Wo Serbskim Sokole zhonili
Budyšin. „Serbski Sokoł běchu 1920 jako sportowe towarstwo załožili. Wone wjazaše wšitke woršty serbskeje ludnosće ze zaměrom, z pomocu sporta narodne wědomje skrućić.“ Takle rozłoži to docent na wuměnku Jurij Nuk na njedawnym zetkanju Budyskich serbskich seniorow. Rodźeny Wutołčan bě sej wot swojeho nana tójšto wo spomóžnym hibanju Serbow hač do zakaza přez nacionalsocialistow rozprawjeć dał a tak tež tójšto materiala nazběrał. Přednošk derje wukubłaneho sorabista bě tuž wosebje zajimawy.
Sokołske hibanje rozšěri so jara spěšnje po woběmaj Łužicomaj, a hižo 1923 wobdźělichu so hibićiwi Serbja na wšosokołskim (Słowjanskim) zjězdźe w čěskej Mladej Boleslavje jako łužiskoserbski zwjazk. „Běše to hłownje muske towarstwo, ale tež zajimowane žony a dźěći mějachu přistup. Předewšěm pěstowachu ćěłozwučowanje na narjadach“, kaž přednošowar podšmórny.
Wuměłcam přez ramjo hladali
Dešno. Pleinair z wuměłcami regiona pod hesłom „Pod hołym njebjom“ wotmě so njedawno prěni raz w Dešnjanskim domizniskim muzeju. Na njón přeprosyli su nawodnica muzeja Babette Zenkerowa, nawoda zeloweje zahrodki Camillo Steinfurth a Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu. Wobdźělili su so wuměłcy z Choćebuza, Łukowa, Lubnjowa, Kalawy, Zaspowa, Rubyna a Picnja. Dźěłarničku nawjedowała je Gabriele Gittelowa, kotraž w Choćebuzu tohorunja wuměłski kružk nawjeduje. Powitawši wobdźělnikow rozłoži wona hišće raz zasadne znajomosće wo perspektiwach a proporcijach. Na to pytachu zhromadnje za motiwami a rozhladowachu so za to w muzejowej wsy Stary lud, na zelowej zahrodźe, w domizniskim muzeju a cyrkwi. Wuměłcy běchu sej přezjedni, zo je dosć motiwow za rysowanje a molowanje.
Jubilejne kemše z Chróšćanskim cyrkwinskim chórom
W Złokomorowskej Serbskej cyrkwi swjećeše njedawno 80 kemšerkow a kemšerjow zbliska a zdaloka dźesate jubilejne serbsko-němske kemše, a to hromadźe z cyrkwinskim chórom z Chrósćic a jeho dirigentom Michałom Cyžom. Kontakt do Delnjeje Łužicy nawjazała bě Manuela Smolina, spěwarka chóra a sobudźěłaćerka Budyskeho Rěčneho centruma WITAJ. Čłonojo chóra běchu cyły dźeń na wulěće. Dopołdnja wuchodźowachu so po měsće wot sudnistwa nimo hrodu hač k nowemu přistawej. Wottam podachu so z łódźu na jězbu po Złokomorowskim jězoru, jednym z najwjetšich kumštnych jězorow Němskeje. Poslednju brunicu běchu tam w lěće 1966 wudobywali, po tym woda Čorneho Halštrowa jamu poněčim pjelnješe.
