Dźak za dohodownu naladu
Minjenu srjedu móžeše Němčanski wjesny předstejićel Wolfgang Neubert znowa wjac hač 70 seniorow ze wsy w Grofic „La Galeriji“ na lětušu adwentničku witać. Spřihotowała bě ju znowa Monika Neubertowa ze skupinu pilnych žonow.
We Wěteńcy znowa škotowali
Po dobrym wothłosu loni wotmě so minjenu sobotu znowa škotowy turněr we Wěteńcy. Mikławš Zahon je sej młódšich kaž tež staršich přećelow zbliska a zdaloka přeprosył, zo bychu najlěpšich kartyplacarjow ze swojich rjadow zwěsćili. Wubědźowali su so wo pućowanski pokal. Cyłkownje wobdźěli so 22 lubowarjow škota.
Po tym zo bě po prěnim kole z 21 wobdźělnikami dobyćer wječora z 1 827 dypkami hižo nimale wěsty, popřachmy sej přestawku z ćopłym přikuskom. Nalada při rozmołwje a wosebje napjatosć na wuslědk druheho koła w běhu wječora widźomnje přiběraše. 22. hrajerjej, kiž so hakle druhemu kołu přidruži, přiznachu přerězk dypkow prěnjeho koła ze šwarnymi 1 008 dypkami. W prěnim kole bě so za sydom blidami ze stajnje třomi škotowarjemi 36 hrow wotměło. W druhim kole rozrjadowachu so hrajerjo na štyri blida ze stajnje štyrjomi a na dwě blidźe z třomi hrajerjemi.
Seniorojo ze Šwicarskeje na wopyće we Łužicy byli
„Witajće k nam do Łužicy“ rěkaše hesło jězbneho předewzaća Vivat kultura ze St. Gallena za minjenu njedźelu, jako wopyta dwaceći seniorow ze Šwicarskeje – zwjetša bywši předewzaćeljo – Łužicu, zo bychu so tež ze Serbami zeznajomili. Hižo na jězbje z Drježdźan do Budyšina informowaše Jurij Łušćanski hosći wo stawiznach, kulturje, dźensnišim žiwjenju a narodnych stykach. Dr. Manfred Thiemann wodźeše jich na to po starym měsće hač na Mikławšk a rozłoži jim wosebitosće historiskeho města. Wosebje zajimowachu so wopytarjo za medije a dwurěčne kubłanje, ale tež za hospodarstwo regiona.
„W Šwicarskej wšak mamy wjacore rěčne regiony a narodnu mjeńšinu Retoromanow. Tohodla bě runje za nas jara zajimawe, štož smy we Łužicy wo Serbach zhonili“, praji nawoda jězbneho předewzaća Christoph Hug. Na dźesaćdnjowskej jězbje wopytachu šwicarscy wulětnikarjo w Lipsku a Drježdźanach předewšěm muzeje a koncerty. Minjenu njedźelu wječor dožiwichu w Drježdźanskej Křižnej cyrkwi Johannesa Brahmsowy „Němski rekwiem“.
Ministerskeho prezidenta wopytali
Kulow. Šulerjo 10. lětnika Kulowskeje wyšeje šule „Korla Awgust Kocor“ běchu spočatk tydźenja trochu njesćerpni. Woni so hižo wjeselachu na zajězd do statneje kenclije w Drježdźanach. Kak je k tomu dóšło? Lětsa 4. meje přewjedźechu na šuli „europski dźeń“. Tón dźeń witachu w šuli sakskeho ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU) jako rozmołwneho partnera. Na kóncu přeprosy wón jich, tehdom šulerjo 9. lětnika, na wopyt do statneje kenclije.
Přednošk nam Słowaksku zbližił
Wo serbskej putniskej jězbje wot 5. do 9. pražnika do wuchodneje Słowakskeje rozprawješe njedawno Baćoński farar Gerat Wornar serbskim senioram Budyskeje tachantskeje wosady. K tomu pokazowaše wón wideja a fota, kotrež bě Bosćij Handrik z Radworja zhotowił.
Hłowny zaměr jězby bě wobdźělenje na sobu najwjetšim putnikowanju w Słowakskej na Marijanskej horje blisko města Levoča. 8. julija je so tam na putniskej łuce něhdźe 80 000 kemšerjow zhromadźiło. Z bamžowskim zastupnikom a dalšimi duchownymi swjećeše swjatočne kemše tohorunja Baćoński farar. Za njeho bě wosebite dožiwjenje, zo smědźeše hromadźe z metropolitom grjekskokatolskeje cyrkwje Janom Bablakom, kotrehož hižo z młodych lět znaje, za wołtarjom stać.
W lětach 1950 do 1968 bě grjekskokatolska cyrkej kruće zakazana. Nětko pak dožiwja wona wulki rozmach. Tón začuwachu Serbja tohorunja na grjeksko-katolskich kemšach po wuchodnym ritusu na dalšim putniskim městnje, na horje Zvir blisko wsy Litmanov. Tam rozprawješe jim Jan Bablak wosobinsce wo přesćěhanjach w socialistiskej dobje.
Mejenjo we Wrócławju byli
Na swojej hłownej zhromadźiznje spočatk lěta běchu spěwarki a spěwarjo Radworskeho chóra Meja wobzamkli, zo sej lětsa zaso zhromadnje wuleća. Po tym zo njeje so plan do Roma pućować zešlachćił, so rozsudźichu pólski Wrócław wopytać. A minjeny kónc tydźenja to činjachu.
