Pjekarjo na certifikat za słódny chlěb a całty hordźi
Budyšin (SN/mwe). 24 pjekarjow z Budyskeho wokrjesa je so dźensa na zjawnym pruwowanju chlěba a całtow zjednoćenstwa rjemjesnikow hornjołužiskeho regiona w sprjewinym měsće wobdźěliło. Mjez nimi běštaj pjekar Tomaš Vacek z Pančic-Kukowa a młody pjekarski mišter Maćij Kupka z Kulowa. „Je mi wažne wědźeć, kak fachowcy naše pječwo posudźuja, hdźe stejimy a što móhli hišće polěpšić“, praji 29lětny Kupka. Wšako je kóždy pjekar hordy, su-li jemu certifikat přepodali, kotryž so jako wopismo zjawnje w pjekarni wupowěsnje.
W Budyšinje móžachu dźensa spřisahaneho pruwowarja pječwa Michaela Isenseeja witać. Wón pruwuje přez cyłe lěto w Němskej pječwa najwšelakorišich pjerkarnjow. Jednaćelka Budyskeho wokrjesneho zjednoćenstwa pjekarjow Sabine Gotscha-Schock zwurazni, zo chcedźa wosebje mjeńše pjekarnje wědźeć, kak eksperta jich chlěb a całty z móžnych sto dypkow z wotpowědnym predikatom hódnoći. Kaž pjekarscy mištrojo Serbskim Nowinam wobkrućichu, sej ludźo dźensa zaso radšo chlěb „pola swojeho pjekarja“ kupuja, kiž ma domjacy recept.
Nowozasydlenje
Rozwjazanje zrěčenjow mjerzace
Rjemjeslniske powołanja su loni młodych ludźi w Budyskim wokrjesu třeće lěto za sobu bóle do wukubłanja wabili. Problematiske wostanje, zo dale něhdźe pjećina wučomnikow wukubłanske zrěčenje rozwjaza.
Budyšin (SN/at). „Rjemjesło zaso wjace młodych ludźi wabi. To nas zwjesela.“ Słowa jednaćelki Budyskeho wokrjesneho rjemjeslnistwa Sabiny Gotscha-Schock poćahuja so na fakt, zo zwěsćichu třeći raz za sobu přiběracu ličbu wukubłanskich zrěčenjow w Budyskim wokrjesu. Dokładnje bě jich 433 – to je 0,7 procentow wjace hač w lěće 2014. Loni mějachu dale wjace młodych žonow, kotrež nětko powołanje wuknu. Nastupajo podźěl wučomnicow mjez nowačkami (25,6 procentow) pak njeje Budyski wokrjes přerězk komory docpěł.
Nowy w zastojnstwje jednaćela
Mnohim w Budyšinje kaž tež w Hornjej Łužicy je Matthias Klemm znaty jako angažowany dźěłarnik přećiwo prawicarstwu w zwjazkarstwje Budyšin je pisany. Po tym zo bě so sobuzałožer strukturow Němskeho dźěłarniskeho zwjazka (DGB) we wuchodnej Sakskej a wjelelětny jednaćel Bernhard Sonntag na předwuměnk podał, jeho Matthias Klemm wot minjeneje póndźele naslěduje.
47lětny je woženjeny a nan dweju dźowkow a syna. W měrcu 2003 wón bě do Budyšina přišoł, zo by jako dźěłarniski sekretar DGB wuchodneje Sakskeje dźěłał. Z časa dweju studijow wot lěta 1989 do 1996 w Zhorjelcu Klemm Hornju Łužicu dosć derje znaje, štož jeho skutkowanju zdobom tyješe. Wot toho časa je wón kruty partner wšěm tym, kotřiž wobaraja so prawicarskoekstremistiskim machinacijam w Budyskim wokrjesu. „Angažement přećiwo prawicarstwu je zasadna naležnosć DGB“, nowy regionalny jednaćel wujasnja.
Nakupować w Budyšinje, ale prošu serbsce!
Serbsce rěčeć móžeš jenož doma a w cyrkwi? To wšak njetrjechi. Tež při nakupowanju to móžeš, dyrbiš pak wědźeć, hdźe. Na wsach ludźo zwjetša wědźa, kotreho předawarja a kotru předawarku móža pola pjekarja abo rěznika serbsce narěčeć. W městach pak je kóždažkuli přiležnosć maćernorěčneho posłužowanja skerje priwatna rěčna kupa. A dokelž su tajke často njeznate, je so Weronika Žurowa raz w Budyšinje za móžnosćemi rozhladowała, hdźež će serbskorěčnje posłužuja.
Center na Žitnych wikach, z wjac hač 70 wobchodami najwjetši Hornjeje Łužicy, je mnohim kupcam prěnja adresa w Budyšinje. „W centeru dźěła něhdźe 300 předawarjow. Hač pak su mjez nimi tež Serbja, njemóžu rjec“, zdźěli centerowy manager Christian Polkow na naprašowanje a doda, „mamy pak wšitke informaciske a orientaciske taflički serbsce a němsce popisane.“
Po zymskej přestawce so zaso přirodźe wěnować
Stróža (SN/JK). Po zymskej přestawce je Stróžanski Dom tysac hatow biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty wot wutory zaso wotewrjeny. Po planowanych ponowjenskich dźěłach prezentuje so dom nětko mnje tak kaž minjene lěta z mnohimi wotměnjawymi poskitkami. Nimo trajneje wustajency k biosferowemu rezerwatej su lětsa tři wosebite přehladki předwidźane kaž tež znowa naročne přednoški a kolokwije.
