Na šulski čas so dopominali
Połsta lět po złoženju matury 1971 zetka so minjeny pjatk dwaceći něhdyšich šulerjow serbskeje rjadownje Budyskeje Serbskeje rozšěrjeneje wyšeje šule w Lejnjanskim hosćencu.
Zhromadnje zhladowachu na tehdyši zajimawy šulski čas. Z mjenowaneje rjadownje wuńdźechu wučerki Leńka Wałdźina, Hilža Mehrowa a Marhata Korjeńkowa kaž tež městopředsyda Domowiny Marko Hančik a bywši direktor Załožby za serbski lud Marko Suchy. Nimale wšitcy su swoje powołanske skutkowanje zakónčili. Towaršliwa bjesada, serbski spěw kaž tež rozprawy, kak kóždy swój docpěty wuměnk wupjelnja, zetkanje wobrubichu. Přitomni dopominachu so tež na rjadowniskeju wučerjow Hinca Cušku a na lětsa zemrěteho Gerata Hrjehorja. Tak je so zetkanje maturantow po połsta lětach wšitkim wulkotnje spodobało. Hubert Žur
„Hdźež so módrja, zelenja“ tola zaklinčało
Město Budyšin haji mjeztym 20 lět partnerske zwiski z pólskim Bolesławiecom. Koronapandemije dla běchu drje lětsa wjacore zhromadne projekty wotprajene, přiwšěm stej wobaj krajnoradnej zarjadaj mały folklorny festiwal přewjedłoj, a to pod hesłom „Přezmjezna kultura Budyšina a Bolesławieca“. Městnosć cyłodnjowskeho zarjadowanja bě Bolesławiecske Stare dźiwadło, štož je rjany pisany plakat připowědźił. Z Pólskeje su so njeličomne ludowe ansamble, chóry a kapały za festiwal přizjewili. Z Budyskeho wokrjesa pak stej po mnohich próstwach a naprašowanjach jeničce balet Serbskeho ludoweho ansambla a nĕmski chór Njewotwisneho zwjazka seniorow připrajiłoj, program sobu wuhotować.
Lejnjanski stary móst zawrjeny
Via Regia a zdobom wjesna dróha přez stare Lejno stej tuchwilu přetorhnjenej, dokelž bu móst wobškodźenja přez Małowosyčansku rěku dla zawrjeny. Železne nošaki su přezerzawjene, tak zo su so kamjenje jězdnje pušćili.
Wohnjowa wobora, wuchowanske a zastaranske awta a dalše jězdźidła docpěwaja tam bydlacych nětko jenož hišće z wuchoda abo zapada wot statneje dróhi S 100 hač k rěčce. Za to je komunalny twarski zawod gmejny Pančicy-Kukow jězdnju w šěrokosći třoch metrow spřihotował.
Dalši móst w bjezposrědnjej bliskosći je tohorunja wobškodźeny. Tam pak město železnych nošakow dołhe zornowcowe stołpy přez rěku leža. Gmejnscy dźěłaćerjo powjerch mosta nětko z betonom wukidaja. Hdyž budźe dźěło zdokonjane, smědźa po nim jenož hišće hač do 3,5 tonow ćežke wozydła jězdźić.
Wobydlerjo Lejna so wězo nadźijeja, zo budźe stary móst Via Regije bórze zaso znowa natwarjeny, wšako je historiski puć w originalnej čarje přez wjes wosebity swědk stawiznow – nic jenož Lejna – a zdobom wažny wobchadny zwisk při njej bydlacym. Benedikt Cyž
Zazběh za lěto Zejlerja-Smolerja
Přińdźe nazyma, přewjedu so po tradiciji kubłanske jězby Domowiny. Župa „Jan Arnošt Smoler“ wjedźeše wobdźělnikow minjenu sobotu do Łazowskich kónčin. Nichtó njemóže so wo to wadźić, hač maja tute zajězdy woprawnjene mjeno „kubłanska jězba“, je dźě zeznajomjenje z krajinu a stawiznami Łužicy dosć sylny stołp narodneho kubłanja. Čim bóle, hdyž je jězba wuraznje zazběh za přichodne lěto Zejlerja-Smolerja. Spočatnje bě turistiska atrakcija Jakubec hród w Mortkowje stacija wulěta, prjedy hač wjedźeše puć dale do Łaza.
Škotowarjo sej wulećeli
Bajowe figury z čołma dožiwili
Jězbu do raja bajow stej minjenu sobotu župa „Handrij Zejler“ a Kulowske towarstwo Bratrowstwo organizowałoj. Nimale 40 wobdźělnikow je so z busom na puć do błótowskich Bórkowow podało. Tam měješe towarstwo Studnja pisany program spřihotowany. Za čas, jako wopytowarjo z Hornjeje Łužicy čołmikowachu, předstajichu čłonojo Studnje na kromje groblow bajowe figury, kaž wódneho muža, připołdnicu a błudničku. Tež dudak hudźeše.
