Powěsće (13.04.16)
W Čěskej za jězorinu wabili
Zły Komorow (SN/BŠe). Turistiski zwjazk Łužiska jězorina je spočatk apryla na kolesowarskich wikach For Bikes w Praze za hišće młody dowolowy region wabił. Pozadk toho je, zo přićahuje jězorina dźeń a wjace wopytowarjow z Čěskeje. Susodny kraj je najwažniši wukrajny partner Łužiskeje jězoriny. Loni bě 17 procentow wjace ludźi wottam do regiona přišło a tu dowolowało. Zo by naprašowanje dale stupało, su wšelake prospekty, prezentacije, zjawnostne dźěło a online-marketing do čěsćiny přełožili. Mjez Čechami wosebje woblubowanej stej kolesowanje a skating. Po hižo wuspěšnym wobdźělenju na wikach Holiday World, kotrež wotměchu so spočatk februara tohorunja w Praze, je so nětko dalša wažna kročel lětušeje marketingoweje akcije na čěskich wikach přewjedła.
Hromak budźe dróši
Wot hórnika k namórnikej
We wobłuku zarjadowanja Dnjow Łužiskeje jězoriny 23. a 24. apryla zahaja lětsa sezonu w dowolowym regionje. Na 27 stejnišćach z cyłkownje 50 zarjadowanjemi chcedźa turistikarjo wopytowarjam dožiwjenjapołny kónc tydźenja wobradźić.
Hórnikecy (SN/BŠe). Wotměnjawe tury a přewodne zarjadowanja na kraju a na wodźe su tež lětsa zaso na Dnjach Łužiskeje jězoriny planowane. „Chcemy turistikarjam móžnosć dać, swoje poskitki we wosebitym ramiku prezentować“, wujasni nawodnica turistiskeho zwjazka Kathrin Winkler. A startować chcedźa kaž hórnicy. Takrjec rańšu słužbu zahaja lětsa w Hórnikečanskej Energijowej fabrice, hdźež zetkaja so zajimcy hižo w šesćich ke kolesowanskej turje z ornitologom dr. Winfriedom Nachtigallom. Runje tak přeprošuja tam na pućowanje po stawiznach łužiskeho hórnistwa. „Bjez temy energija njeby jězorina dźensa eksistowała“, nawodnica zwurazni. Wječor budźe tohorunja w fabrice hłowne zarjadowanje Dnjow Łužiskeje jězoriny, na kotryž su zastupjerjo politiki přeprošeni. Berlinska skupina Rakatak postara so tam wo hudźbne wobrubjenje.
Wšitke wobłuki kucharja zeznał
Wulke wjeselo, ze swójskimaj rukomaj něšto dobreho skuzłać a tak hosća zwjeselić, ma Patrick Hajdan z Hrubjelčic. Wot spočatka apryla kuchari wón w hosćencu swojeju staršeju „Sprjewiny doł“ a wjesnym hotelu garni w Hrubjelčicach. Zajim za powołanje zdźědźi wón wot nana, a nic přeco runjewon lochki wšědny dźeń znaje hižo wot dźěćastwa. Přiwšěm je so wón po wuchodźenju Radworskeje šule za powołanje kucharja rozsudźił. ,,Wulki faktor bě, zo hižo wot dźěćatstwa wědźach, zo nima kuchar telko swobodnych wječorow, žane swjate dny a kónc tydźenja“, 23lětny wujasnja.
