Chcedźa linijowy wobchad zmóžnić
Loni je so łódź Aqua Phönix wohenja dla wobškodźiła. Nětko pyta zaměrowy zwjazk Łužiska jězorina za rozrisanjom, kak móhli łódźnistwo po wodźiznach zaručić.
Hory (AK/SN). Łódźnistwo za pasažěrow we Łužiskej jězorinje mjez Braniborskej a Sakskej ma so znowa po cyłej Europje wupisać. Tole wobzamkny dźensa tydźenja jednohłósnje zwjazkowa zhromadźizna zaměroweho zwjazka Łužiska jězorina Sakskeje. Zwjazk a susodny zaměrowy zwjazk Łužiska jězorina Braniborska zhromadnje na wupisanju dźěłatej. Gmejna Hamor je jimaj partner, wšako ma so łódźnistwo na Bjerwałdskim jězoru jako opcija we wobłuku wupisanja sobu zapřijeć. Zaměr je, kraje přesahowace łódźnistwo za pasažěrow najpozdźišo wot sezony w lěće 2026 zaso zmóžnić.
„To drje njefunguje!“
Kriterije za zatřělenje problematiskich wjelkow změnili
Budyšin (SN/BŠe). Zwjazkowe kraje z přiběracymi wjelčimi populacijemi su so minjeny tydźeń na to dojednali, zo maja so kriterije za zatřělenje tak mjenowanych problematiskich wjelkow změnić. Wotpowědne kónčiny smědźa same postajić, kak ma so postupować. Ale po wšěm zdaću je to wšo druhe hač jednore.
„Smy informaciju na wědomje brali. Přichodne dny je rozmołwa ze sakskim fachowym běrowom wjelk předwidźana, zo móhli přesadźenje nowych rjadowanjow wobrěčeć. Hakle potom móžemy wo tym hódnoćić“, zdźěli nowinska rěčnica krajnoradneho zarjada Budyskeho wokrjesa Sabine Rötschke.
Rjemjeslnicy hospodarska móc
Budyšin (CS/SN). Woni su ći, kotřiž wysoko hódnotne dźěło wukonjeja – rjemjeslnicy. Tohodla je wažne, zo so stajnje dosć dorosta wuwučuje. Wot něhdźe 4 000 rjemjeslniskich zawodow we wobwodźe Budyskeje rjemjeslniskeje komory jenož něhdźe dźesać procentow młodostnych wukubłuje. Swjatočnosć k wuwjazanju wučomnikow je tuž tež dźak wukubłarjam. Po tři a połlětnym wukubłanju su zastupjerjo komory minjeny pjatk w Budyskej Krónje wučomnikow z wobłukow metalotwarstwa, mechanikarjow sanitarnych, tepjenskich a klimowych připrawow, elektronikarjow a třěchikryjerjow z wukubłanja wuwjazali. Wokrjesny rjemjeslniski mišter Frank Scholze so wjeseleše, zo zaso wjace wučomnikow wukubłanje zahaji a zakónči. Wuznam rjemjesła zaso přiběra, přetož je fachowa wěda rjemjeslnikow dale a trěbniša. Bohužel politikarjo špatne połoženje srjedźneho stawa dosć na wědomje njebjeru. Běrokratija zadźěwa často tomu, zo so rjemjeslnicy zesamostatnja.
505 kilometrow we Łužicy z kolesom po puću
Martin Steiniger je šćežku, na hórnistwo wusměrjenu, čestnohamtsce přepruwował a wjele njedostatkow wotkrył
Štóž kolesuje, dožiwja krajinu z hinašeho wida. „Nasrěbaš so čerstweho powětra a so nad přirodu zawjeseliš. Słónco, wětřik, dešć, wónje – wšo to wo wjele intensiwnišo na wědomje bjerješ hač hewak“, powěda Martin Steiniger z Brjazyny (Brieske). Wóń čerstweho chlěba pola wjesneho pjekarja ma 50lětny krajměrjenski inženjer najradšo. Za turistiski zwjazk Łužiska jězorina kolesowaše wón loni čestnohamtsce po 505 kilometrow dołhej delnjołužiskej čarje hórnistwa. Při tym pruwowaše wuhotowanje taflow, kajkosće pućow, pokazki na zajimawostki, poćah k hórnistwu a móžnosće za přikusk, gastronomiju kaž tež přenocowanje.
Škitna sćěna dale tema zwady
Zwada wo wodoškitnym projekće koncerna LEAG traje dale. Přičina je njedotwarjena podzemska škitna murja při brunicowej jamje Wjelcej-juh. Wobswětowe zwjazki su přećiwo přizwolenju braniborskeho krajneho hórnistwoweho zarjada (LGBR) skoržili.
Choćebuz (dpa/SN). LEAG njeje dotal škitnu murju mjez Łužiskej jězorinu a brunicowej jamu Wjelcej-juh dotwarił. Z njej chcedźa tomu zadźěwać, zo woda z rjećaza łužiskich jězorow do hišće aktiwneje jamy čeće. Najebać njedospołnu škitnu murju je krajny hórnistwowy zarjad dowolił, zo LEAG wodu wužiwa.
Wobswětowi škitarjo wočakuja problemy, woda móhła so zhubić abo přez blisku jamu zanjerodźena być. Tohodla wobskorža nětko hórnistwowy zarjad. Tón pak po słowach swojeho prezidenta Sebastiana Fritze wumjetowanja wotpokazuje, „problem za region, saněrowanje hórnistwa a wobběh wody z toho spóznać njemóžu“.
Po informacijach LEAG je 70 procentow škitneje murje hotowych. Twarske dźěła chcedźa hač do 2030 dokónčić.