Po čołmikowanju porjedźeše Spornec swójba wulětnikarjam w swojej hospodźe „K zelenemu róžkej“ słódnu wječer. Nasyćenych prošeše jich na to skupina Kula Bula do rejki. Tež Domowinjenjo z Janšojc běchu sej samsny dźeń do Błótow wulećeli. Wšitcy hromadźe sej zarejwachu a bjesadowachu. Dokelž mějachu Wojerowscy a Kulowscy hosćo daloki dompuć, dyrbjachu hižo trochu zašo wotjěć. Janšojčenjo so hišće hač do połnocy dale zabawjachu. Sonja Hrjehorjowa
Na serbskich slědach w Lessingowym měsće byli
Po dołhim času móžeše Domowinska skupina Pančicy-Kukow wčera zaso raz zhromadne zarjadowanje přewjesć. Kóžde lěto zaplanuja sej mjeńši wulět, na kotryž móža so zajimcy tež z kolesom podać. Wčera bě město Kamjenc cil, a pjeć skupinarjow je sej tam z kołom dojěło. Hromadźe z dalšimi zetkachu so woni při měšćanskej informaciji. Wottam podachu so dohromady nimale dwacećo na wodźenje po Lessingowym měsće na slědach Serbow.
Přewodźer Bernd Moschke je skupinarjam wjele wědźenjahódneho ze stawiznow města rozłožił a jich k zajimawym městnam wjedł. Serbske srjódki zašłosće a přitomnosće pak dyrbješe tež wón móhłrjec zeškrabać. Tak wón mjez druhim naspomni, zo bě dźensniši sakralny muzej, cyrkej swjateje Hany, něhdy serbski Boži dom. Hač do lěta 1926 tam hišće prawidłownje serbske kemše swjećachu.
Lejno wo starožitnosć chudše
W nocy wot 28. na 29. junij stej sylny wichor a dešć dopomhałoj, zo so Henčlec dodźeržana pólna bróžnja w Lejnje doskónčnje sypny. Nětko je wjes wo markantny a historiski twar chudša.
Idylisce steješe bróžnja w dolinje Małowosyčanskeje rěki, wobdata wot polow a łukow mjez Lejnom a Wučkecami (Auschkowitz). Znowa natwarić dał bě ju bur Otto Lein, pochadźacy z Porchowa. Wón je 1927 Lejnjanske ryćerkubło II kupił a z nim pólnu bróžnju z lěta 1912, kotruž bě serbski bur a tehdomniši wobsedźer Lejnjanskeho ryćerkubła II Mikławš Ješka natwarić dał. Po tym zo so wona při młóćenju žita wotpali, skaza Lein w Čornym lěsu nowu modernu bróžnju. Drjewo bu tam pušćene, wobdźěłane a na měru přirězane. Cyły twarski material kaž hrjady, łaty a deski bu z nakładnym ćahom do Porchowa transportowany, zwotkel jón potom ze zapřahami na twarnišćo do Lejna wjezechu. Tam nastajichu ćěslojo drjewjany kosćowc z rjadow. Na njón přišrubowachu dokoławokoło deski, a drjewjana třěcha bu z blachom kryta.
Klóšter, přehladku a młyn sej wobhladali
Hladajo na wokomiknje zaso stupace korona-ličby a tak hrožace wospjetne čujomne wobmjezowanja zhromadneho schadźowanja smy sej jako Domowinska skupina Worcyn krótkodobnje swoju kubłansku jězbu zarjadowali. Jasne hnydom bě, zo pojědźemy k Monice Cyžowej do Noweje Jaseńcy. Ju wšak skoro wšitcy z njedawneho zarjadowanja župy Budyšin znajachu, hdźež wustupištaj Cyžec mandźelskaj z lóštnym hudźbnym programom.
Najprjedy pak wjedźeše nas puć do klóštra Marijineje hwězdy w Pančicach-Kukowje. Tam njewobhladachmy sej jenož jara rjanu wučbnu zahrodu, ale z runje tak wulkim zajimom tež wustajeńcu narodneje drasty, wot Moniki Cyžoweje wuhotowanu. Prjedy hač so k Cyžecom do Noweje Jaseńcy podachmy, dachmy sej hišće w Kozarčanskim Fischerec hosćencu wobjed zesłodźeć.
Pola sebje doma překwapi nas Monika Cyžowa z dalšej nahladnej kopicu eksponatow serbskeje drasty. Wuběrnje rozłoži nam spore dźěło, ke kotremuž njesłušeja jenož lubosć, ale předewšěm wušiknosć a sćerpnosć. Jeno žony so tomu njedźiwachu, ale tež mužojo njemóžachu přehladku dochwalić.
Dobra duša šule rozžohnowana
Na poslednim dnju šulskeho lěta je so šulska słužba za Martinu Jancynu zakónčiła. Wona bě na Wojerowskej Zakładnej šuli „Handrij Zejler“ při Worjole wot 1985 to, štož so dobra duša šule mjenuje. Jako zastupowaca nawodnica je minjene lěta hodźinski plan tak zestajała, zo bě wšitko za koleginy optimalnje zrjadowane a na wosobinske wobstejnosće přiměrjene.
Kóždy na šuli, hač koleginy, šulerstwo, starši šulerjow, socialna słužba abo techniski přistajeny měješe w Martinje Jancynej stajnje wotewrjene wucho za słužbne abo tež priwatne naležnosće. Sćicha staraše so wona wo wšě małe, ale tež wulke šulske problemy, njehladajo na swjatok. Tež w času najwjetšich wužadanjow je z přećelnym optimizmom měrnje wustupowała. Wona bě na Zejlerjowej šuli najdlěje wuwučowaca a drje poslednja wučerka, kotraž so z tohole šulskeho městna na wuměnk poda, wšako ma kubłanišćo po přichodnym šulskim lěće na nowe městno přećahnyć.
