Swětnišćo lěpje zrozumić
Drježdźan (SN). Mjezynarodny slědźerski team je ze swětnišćowym teleskopom James Webb (JWST) njewšědne wotkryće w zažnym uniwersumje nadešoł: spěšnje rosćacu čornu dźěru, kotraž hižo něhdźe 1,5 miliardow lět po praprasku eksistowaše. Objekt z mjenom „LID-568“ móhł dotalnu wědu wo čornych dźěrach z wulkej masu reformować.
Pod nawodom dr. Hyewona Suha a prof. dr. Günthera Hasingera, designowaneho załoženskeho direktora Astrocentruma Łužica, přepytowaše team njebjesku kónčinu, kiž sylnje w röntgenowej swěcy swěćeše. Optisce pak lědma widźomna. Daty pokazachu nowu z prochom pokrytu skupinu čornych dźěrow. Wosebje napadna je dźěra LID-568, kiž je něhdźe dźesać milionow króć ćeša hač słónco. Wona přićahuje maćiznu wjele spěšnišo, něhdźe 40 króć spěšnišo, hač dotal myslene. Slědźerjo mjenuja tutón fenomen, kotryž dotalne wědomostne dopóznaća nastupajo přićahowanja materijow překroči, „Super-Eddington-Akreciji“. Wotkryće móhło nastaće prěnich wulkich čornych dźěrow a galaksijow w uniwersumje dodnić.
Šulu přechodnje zawrěli
Kamjenc (SN). Spěchowansku šulu na Dróze měra w Kamjenskim wjesnym dźělu Bernbruch dyrbješe Budyski wokrjes jako nošer kubłanišća přechodnje zawrěć. Přičina toho su za strowotu škódne nitki mineralneje wołmy, kotrež su dźěłaćerjo při twarskich dźěłach namakali. Z wołmu běchu wokna sobu zamazali. Za škit strowoty šulerjow a wučerjow su zastupjerjo wokrjesa zhromadnje z krajnym zarjadom za šule a kubłanje rozsudźili, zo maja dźěći doma wuknyć.
Za wšitkich šulerjow, za kotrychž njemóža starši hladanje zaručić, je nuzowe zastaranje na Kamjenskej šuli Zapadna Łužica zaručene. Wšitkich potrjechenych zamołwići informowachu. Mjeztym dźěłatej wokrjesny a krajny zarjad na nuzowym rozrisanju, zo móhli prezencnu wučbu zaso přewjesć. Dokelž je wučisćenje rumnosćow w spěchowanskej šuli chětro naročne, njeje to w běhu dnjow, ale skerje tydźenjow zdokonjane. „Pruwujemy móžnosće, hdźe móhli šulerjow a wučerjow zaměstnić. Chcemy, zo so ručež móžno zaso normalna wučba zmóžni“, zwurazni prěni přirjadnik za šule w nošerstwje wokrjesa Jörg Szewczyk.
Lěs za brunicu njewoprować!
Rowno (SN). Krótko do lětušeje globalneje konferency UNO wo škiće klimy je Sakski wyši hórnistwowy zarjad wuswojenje wobsedźerjow lěsa pola Rownoho wobzamknył, zo by koncern LEAG Wochožansku brunicowu jamu rozšěrić móhł. Po raznej kritice Zeleneje ligi (SN rozprawjachu), kotraž potrjechenu ležownosć w lěsu jako wotnajer wobhospodarja, je so Marie Müser, ko-předsydka krajneho zwjazka Zelenych w Sakskej, słowa jimała: „Tule ma so strowy lěs na spalenje brunicy woprować.“ To je „fatalny signal přećiwo škitej wobswěta a klimy“ w Sakskej – na kóšty přichodnych generacijow.
Delegacija Zelenych z wokrjesa Budyšin je ze zapósłancom strony w zwjazkowym sejmje Bernhardom Herrmannom areal mjez Slepom a Miłorazom wopytał. By-li LEAG swój plan zwoprawdźił, by so jama Mułkecam a Rownomu hač na 150 metrow zbližiła, kritizuja Zeleni w aktualnej zdźělence: „To by w bliskosći bydlacych ludźi chětro z haru, prochom a pobrachowacej dnownej wodu poćežowało.“ Tohodla sej žadaja za brunicowu jamu minimalny wotstawk sydlišćam, kaž wón za wětrniki płaći.
Pokazaja swoju wusku zwjazanosć z regionom
Wojerecy (AK/SN). Z nowej marku a z nowym logom so Łužiska kupjel we Wojerecach do přichoda nastaja. Hesło motiwa je „Zanurić so. Dožiwić. Sej lubić dać.“ Logo pokazuje žołmu, spočatnej pismikaj kupjele LB a wutrobu. „Runje wutroba znazornja zwjazanosć z regionom a temu strowota. Symbol pokazuje, zo je město Wojerecy wutroba Łužiskeje jězoriny“, podšmórny zamołwita za marketing we Łužiskej kupjeli Christin Steinborn zawčerawšim na předstajenju noweje marki a noweho loga. Zhromadnje z nawodnicu za marketing měšćanskich zawodow Wojerecy Janett Schneider a z ćišćernju Sebastiana Scholza je wona marku a logo wuwiła.
