Zetkanje na tradiciju nawjazało
Konjecy. Jako na burskich statokach něhdy hišće sami ratarjachu, bě hnydom na spočatku noweho lěta wažny termin. Kóždolětnje 2. januara w ratarstwje dźěławi kaž pohončojo, čeladni, dźowki, wotročkojo abo pěstońče wot jednoho burskeho statoka k druhemu na słužbu ćehnjechu. Bě to často rjane rozžohnowanje a witanje. Tomule dnjej prajachu lantag.
Tež najlěpši škotowar trjeba raz zbožo
18, 20, preč – takle rěkaše minjene dny w Nowej Wjesce w tamnišim towarstwowym domje. Po rjanej tradiciji wuhotuja Nowowješćenjo stajnje mjez hodami a Nowym lětom škotowy turněr. Dohromady přichwata 15 škotowarjow zbliska a zdaloka, zo bychu ze swojich rjadow najlěpšeho zwěsćili. Kaž stajnje na tajkim turněrje so najprjedy blida wulosowachu. Po prěnim kole sydaše ćopła kołbaska a něhdźe w 22 hodź. běchu tež za poslednim blidom nahrate dypki zličene.
Hižo w prěnim kole docpěchu šesćo wjace hač tysac dypkow. Pozdatnje bě Danko Handrik ze šwarnymi 1 585 dypkami faworit. W běhu druheho koła napjatosć z kóždej hru přiběraše, dokelž wobdźělnicy přeco zaso wulke hry dobychu. Ale tež najlěpši škotowar trjeba prosće raz zbožo a wotpowědne karty. Te nazhonity hrajer Alfons Handrik po wšěm zdaću njeměješe. „Tajke hubjene karty w Nowej Wjesce hišće ženje dóstał njejsym“, wón rjekny.
Adwentny čas w internaće
Zo su naši šulerjo pilni kaž pčołki, to je zawěsće znate. Kóždy dźeń sedźi druha skupinka nad zešiwkami a knihami a spyta ličby, konjugacije, zapřijeća, logaritmy a druhe zajimawe a mjenje zajimawe wěcy sej do hłowy zašćěpić. Mnoho šulerjow je aktiwnych w hudźbnej šuli, we wohnjowej woborje, w rejwanskej skupinje, we wosadźe, w brigadźe, w sportowym towarstwje abo druhdźe. Ale najradšo wotpočnu wot napinacych šulskich hodźinow ze samowarjenej jědźu, před telewizorom, w sportowni abo na adwentnych wikach. Ale druhdy maja tež lóšt na aktiwity w internaće.
Spočatk adwenta smy adwentnu stwu zarumowali a z hałžkami a wšelakim materialom za paslenje wuhotowali. W dalšej rumpodichowej dźěłarni móžachu sej najwšelakoriše dary za hody zhotowić. Čas a zajim za aktiwne ručne dźěło wšak bě jara snadny. Škoda. Za čas swětowych mišterstwow w kopańcy sej wězo zhromadnje hry před wulkej sćěnu wobhladachmy. Škoda, zo bě tak zahe kónc ze zhromadnym hejsowanjom za němske mustwo.
Adwentne spěwy zaklinčeli
Na zhromadnu adwentničku je so njedawno něhdźe 25 čłonow Budyskeje župy „Jan Arnošt Smoler“ w Budyskim Serbskim domje zetkało. Witała je jich čłonka župneho předsydstwa Hilža Mehrowa. Hosćom předstajištaj so rěčnaj motiwatoraj Lucian Kaulfürst a Raphaela Wićazowa. Wonaj prócujetaj so wo wozrodźenje serbšćiny a podpěrujetaj w tutym zmysle serbske žiwjenje w kónčinach župy, hdźež je so serbšćina ze wšědneho dnja pozhubiła.