Předsydstwo chóra z předsydku Angeliku Häneltowej na čole bě zhromadnje z Radworskim Šmitec busowym wozydłownistwom dosć wobšěrny program w štwórtym najwjetšim měsće susodneho kraja z něhdźe 630 000 wobydlerjemi zestajało. Na spočatku steješe wodźenje po měsće z wěcywustojnej pólskej přewodnicu, štož běše w někotrych hodźinach dosć naročne předewzaće. Při tym Mejenjo zhonichu, zo ma Wrócław wjace hač sto cyrkwjow. Najwjetši dźěl z nich dyrbjachu po Druhej swětowej wójnje znowa natwarić, dokelž bu 70 procentow města nad Wódru při wojowanjach mjez sowjetskimi wójskami a němskimi jednotkami kónc wójny zničenych.
65 lět po abiturje so zetkali
W septembrje woswjećichu wotchadnicy Budyskeje Serbskeje wyšeje šule lěta 1953 w Budyskim hosćencu „Wjelbik“ swoju 65. róčnicu po abiturje.
Njeposrědnje do podawkow 17. junija 1953 je z tehdy třoch rjadownjow 57 šulerjow – 16 holcow a 41 hólcow – na Budyskej wyšej šuli maturu złožiło. Rjadownja A běše po profilu rěčna z 19 šulerjemi, rjadowni B1 a B2 běštej matematiskej a přirodowědnej z 20 resp. 18 šulerjemi. Něhdźe połojca z nas bě do toho wopytała Serbski realny gymnazij w Českej Lípje a we Varnsdorfje. Wjetši dźěl serbskich šulerjow wróći so 1949 domoj do Łužicy, poslednjej dwě rjadowni wottam pak lěto pozdźišo. Z tym bě serbske powójnske šulstwo w Čěskej zlikwidowane. Tući šulerjo wopytachu hišće lěto Serbsku wyšu šulu w Budyšinje a maturowachu 1951. Woni běchu prěni třicećo abiturienća w stawiznach Budyskeje SWŠ.
Spěchowanske towarstwo muzeja pola susodow
Podpěra za Budyski Serbski muzej čłonam jeho spěchowanskeho towarstwa zdobom woznamjenja, zwiski z druhimi muzejemi a kulturnymi institucijemi nawjazać. Tak podachu so čłonojo towarstwa minjenu sobotu do Libereca w susodnej Čěskej. We Wědomostnej knihowni Liberecskeho kraja nam jeje direktorka Blanka Konvalinková rozłoži, zo njewupožčuja jenož knihi, ale zo skutkuje biblioteka zdobom jako kulturne srjedźišćo města a wokoliny. Do domu je tež nowotwar synagogi zapřijaty, přetož w lěće 2001 zjawnosći přepodata biblioteka steji na městnje stareje synagogi, kotraž bu w nowembru 1938 zničena. Njedaloko njeje steješe mjeztym spotorhany hotel, słužacy 1949/1950 serbskim gymnaziastam jako internat.
Dale wopytachu čłonojo spěchowanskeho towarstwa Serbskeho muzeja wobrazowu galeriju „Lázně“. Ta je zaměstnjena w bywšej halowej kupjeli, dotwarjenej 1902 jako „Kaiser-Franz-Joseph II.-Bad“. Hač do 1980tych lět słužeše wona hišće jako zjawna kupjel. Direktor wustajenišća Jan Randáček rozprawješe nam wobšěrnje wo zajimawych stawiznach přetwara a wo wobrazowych zběrkach galerije.
W muzeju wšelakorosć žonjacych portretow sej zbližili
Mjez něhdźe sydom tysac eksponatami w Budyskim Serbskim muzeju maja hódnotnu zběrku žonjacych portretow. Nawodnica domu Christina Boguszowa předstaji w serialu „Kofej w třoch“ wosebitu zběrku njedawno w putacym hodźinskim přednošku z pomocu swětłowobrazow. K jednotliwym wobrazam poda tež zajimawu stawizničku. Někotryžkuli pozadk nastaća wuměłskeje twórby wona tak rozjasni a dopomni tohorunja na tón abo tamny dyrdomdejski puć eksponata do Serbskeho muzeja. Ze swojej fundowanej fachowej wědu pak rozłoži wědomostnica tworjaceho wuměłstwa nimo toho někotružkuli kompoziciju wuměłskeje twórby a pokaza na nadrobnosće, kotrež k tomu wjedu wotpohlad wuměłca abo wuměłče zrozumić a sćěhować.
Dokelž je kisykał strowy
Poslednju njedźelu požnjenca swjećachmy w našich katolskich wosadach domchowanku. Dźěći su w korbikach płody z polow, zahrodow a zahrodkow sobu přinjesli a před wołtar stajili, zo móhł je měšnik na Božej mši požohnować. Běchu to mnohe družiny zeleniny a sadu. Wuhladali su tam kemšerjo mjez druhim tež kałowe hłójčki. W zašłosći wšak je kał w burskim žiwjenju wažnu rólu hrał.
Mnozy tróšku starši so zawěsće hišće na to dopominaja, zo bě w NDRskim času w zymje kał nimo morcheje nimale jenička zelenina, kotruž sy sej we wobchodźe kupić móhł. Kał pak ludźo tež dźensa rady wužiwaja, a to wosebje jako kisały. Tohodla je so 25 lubowarjow kisykała lětsa znowa a mjeztym hižo 15. raz w Rynčec bróžni w Jaseńcy zetkało, zo bychu zaso zhromadnje kał tołkali. A činjachtu to, kaž dotal nimale přeco, 3. winowca, na Dnju němskeje jednoty.