Chcedźa dale skoržić
Rowno (AK/SN). Rownjan Ingo Schuster, iniciatiwny zwjazk „Strukturnu změnu nětko – žane Wochozy II“, Zwjazk za přirodu a wobswět Němskeje kaž tež Greenpeace Němskeje skorža tuchwilu zhromadnje přećiwo brunicowemu planej Wochozy II. „Spočatk zašłeho lěta je Budyske Wyše zarjadniske sudnistwo skóržbu wotpokazało. Zaměr bě, wobkrućić brunicowy plan jako njepłaćiwy a njeprawy“, rjekny Adrian Rinnert z iniciatiwneho zwjazka, „Wyše sudnistwo pak rozsudźi, zo je skóržba jenož přećiwo wobłukowemu wobhospodarjenskemu planej móžna. Kuriozne pak je, zo někotre wot nas narěčane dypki we wobłukowym planje scyła wjace njeeksistuja.“
Mjenowani wězo zhromadnje dale skorža. Loni w awgusće su Zwjazkowemu sudnistwu w Lipsku rewiziju zapodali. Nětko nadźijeja so přizwolenja skóržby. „Budyske sudnistwo by so z tym znowa rozestajeć měło“, rozłoži Adrian Rinnert aktualny staw. Potom dźě měli so poprawnym wobsahowym prašenjam wěnować.
Zasudźeni, z mlokom žiwi być
Dźeń a bóle přiwótřa so połoženje producentow mloka. Hižo dlěši čas dóstawaju za mloko płaćiznu, kotraž nihdy nanihdy njezamóže produkciske kóšty narunać , wo dobytku za zawod ani njerěčo.
Budyšin (JK/SN). Radebergska mlokarnja Heinrichsthaler, do kotrejež ratarjo wo- krjesa, mjez nimi Sorabia Róžant, Hodźijska agrarna farma abo Budissa Kubšicy swoje mloko dodawaja, je runja druhim mlokarnjam wot wikowanja wotwisna. Konkurencny bój jenož někotrych wikowanskich koncernow je prěnjotna přičina dale niskich mlokowych płaćiznow. Radebergska mlokarnja je drustwowa, a tuž wujednawaja producenća prawidłownje z njej płaćizny mloka. Tuchwilu su 25 centow na liter dojednali, wjace njehodźi so zwoprawdźić.
Region skrućeć
Rań (SN). W Choćebuskej a Drježdźanskej rjemjeslniskej komorje su sej přezjedni, zo steji łužiski hospodarski region před wulkimi wužadanjemi. Kónc zmilinjenja brunicy w Braniborskej a Sakskej, ale tež masiwne redukowanje dźěłowych městnow w předźěłacej industriji, kotrejž potrjechitej dohromady něhdźe 9 000 ludźi, matej komorje za cezuru we Łužicy a zdobom za katalyzator za zasadnu strukturnu změnu w regionje.
K tomu stej předsydstwje wčera w Ranju (Großräschen) wiziju přichoda Łužicy ze sylnym rjemjesłom w na perspektiwy bohatym regionje schwaliłoj. Su to wočakowanja na krajnych a zwjazkowych politikarjow. Komorje wuprajatej so mjez druhim za to, zo so w rjećazach regionalneho wutworjenja hódnotow wuwaženy branšowy miks z industrije, posłužbow a rjemjesła skrući a wukonitosć srjedźneho stawa spěchuje. Brunicowa sparta měła so po předani jako mostowa technologija a wuznamny stejnišćowy faktor zachować. Kónc dobywanja brunicy měł dołhodobny, ekonomiski, socialnje a ekologisce znjesliwy być. W rjemjesle měłoj krajej wušo hromadźe dźěłać.
Wožiwjenje pod ćežkimi wuměnjenjemi
Wiki Łužiskeje jězoriny z ćežišćemi hospodarstwo, dowol, wólny čas, outdoor a wellness měli so zaso we Wojerecach zakótwić. Po třoch lětach su zašły kónc tydźenja tele wiki znowa přewjedli.
Wojerecy (AK/SN). „Smy wiki w ćežkej situaciji přewzali. Wožiwjenje ma być znamjo za region“, podšmórny organizator wikow ze zarjadowanskeho předewzaća Multi-Service-Sodeik z Wórlicy (Hörlitz) René Sodeik. Cyłkownje 88 wustajerjow ze Sakskeje, Braniborskeje, Saksko-Anhaltskeje a zapadneje Němskeje je so na wikach we Łužiskej hali wobdźěliło.