Delenjo w Čěskej koncertowali
Serbski muski chór Delany je minjenu njedźelu wuspěšnje w Čěskej koncertował. Pod nawodom Pawoła Šołty-Kulowskeho su delanscy mužojo na putniskim městnje w Jablonné v Podještědí, hdźež předewšěm swjatu Dźisławu česća, Božu mšu wobrubili. Nimo dźělow łaćonskeje misy delnjošleskeho komponista Maxa Filki zaklinčachu tež wjacore serbske kěrluše. Mjez druhim běštej to „Miłosćiwa, zhladuj na nas“ a „Swěru kralej přisahajmy“ w sadźbje za muski chór, kotrejž bě Jan Bulank stworił. Hakle třeći króć zjawnje zaklinča w tamnišej bazilice swj. Ławrjenca choral jednoho z najwuznamnišich francoskich komponistow Césara Francka „Panis angelicus“ (Chlěb Jandźelow) za muski chór a tenorowe solo, kotrež přewza předsyda cyłka Janek Wowčer. Přewod na pišćelach zaruči organist Njebjelčanskeje wosady a spěchowacy čłon muskeho chóra Delany Chrystof Mikławšk, kiž je na kralownje instrumentow za čas swjateho woprawjenja spontanje zahudźił. Tak słyšachu wěriwi – mjez nimi tež Serbja z Łužicy – někotre dalše serbske zynki, mjez druhim pěseń „Ja znaju kraj“.
Spěwajo radosć a nadźiju začuwali
Serbskej bjesadźe z Hodźija a Rakec zeńdźeštej so minjeny pjatk k zhromadnemu spěwanju na farskej zahrodźe w Rakecach. Tónraz bě Rakečanska Bjesada pod nawodom dr. Güntera Holdera swojich čłonow kaž tež tych z Hodźijskeje bjesady a zajimcow přeprosyła.
Blida běchu w štyriróžku nastajane, za jednym sedźeše srjedźa Měrćin Krawc z Delnjeho Wunjowa z gitaru, na blidach ležachu spřihotowane teksty a noty, k tomu Towaršne spěwniki a ewangelske Spěwarske. Hosćićeljo witachu 23 spěwarkow a spěwarjow, k tomu dźesać dujerjow Rakečanskeho pozawnoweho chóra, kotřiž znate serbske spěwy a kěrluše mócnje přewodźachu.
Jako prěnje zanjesechmy sej Bulankowe „Wjesele dźensa“, hnydom na to „Laudate omnes gentes“ a po tym w pisanej měšeńcy serbske ludowe spěwy a ze Spěwarskich, dušu pozběhowace znate kěrluše, wuprudźace nadźiju a radosć, mjez druhim z tekstami Kiliana. Hodźijski farar Christoph Rummel měnješe: „Serbja hišće zamóžeja spěwać, jeli nic wšo, ale znajmjeńša prěnjej dwě štučce. Kajka to chudoba, moji Němcy docyła wjace njespěwaja.“
Na konju jěchajo do Konjec
Kóžde lěto znowa tež w Šunowje a Konjecach meju mjetaja. 13 porow młodźiny a 13 dźěćacych poda so tuž minjenu njedźelu popołdnju do Šunowa, zo bychu tam wokoło meje rejwali. K tomu hraješe Pětr Měškank na akordeonje, a znaty braška Rajmund Čórlich wjedźeše lóštnje po programje. Meja padny, a jako prěni doběža sej Paul Matka po mejski wjeršk a wupyta sej Piju Bjeńšec za swoju kralownu. Młodostni k někotrym serbskim štučkam zarejwachu, a tójšto přihladowarjow k tomu mócnje sobu spěwaše. Kralowski porik poda so na konju jěchajo do Konjec. Mejski ćah přihladowarjo spěwajo přewodźachu.
Projekt zhromadnosći polěkował
Zajimawy dwudnjowski projekt dožiwi minjeny štwórtk a pjatk rjadownja 8/1 Worklečanskeje Serbskeje wyšeje šule „Michał Hórnik“ w Drježdźanach.
Hižo wosom lět přewjeduje Drježdźanske koparske towarstwo Dynamo fanowy projekt z mjenom „Denk-Anstoß“. Tajki wotmě wone nětko znowa z Worklečanskimi šulerjemi w Rudolfa Harbigowym stadionje. Hry, diskusije a nic naposledk refleksije swójskeho zadźerženja stejachu na planje a mějachu zhromadnosći rjadownje polěkować. Fairnosć, pomocliwosć, wobchad z konfliktami a krute regularije w sporće móžachu šulerjo na swoje žiwjenje přenjesć.