Při šalce kofeja a skibce wosuška njejsu čłonojo župy jenož adwentne pěsnje spěwali, ale zhladowachu tohorunja na projekty lěta 2022. Tójšto wjerškow kaž projektne dny „Zejler a Kocor“ w Stróžanskim šulskim muzeju, zhromadny wulět, prěnje „serbske kino“ w Budyskim filmowym palasće a wopomnjenske zarjadowanje składnostnje 200. narodnin Korle Awgusta Kocora w Zahorju stejachu při tym w srjedźišću. Tež wo předewzaćach 2023 župjenjo zhromadnje rozmyslowachu. Ćežišćo diskusije bě župna wólbna zhromadźizna a z tym zwisowace wabjenje nowych čłonow do župneho předsydstwa. Raphaela Wićazowa
Na adwentne wiki čołmikowali
Za swoju kóždolětnu kubłansku jězbu bě sej předsydstwo Kamjenskeje župy „Michał Hórnik“ lětsa wosebitosć wumysliło. Čłonojo wopytachu hodowne wiki w Lubnjowje a na Lědach. Wosebitosć je tu, zo su woboje wiki přez jězbu z čołmom zwjazane. Tak poda so nimale 20 ludźi, čłonojo župneho předsydstwa a dalši zajimcy župje přisłušacych towarstwow, njedawno do Delnjeje Łužicy. Jězba w čołmje po měrnej zymskej krajinje bě wosebite dožiwjenje.
W muzeju pod hołym njebjom na Lědach witaše wobdźělnikow wosebje rjana hodowna atmosfera. Rjemjeslnicy prezentowachu swoje wudźěłki a chłóšćenki. W pozadku běchu delnjoserbske hodowne pěsnje słyšeć. Dźěćetko wudźěleše swoje žohnowanje a dari wopytowarjam złoty worjech. Tež rumpodich bě po puću. Něchtóžkuli móžeše sej tu rjany hodowny darik sobu domoj wzać.
Na dompuću wulětnikarjo hišće k wječeri w Klóšterskej Nowej Wsy pozastachu. Běše to rjany zhromadny dohodowny wulět. Katharina Jurkowa
Na „subotniku“ so Wotrowčenjo gratu přimali
Runja zašłym lětam su Wotrowčenjo tež lětsa nazymski „subotnik“ přewjedli. Minjenu sobotu zetka so při zymskich temperaturach něhdźe 35 wjesnjanow, mjez nimi wjele młodostnych, zo bychu swoju wjes na zymu přihotowali. Tak mjez druhim cyrkwinsku skłoninu, kěrchow, hrajkanišćo, areal sportnišća a cyły teren wokoło Stareje šule wurjedźichu. Dokelž hižo dlěje rjedźerku za Staru šulu nimaja, je skupina žonow tež tamnišu mału žurlu wurjedźiła. Nimo toho su dźěle wjesneho hrajkanišća při sportnišću porjedźili, tak zo móža dźěći zaso wěsće krosnować.
Na wopyće w srjedźnej Łužicy pobyli
Hromadźe z mandźelskej, rodźenej Smječkečanku, mějachmoj minjenu njedźelu składnosć, so na wulěće Smječkečanskeho wjesneho kluba do srjedźneje Łužicy wobdźělić. Hižo w busu nas Pětr Brězan na zajimawy program přihotowaše.
Prěnja stacija bě Njepilic statok w Rownom. Historiski ratarski statok, hdźež je Hanzo Njepila swój čas žiwy był, su po politiskim přewróće dźakowano wulkomyslnym spěchowanskim srědkam restawrowali. Nětko knježi tam žiwa kultura, wo kotruž so spěchowanske towarstwo stara a tak statok ze žiwjenjom napjelnja. W něhdyšej wutwarjenej hródźi dachmy sej kofej, pomazki a warjeny twarožk słodźeć. Tam wobhladachmy sej tohorunja fota wo Slepjanskim regionje a tamnišich nałožkach kaž tež napisy w Slepjanskej serbšćinje. Lubili su so nam tohorunja historiska dobra stwa, stwica a kuchnja z wotpowědnej nadobu. Na hornim poschodźe dožiwichmy, kak na Njepilic statoku len předźěłaja a z njeho na krosnu płat nastanje. Derje, zo horstka aktiwnych tele tradicionalne rjemjesło dale pěstuje a přichodnym generacijam dale sposrědkuje.