Dwurěčnosć konsekwentnje zwoprawdźa
Łužisku kupjel we Wojerecach w najwšelakorišich wobłukach wobšěrnje modernizuja
Šulerjo we Łužiskej kupjeli płuwać nawuknu. Při kromje 25meterskeho basenka słuchaja woni na přikazy sportoweho wučerja. Najebać twarske dźěła w zbytnym dźělu kupjele tam wučbu dale poskićeja. „Płuwać nawuknu tu šulerjo zakładneje šule z Wulkich Zdźarow, Łutow, Lubuša, Wojerec, Kulowa, Njedźichowa, Złeho Komorowa a spěchowanskeju šulow ´Friedrich Wolf´ a ´Nikolaus Kopernikus´ z Wojerec“, wuswětli jednaćel kupjele Matthias Brauer. „Zdobom přichadźeja tu prawidłownje policisća a wohnjowi wobornicy. Smy wukubłanišćo za Saksku krajnu wohnjowobornu a katastrofowu škitnu šulu w Narće. Zmóžnimy towarstwam a skupinam płuwanske kursy a kursy za rehabilitaciju. Za to je wjele organizacije trěbne.“ Nuznje trěbne bě rozšěrjenje Łužiskeje kupjele. Naprawa je jedna z najwažnišich w zwisku ze změnu strukturow w měsće.
Na perspektiwy a šansy regiona skedźbnili
Wojerecy (AK/SN). Na mjeztym druhich powołanskich wikach „#WHY!“ we Wojerecach minjeny pjatk a sobotu wabjachu wustajerjo intensiwnje za dźěło, wukubłanje a studij w regionje. Cyłkownje 40 wustajerjow z wobłukow industrija, rjemjesło, hladanje, posłužby kaž tež zarjady a institucije je so we Łužiskim centeru prezentowało. „Chcemy na perspektiwy za čas po zakónčenju wudobywanja brunicy skedźbnjeć. Wojerecy a wokolina atraktiwne dźěłowe městna skića. Město ma tež wjele socialnych a kulturnych zarjadnišćow. Ludźo móža region sobu wuhotować a to maja wiki wotbłyšćować“, zwurazni Susann Metasch z organizaciskeje skupiny za přehladku. Marketingowe towarstwo HOY je zhromadnje z mnohimi partnerami na wiki přeprosyło. K tomu słušachu Regionalne stejnišćo za kubłanje, demokratiju a žiwjenske perspektiwy, město Wojerecy, Łužiski center, agentura za dźěło a nowina Hoyerswerdaer Tageblatt.
Wosušk z Worklec za Brüssel
Kreacije ze swójskim rukopisom
Pozitiwny wusud
Drježdźany. (SN/MiP). Wyše krajne sudnistwo w Drježdźanach (OLG) je wčera wusud w prawniskim rozestajenju mjez Budyskim twarskim předewzaćom Hentschke Bau a rešeršowacym kolektiwom „15 Grad Research“ wozjewiło. Kolektiw zastupuje Zjednoćenstwo přesćěhanych nacistiskeho režima – Zwjazk antifašistow w Sakskej (VVN-BdA). W aktualnym wusudźe so wusud krajneho sudnistwa w Drježdźanach skoriguje.
Pomoc w ćežkich chwilach
„Hdyž lubeho čłowjeka zhubiš, maš jednoho jandźela pěstonja wjace poboku“ – tute hrónčko nas z aspektom našeho žiwjenja konfrontuje, na kotryž rady zabywamy. Smjerć pak je runje tak wažny dźěl našeho byća kaž kóždy druhi wokomik, kotryž směmy dožiwić. Wjeselo, zrudoba, radosć, hórkosć; sylzy wjesela a zrudoby – wšo to je žiwjenje. A za wšo to budźmy dźakowni. Wšako hakle přez swoje emocije pytnješ, zo sy žiwy. Přiwšěm bywa wokomik smjerće lubeho čłowjeka stajnje zaso ćežki – za swójbu, znatych a přećelow. W tajkich chwilach trjebaš ludźi, na kotrychž móžeš so spušćeć. Tajcy ludźo su sobudźěłaćerjo pohrjebnistwow. Woni wědźa, što ma so činić a kak móže so wšitko za dostojne chowanje zrjadować. Z tym nam, kotřiž na swěće hišće zwostawamy, móžnosć poskićeja, woměrje žarować, bjeztoho zo dyrbiš so wo běrokratiju abo wo městno na pohrjebnišću starać. Kedźbnosć, sensibilitu a kompetentne poradźowanje, často tež w našej maćeršćinje, při tym nazhonjamy.