Pjatk slědowaše dalši wjeršk, wodźenje po stadionje. Při tym mějachu šulerjo přiležnosć, sćěhować trening koparjow Dynama Drježdźany do wažneje hry přećiwo St. Paulijej, štož je so wšitkim spodobało. Snano su tak tróšku k tomu přinošowali, zo Drježdźany koparsku partiju z 2:1 dobychu. Franciska Zopic
Za rozmołwu a wuměnu dźakowni
Hainewalde. SEKT – Serbski ewangelski kónc tydźenja wotmě so wot minjeneho štwórtka hač do njedźele w Hainewaldźe w Žitawskich horinach na temu „Po horach a dołach žiwjenja“. Hižo třeće lěto nastawa tam nachwilne serbskorěčne hněžko za swójby, kotrež bydla we Łužicy a zwonka njeje. Lětsa wobdźěli so 19 dorosćenych a 22 dźěći z Budyšina a wokoliny, z Berlina, Choćebuza, Hannovera, Münstera a Šwikawy. Mjez wobdźělnikami běchu maćernorěčni Serbja runje tak kaž ći, kiž sej serbšćinu w šuli, na kursach abo awtodidaktisce přiswojeja.
W jara dobrej, to rěka serbskej, ekumeniskej, křesćanskej zhromadnosći zaběrachu so wobdźělnicy ze žiwjenjoběhom Mójzasa a z wjerškami a wróćicami w jeho žiwjenju, ze žiwjenjoběhami Ochranowskich misionarow a z prašenjom, čehodla je zmysłapołne so ze swojim žiwjenjoběhom zaběrać a jón potomnikam zawostajić. Nimo toho stejachu na programje pućowani po Žitawskich horinach, kopańca, zabawne hry a přeco zaso spěwanje. Dźakowni běchu dorosćeni za rozmołwy a duchownu wuměnu w serbskej rěči a radowachu so, zo dźěći mjez sobu samozrozumliwje serbuja.
Młodźi Brětnjenjo rejowali a nałožki předstajili
Budyšin (ML/SN). Žurla Budyskeho Serbskeho muzeja bě ćichu sobotu popołdnju z něhdźe 150 hosćimi přepjelnjena, kotřiž přewšo zajimowani hodźinski program Serbskeho rejwanskeho towarstwa z Brětnje sćěhowachu. Štyri pory młodźinskeje rejwanskeje skupiny a wosom staršich a młódšich rejowacych dźěći we Wojerowskej narodnej drasće so publikumej z temperamentnymi a lóštnymi ludowymi rejemi a ze serbskimi jutrownymi nałožkami předstajichu. Młodej holcy z wulkimaj karanomaj w ruce zwobrazništej chodźenje po jutrownu wodu. Jutrownu póndźelu wopytaja mótki hač do dwanaće lět kmótry a kmótow a dóstanu jutrowne dary. Dźakowachu so po tym ze serbskimi a němskimi hrónčkami.
Rozhłosownik wo swojich jězbach přednošował
W duchu do dalokeho swěta podachu so zawčerawšim Jasčenjo a jich hosćo w kulturnym domje, jako jim rozhłosownik Beno Bělk ze swětłowobrazami wo swojich jězbach po swěće rozprawješe. Njebě wšak to rozprawa wo jednej jězbje abo jednym kraju, ale přednošowar wjedźeše nas po mnohich krajach a kontinentach a koncentrowaše so na wosebitosće, njewšědnosće a kuriozity.
Po swojej prěnjej jězbje z mopedom do Olomouca před nimale 50 lětami je Beno Bělk ze swojej mandźelskej w běhu lětdźesatkow telko po swěće jězdźił, zo móhł cyły dźeń powědać. Nimo někotrych małych problemow z policiju abo hranicarjemi dožiwi zwjetša přećelnych, pomocliwych a hospodliwych ludźi, a to po cyłym swěće. Tak woni pomhachu, hdyž bě so jemu awto skóncowało abo hdyž njeměješe prawe dokumenty.
