěm zdaću bě 55lětny wodźer awta kolesowarja přewidźał. Při zražce so 51lětny zrani, tak zo dyrbjachu jeho do chorownje dowjezć. Škoda wučinja tysac eurow.

Wokoło jutrow rěčimy wjele wo zajacu. Lětsa wěnujemy dołhowuchačej wjetšu zjawnu kedźbnosć, dokelž je za zwěrjo lěta­ 2015 pomjenowany. Snano je tón abo tamny při nalětnim wuchodźowanju zajaca­ wuhladał. Bě pak to woprawdźe zajac abo tola dźiwi nukl?

Wo serbskej putniskej jězbje wot 5. do 9. pražnika do wuchodneje Słowakskeje rozprawješe njedawno Baćoński farar Gerat Wornar serbskim senioram Budyskeje tachantskeje wosady. K tomu po­kazowaše wón wideja a fota, kotrež bě Bosćij Handrik z Radworja zhotowił.

Hłowny zaměr jězby bě wobdźělenje na sobu najwjetšim putnikowanju w Słowakskej na Marijanskej horje blisko města Levoča. 8. julija je so tam na putniskej łuce něhdźe 80 000 kemšerjow zhromadźiło. Z bamžowskim zastupnikom a dalšimi duchownymi swjećeše swjatočne kemše tohorunja Baćoński farar. Za njeho bě wosebite dožiwjenje, zo smědźeše hromadźe z metropolitom grjekskoka­tol­skeje cyrkwje Janom Bablakom, kotrehož hižo z młodych lět znaje, za wołtarjom stać.

W lětach 1950 do 1968 bě grjeksko­katolska cyrkej kruće zakazana. Nětko pak dožiwja wona wulki rozmach. Tón začuwachu Serbja tohorunja na grjeksko-katolskich kemšach po wuchodnym ritusu na dalšim putniskim městnje, na horje Zvir blisko wsy Litmanov. Tam rozprawješe jim Jan Bablak wosobinsce wo přesćěhanjach w socialistiskej dobje.

W Zejicach su pomocnicy minjenu sobotu dary katolskich Serbow nakładowali. Wone su za dom samostejacych žonow z dźěćimi w Ełku w sewjernej Pólskej předwidźane. Wotewzał je tute direktor Carity tamnišeje diecezy, farar Dariusz Kruczyński. Podlěšeny transporter bě kopaty połny. Towarstwo Cyrila a Metoda (TCM) ze swojej akciju „Łužica pomha“ bě wo dary prosyło. Pjenježne dary za cyrkwinski projekt za dźěći a młodźinu w ukrainskim měsće Perwomajsku TCM dale hač do spočatka noweho lěta hromadźi. Wone su za wudźeržowanje sobotnišeje šule a za nuznje trěbne ponowjenje­ jeje rumnosćow postajene. Foto: Rafael Ledźbor

Ketlicy. Na žurli Ketličanskeje fary wotměje so pjatk, 16. nowembra, w 16 hodź. čitanske popołdnjo. Tam čita Friedhard Krawc z dopomnjenkow swojeho prawuja Richarda Zahrodnika (1884–1962). Nadrobnje a lubosćiwje wopisuje Zahrodnik wjesne žiwjenje we wot ewangelskeho serbstwa wobwliwowaneje krajiny wokoło Ketlic kónc 19. lětstotka.

Swójbne mjena su přeco zaso zajimawe swědčenja rěče našich prjedownikow. W serbšćinje maja wone wosebitu hódnotu, dokelž pochadźeja z časa, z kotrehož hišće žane pisomne pomniki njewobsedźimy. Kak su naši prjedownicy před wjele lětstotkami myslili a so rěčnje zwuraznili, wo tym nam wone mjena znajmjeńša něšto přeradźeja.

Chcemy so zaso wěnować někotrym serbskim prócowarjam zańdźenosće, kotřiž maja lětsa kulojtu abo połkulojtu róčnicu narodnin abo posmjertnin, a so zamyslić do jich mjenow. Swójbne mjena nastachu často z mjenow powołanjow, kotrež běchu prěni nošerjo mjenow wukonjeli. Tak je to na přikład pola Šewčika, takrjec „małeho šewca“. Jakub Šewčik, rodźeny w Baćonju a farar mjez druhim w Chrósćicach, wěsty čas předsyda Domowiny, předewšěm pak awtor basnjow patriotiskeho charaktera, změje 6. septembra 150. róčnicu narodnin.

Korla Awgust­ Fiedler, znaty hudźbnik a sobuwuhotowar spěwanskich swjedźenjow, zemrě 16. meje 1917. Swójbne mjeno Fiedler pochadźa tohorunja z mjena powołanja; w tym padźe wšak je wone němskeho pochada, měnjeny je wězo­ „husler“.