Dowol wšitkim w regionje zmóžnić
Turistiski zwjazk Łužiska jězorina je njedawno projekt „Syć bjez zadźěwkow we Łužiskej jězorinje“ zahajił. Spěchowanski projekt ma tři lěta trać. Zaměr naprawy je turizm bjez zadźěwkow spěchować a wutwarić. Pućowanje a dowol bjez barjerow je přiběracy segment w turizmje a skići wulki ekonomiski potencial. Tohorunja přinošuje wobłuk k tomu, zo so dowolowy region wuspěšnje dale wuwije. Z jednotliwych naprawow, kaž na přikład lift w Złym Komorowskim přistawje, profituja domoródni a hosćo kónčiny. Nimo toho je hišće wjele dalšich wobłukow, kotrež hodźa so wobdźěłać, tak zo je region za wšitkich zajimcow dožiwjenjowpołny wuhotowany.
Foto: turistiski zwjazk Łužiska jězorina/Nada Quenzel
Serbsku memory-hru zapřijeli
Dźěło na projekće UNESCO 5 je w kraju a mjezynarodnje kedźbnosć zbudźiło
Projekt „UNESCO 5 – zhromadnje za Łužicu“ su loni 3. měrca w něhdyšej cyhelnicy w Małym Kólsku (Klein Kölzig) předstajili. Nošer předewzaća je kraj Braniborska, kotryž krajny zarjad za wobswět zastupuje. Partnerojo projekta su biosferowej rezerwataj UNESCO Błóta a Hornjołužiska hola a haty, Mužakowski park jako swětowe namrěwstwo UNESCO, Globalny geopark UNESCO Mužakowski zahork kaž tež Domnowina z imaterielnym kulturnym herbstwom Łužiskich Serbow. Projekt traje wot lońšeho januara hač do decembra 2026. Prěnje mjezywuslědki předleža.
Wo tuchwilnym stawje a wo tym, kak chcedźa dale postupować, je so Jost Schmidtchen ze zamołwitomaj projekta, Susann Troppa a Ellen Beuster, rozmołwjał.
Knjeni Troppa, knjeni Beuster, na kotre dźělne projekty so předewzaće UNESCO 5 zepěra?
Pjenjezy za projekty přizwolili
Za Saksku je změna strukturow wulke wužadanje. We woběmaj brunicowymaj rewěromaj Swobodneho stata su dźesaćitysacy dźěłowych městnow z wotbagrowanja brunicy wotwisne. Přiwšěm je změna wulka šansa za rewěraj. Němska financielnje němskim wuhlowym rewěram pomha, zo bychu wuspěšnu změnu zmištrowali.
Drježdźany/Budyšin (SN/BŠe). Za wuspěšnu změnu strukturow je wažne, zo so nowe hospodarske wobłuki we Łužicy natwarja, z kotrychž kónčina w přichodźe profituje. Zwjazkowe knježerstwo to na zakładźe zakonja za zesylnjenje strukturow tež pjenježnje wulkomyslnje podpěruje. We wobłuku prěnjeje spěchowanskeje doby su so tak hižo wjele projektow nastorčiło. Wjele z nich zamołwići tuchwilu realizuja.
Z přichodom kulturneho turizma we Łužicy so zaběrali
Zły Komorow (SN/MiP/AN). „Łužica po puću k naslědnemu kulturnemu regionej – šansy a potenciale za serbskosć w kulturnym turizmje“, rěkaše tema zjawneho posedźenja, na kotrež běštej wčera towarstwo Serbski kulturny turizm a Choćebuzka wotnožka Serbskeho instituta do Byrgarskeho domu serbskeje cyrkwje w Złym Komorowje přeprosyłoj.
Dohromady 57 zajimcow z towaršnostnych wobłukow turizm, kultura, komunalna a krajna politika a wědomosć bě přichwatało, zo bychu přednoškam připosłuchali a so na popołdnišej dwudźělnej dźěłarničce k temje dnja wobdźělili. „Cyłkownje smy z dźensnišim inputom jara spokojom. Mjez přinoškami je dobrych idejow za dźěło do přichoda, ale tež kritiskich měnjenjow, kotrež k přemyslowanju pohnuwaja“, rozprawja Pětr Brězan, předsyda towarstwa Serbski kulturny turizm.
Dale a mjenje železa w Sprjewi
Zły Komorow/Grodk (SN/at). Zežołtnjena Sprjewja wosebje ludźi w Delnjej Łužicy starosći. Techniske připrawy južnje Rulec młyna abo blisko Noweje Wsy (Burgneudorf) wjazaja železowy oksid a redukuja žołte brěmjo w rěce. Łužiska a srjedźoněmska towaršnosć hórnistwoweho zarjadnistwa (LMBV) je wčera rozprawu lěta 2023 wo monitoringu poćeženja ze železom Sprjewje a w Grodkowskim spjatym jězoru předstajiła a při tym redukowanje železa zwěsćiła. Cyłkowna koncentracija je přerěznje 0,5 miligramow na liter wučiniła. Wot hraničneje hódnoty dweju miligramow železo we wodźe widźiš. Rěka so wobruni jako dołhodobny sćěh wudobywanja brunicy.
Technisku připrawu je LMBV 2014 na přitoku Sprjewje k Grodkowskemu spjatemu jězorej twariła. W prěnim kroku wodu Sprjewje wapnuja, w dalšim srědk přidadźa, tak zo so wulke mnóstwa železoweho błóta wotsadźeja. 43 procentow železa we wodźe je tale připrawa wufiltrowała. To je na dobro wody, kotraž čeće do směra na Błóta. Železowe brěmjo na pegelu Grodk/Wylemojce je wot lětnje něhdźe 5 500 kg na 3 800 kg woteběało.