Swójske ratarjenje předstajiłoj
Bě to zajimawy wječor, na kotryž běštaj Matkec bratraj Pawoł a Beno minjeny pjatk na swój ratarski dwór w Konjecach přeprosyłoj. Jako „Gebrüder Matka GbR“ wonaj něhdźe połsta zajimowanym rozłožištaj, na kotre wašnje rolu wobdźěłujetaj a kotre mašiny a techniske nastroje při tym wužiwataj. Jeju hłowna motiwacija je pódu samu dźěłać dać a jej najlěpše wuměnjenja za to skićić. Za to zepěrataj so na přikład na wudźenki, kotrež pódu z podzemskimi tunlemi mjelnja a tak kanalowy system za zasaknjenje dešća twarja.
Bratraj wusywataj, bjeztoho zo z mašinami pódu wobdźěłujetaj. Nimo toho staj sobu prěnjej, kotrajž juchu z hadźicu na polo klumpataj. Woboje je dalša inowacija moderneho ratarstwa. Nimo techniki leži ćežišćo sobu na naslědnym wašnju ratarjenja – pódu před wuschnjenjom škitać a wutki na přirodne wašnje z mjezypłodami aktiwować. Wosebje wočiwidne bu to w zhromadnym dźěle z pčołarjemi, jako Matkec bratraj rozjasništaj, kak mjezsobna komunikacija kóždemu wobłukej pomoc skići.
Na slědach wódneho muža pobyli
Jara poradźene druhe swójbne zetkanje Serbskeho šulskeho towarstwa je minjeny kónc tydźenja wosom swójbow z Hornjeje a Delnjeje Łužicy we Wodowych Hendrichecach dožiwiło. Mějachmy tam wulkotny čas a směm twjerdźić, zo smy so jako skupina derje hromadźe namakali. Runje tak kaž su starši nowe zwiski nawjazali, su so tež mjez dźěćimi nowe kontakty spletli.
Tema kónca tydźenja bě „Pućowanje wódneho muža“. Nastorčiła bě ideju dźiwadłowa pedagogowka Dörte Hentschel. Wona zdobom powědki powědaše. Zhromadnje smy na zakładźe serbskich mytiskich bytosćow swójsku powědku stworili. Při tym dźěłachmy w jednotliwych skupinach, kotrež su so mjez sobu wuměnjeli, a mějachmy wjele wjesela.
Naposledk njejsmy swoju powěsć jenož powědali, ale tež z wobrazami wuhotowali. Wšo to zestajimy do digitalneje knihi, tak zo zwostanje z kónca tydźenja rjana dopomnjenka. Nětko so hižo wšitcy na klětuše zetkanje w Delnjej Łužicy wjesela. Kathleen Komolcyna
Bywši załožbarjo w muzeju
Jako minjeny pjatk popołdnju do Njeswačanskeho domizniskeho muzeja zastupich, wuhladach tam tójšto dołho znatych Serbow: Marka Sucheho, Marju Šimanowu, Jurja Wićaza a dalšich. Jurij Helgest runje fotografowaše. Bywši přistajeni Załožby za serbski lud běchu sej jako wuměnkarjo prěni raz zhromadnje wulećeli, a to do Njeswačidła. Bywša kolegina Wórša Pašcyna z Koslowa bě wuprawu organizowała. Nawoda muzeja Arnd Lehmann jich po wustajenišću a wosebitej přehladce přewodźowaše.