Nochcedźa tukanja wobkrućić
„Žadyn komentar“, to je wotmołwa rěčnika Vattenfalla na spekulacije, zo šwedski statny koncern Vattenfall łužisku brunicowu spartu čěskemu předewzaću EPH předa.
Budyšin (SN/BŠe). Předań brunicoweje sparty Vattenfalla čěskemu předewzaću EPH wozjewi powěsćernja Reuters minjeny pjatk nawječor, złožujo so na tři na tuchwilnych jednanjach so wobdźělace wosoby. Zrěčenje chcedźa tónle tydźeń hišće podpisać. Tež EPH ze sydłom w Praze nochce ničo k tukanjam rjec. Dohladowanska rada šwedskeho koncerna budźe w přichodnych dźesać dnjach zrěčenju přihłosować, wuchadźa ze žórłow.
EPH je so přećiwo němsko-awstralskemu konsorcijej Steag a Macquarie přesadźił. Z třećim kandidatom, Vrsanská Uhelna, kiž chcyše tohorunja spartu přewzać, njeje so hižo jednało.
Jara wunošna předań za Vattenfall po wšěm zdaću njebudźe. Wšitcy třo zajimcy žadachu sej financielne wolóženje. Šef zarjadnistwa EPH hišće w měrcu zwurazni, zo su sej wědomi, zo njezměja přichodne lěta wjele dobytka.
Energiju składować nabywa formy
Z pomocu słónca nadźěłanu milinu sam składować a po potrjebje zaso zasadźić je són mnohich ludźi. Po předstawach fachowcow móhli tajke składy termisce abo elektrisce dźěłać.
Budyšin (JK/SN). Njebudźe wjac dołho trać a budźemy z pomocu słónca produkowanu milinu na přijomne wašnje składować a po potrjebje zaso w domjacnosći abo k zastaranju industrije a rjemjesła wužiwać móc. Technologije a móžnosće składowanja so z wulkej spěšnosću wuwiwaja a maja dźeń a lěpše kajkosće.
Dźensniši 3. Budyski energijowy forum zaběraše so ze stawom slědźenja a wuwiwanja kaž tež z tuchwilnymi móžnosćemi, termiske a elektriske składy energije zasadźeć a wužiwać. Wědomostnicy, technikarjo a politikarjo zeńdźechu so w Budyskim technologiskim a załožerskim centrumje, zo bychu zwěsćili, kak daloko su, energiju eficientnje produkować a składować.
Rezerwat na prašenja UNESCO wotmołwić dyrbjał
Stróža (SN/BŠe). Ewaluacija, kotraž so kóžde dźesać lět přewjeduje, je zamołwitych biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty minjene měsacy chětro zaběrała. Na cyłkownje 170 prašenjow wopřijace přepytowanje UNESCO mějachu w Stróži wotmołwić. Rozprawu su w měrcu zwjazkowemu ministerstwu za wobswět přepodali. W meji abo juniju chcedźa zamołwići UNESCO a sobudźěłaćerjo rezerwata kónčnu diskusiju wo njej zarjadować. Hižo loni nazymu poby komisija hižo we Łužicy a bě sej tam rezerwat bliže wobhladała. Klětu pak hakle wo tym rozsudźi, hač budźe tón dale k swětowemu kulturnemu herbstwu słušeć. Kaž komisariski nawoda rezerwata Torsten Roch na wčerawšej nowinarskej rozmołwje zdźěli, su wuhlady za to jara dobre. Zdobom předpołoži wón lońšu bilancu dźěławosće biosferoweho rezerwata. „W zasadnych dypkach družinoškita a dlěšeje skutkownosće wobhospodarjenja płoninow móžachmy niwow zašłych lět dźeržeć abo samo stopnjować“, Roch wujasni. Nimo škitanych družin pak ma wón wuwiće ekologisce skutkownych hospodarskich formow za hłowne dźěło rezerwata.