Zazběh lětušeho programa bě wčera wječor přednošk k zapućowanym družinam zwěrjatow, tak mjenowanym neocowam. Jutře, pjatk wotewru w Stróži prěnju lětušu přehladku – wustajeńcu k serbskim nałožkam z wosebitym widom na jutrowne jejka. Nawoda rezerwata Torsten Roch ju zhromadnje z Doroteju Čejkowej ze Spěchowanskeho kruha za serbsku ludowu kulturu a z regionalnej rěčnicu Domowiny Janu Pětrowej přepoda. Na wotewrjenje w 17 hodź. su hosćo a zajimcy wutrobnje přeprošeni.
Wšo so wokoło drjewa wjerći
Chróšćanska Krawžic blidarnja hižo dlěje hač lětstotk wuspěšnje dźěła
Chrósćicy (SN/JK). To bě wosebity wokomik w Chrósćicach, jako tam póndźelu w nadawku Drježdźanskeje rjemjeslniskeje komory Kulowski optikar Roland Homola blidarskemu mištrej Janej Krawži wopismo k 120. róčnicy wobstaća rjemjeslniskeho zawoda přepoda.
Krawžic blidarnja je připóznaty a spušćomny zawod. Naročne ručne dźěło nanej Janej a synej Měrćinej derje wot rukow dźe, a wudźěłki swědča wo rjemjeslniskej wušiknosći. Nimo znatych wudźěłkow blidarstwa, kaž su to meble abo durje, poskićataj Chróšćanskaj blidarjej tam tež reparatury a po přeću kupcow wšelke wěcy z drjewa. Minjene lěta staj so wukmaniłoj na poskitk woknow a jich montažu w nadawku Ramnowskeho předewzaća Sachsenfenster.
Ow, to boli
Choćebuz/Budyšin (SN). Wjacore komuny Hornjeje Łužicu budu dyrbjeć hižo wupłaćeny lońši přemysłowy dawk energijowemu koncernej Vattenfall wróćo płaćić. Wo tym je Vattenfall gmejny a města tele dny informował. Koncern wopodstatnja wróćopłaćenje z dale a hubjeńšej bilancu a z hospodarskim minusom 2,6 miliardow eurow, a to jeničce loni w prěnim połlěće. Deficit wuskutkowali su dale spadowace płaćizny za milinu kaž tež niske płaćizny wolija, płuna a wuhla scyła.
Hižo w lěće 2014 bě sej Vattenfall wot komunow žadał, přemysłowy dawk wróćo płaćić. Napominanje, nětko lońše dawki wróćo płaćić, dóstanu gmejny a města w přichodnych dnjach. W Hornjej Łužicy płaći Vattenfall přemysłowy dawk w gmejnach Halštrowska Hola, Slepo, Sprjewiny Doł, Trjebin a Běła Woda. Wróćopłaćenje dawka zawinuje w kasach komunow wulke dźěry a nuzuje je k zdźěla drastiskim naprawam. Mnohe gmejny su pjenjezy kruće a zaměrnje do hospodarskeho plana zatwarili. Pjenjezy nětko zaso wuzbytkować budźe wšo druhe hač přijomne.
Hospodarstwo trjeba techniskich fachowcow
Technikar je wjac hač jenož derje wukubłany rjemjeslnik, kiž zdokonja mašiny abo nastroje wuporjedźeć. Hospodarske wuwiće žada sej mnohostronsce wukubłaneho a na wyšinje časa stejaceho fachowca.
Budyšin (SN/JK). Hospodarske a techniske wuwiće srjedźostawskich předewzaćow wotwisuje wot derje wukubłanych fachowcow. Jedyn z nich je statnje pruwowany technikar. Njeje to jenož wysoko kwalifikowany rjemjeslnik, ale fachowy dźěłaćer, kiž zamóže rjemjeslniske kmanosće z techniskimi móžnosćemi načasneje produkcije a techniki zjednoćić.
Wažnosć technikarja jako fachoweje mocy za wuspěšne hospodarstwo w Sakskej dale wuzběhnyć je zaměr lětušeho 7. myta technikarja. K wubědźowanju wo myto namołwjene su wšitke sakske wukubłanišća, poskićace techniske wukubłanje. To su nimo srjedźišćow techniskeho wukubłanja w Lipsku, Kamjenicy a Drježdźanach wosebje powołanske a techniske šule po cyłej Sakskej, w hustej syći mjez sobu splećene.
Lětsa dotal wjace bjezdźěłnych
Budyšin (CK/SN). W januarje bě w Budyskim a Zhorjelskim wokrjesu 28 733 bjezdźěłnych. To je 2 513 wosobow wjace hač w decembrje. Po słowach Thomasa Berndta ma so to jako „jasnje přiběraca bjezdźěłnosć“ hódnoćić. Přičiny su hłownje sezonalneho razu, rjekny dźensa šef Budyskeje agentury za dźěło. Z 1 500 ludźimi pochadźatej nimale dwě třećinje tych, kotřiž su wot spočatka lěta dźěło zhubili, z branšow typiskich sezonowych powołanjow, kaž su to twarske přemysło, zahrodnistwo a krajinotwarstwo, ratarstwo a lěsnistwo. Nimo toho běchu wosebje mužojo potrjecheni.
W statistice dale pytnješ, zo su kónc lěta wobmjezowane dźěłowe zrěčenja wuběželi. Za překwapjacy ma Thomas Berndt fakt, zo je kwota bjezdźěłnosće po wšej Hornjej Łužicy najebać zymske pušćenja z 9,9 procentami dale jednocyfrowa wostała. Kwota pak dale bytostnje chabła, mjez 5,1 procentom w Radebergu a 14,1 procentom w Zhorjelcu.
Porno ličbje w januarje 2015 je nětko 3 620 bjezdźěłnych mjenje.
