Njetransparentnosć přewinyć
Transparenca zaručena njeje. To Zelena liga wobswětowa skupina Choćebuz porokuje. W jej přewostajenych aktach Wochožansku brunicowu jamu nastupajo je Sakski wyši hórnistwowy zarjad wobšěrne pasaže wočorniło, tak zo njemóže zjawnosć jednanje zarjada hižo kontrolować.
Choćebuz/Freiberg (SN/at). Nětko wobara so Zelena liga na sudnistwje přećiwo mjenowanemu wašnju we Freibergu zasydleneho zarjada (SN informowachu), a to z podpěru internetneho portala za transparencu FragdenStaat. Skóržbu nimo toho Environmental Law Clinic Köln podpěruje, samo-organizowana skupina juru studowacych, kaž Zelena liga wčera w nowinskej zdźělence informuje.
„LEAG a wyši hórnistwowy zarjad matej wočiwidnje tójšto před zjawnosću zatajić. Wonej wočornitej wobswětowe informacije po stronach pokazujo na zawodne potajnstwa abo awtorske prawa. Po europskim prawje zaručene prawo zjawnosće na pohlad do wobswětowych informacijow so tak systematisce podrywa“, zwěsći René Šuster ze Zeleneje ligi.
„Statement za pochad a identitu“
Athen/Koslow (SN/MG). Na „šalku kofeja“ přeprošuje jedyn z třoch nowych T-shirtow młodeho modoweho labela „TYPUS“. Je to zwoprawdźenje kreatiwnych idejow Julije Belkotec a Lydije Měršec. Loni hižo wudaštej prěnju kolekciju z dohromady třomi designami. Nětko potajkim je druha wušła a je na platformje Etsy na předań.
Ideje za najnowše wudaće T-shirtow nahromadźatej sebi młodej designerce we wšědnym dnju: „ Wobhladamoj sebi cyle jednorje, što so wokoło naju stawa. Serbski swět sebi při tym wězo cyle dokładnje wotkrywamoj“, Julija Belkotec powěda. Wosebite wužadanje, abo tež wosebita šansa lětsa bě, zo njeběštej młodej kreatiwnej hižo w samsnym kraju. Dokelž přebywaše Julija FSJ dla w Grjekskej, nastawachu ideje a prěnje naćiski paralelnje. Wothłosowałoj stej so žonje potom digitalnje. „Smój sej za kolekciju wjele chwile brałoj. Tak mějachmoj šansu wo wuhotowanju drasty jara dołho a intensiwnje přemyslować“, Belkotec přida.
W drastowym šmjaće
Chwalba a dwěle twornje dla
Reakcije na plany taiwanskeho zhotowjerja chipow TSMC w Drježdźanach
Berlin/Drježdźany (dpa/SN). Politikarjo wjacorych stron su připowědźenje taiwanskeho zhotowjerja elektroniskich chipow TSMC witali, w Drježdźanach nowu twornju natwarić. Hospodarscy fachowcy zwuraznja zdobom swoje wobmyslenja nastupajo statne spěchowanje na dobro předewzaća.
Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) bě hladajo na plany TSMC rjekł, zo „wuwiwa so Němska nětko najskerje na najwjetšu městnosć produkcije połwodźakow w Europje“. Koncern bě wčera připowědźił, zo chcył fabriku połwodźakow w Drježdźanskej krajnej stolicy natwarić. Po jeho informacijach drje cyłkowna inwesticija mjezu dźesać miliardow eurow překroči. Po informacijach medijow chce Němska pjeć miliardow eurow spěchowanskich srědkow přinošować. W nowej tworni ma něhdźe 2 000 dźěłowych městnow nastać. Start produkcije planuja w lěće 2027.
Město brunicy nětk ekomilina
LEAG zwoprawdźa energetiske projekty na bywšich hórniskich płoninach
Choćebuz/Zły Komorow (dpa/SN). Płoniny bywšeho brunicoweho hórnistwa wužiwaja po skónčenju rekultiwowanja přez energijowe předewzaće LEAG přiběrajcy energetisce a ratarsce. Na něhdźe dźesać procentach wšeje zaso wužiwajomneje ležownosće plahuja ratarske zawody po informacijach LEAG na zakładźe kruće postajeneho płodoslěda předewšěm lucernu a nazymsku rožku.
Cyłkownje wužiwa energijowe předewzaće něhdźe 33 000 hektarow płoniny. K tomu słušeja rekultiwowane kónčiny kaž tež ležownosće milinarnjow.
Wužiwanje nasypowych ležownosćow njeje ratarjam stajnje jednora naležnosć. Pódy su spočatnje njepłódne, maja jenož mało humusa. W zemi je lědma biologiskich aktiwitow. Nimo toho je póda špatnje přewětrjena. Wjelelětne plahowanje lucerny a hnojenje z fosfatom po informacijach LEAG tomu přinošuje, wuwiću humusa polěkować a lěpše wuwiće pódy docpěć. Z teje přičiny fachowcy za pódu a wuhotowanje krajiny ratarjow při dźěle podpěruja.
Bio-burja so zjednoćili
Chrósćicy (jm/SN). „Bio je tón prawy puć“, praji Ignac Wjesela z Chrósćic. Zhromadnje z Markom Smołu, Clemensom Bulankom, Ronnyjom Rebišom a dalšimi bio-burami su so do cyłka zwjazali a stajne blido załožili, kotrehož iniciator je Nukničan Marko Smoła. „W zašłym času je ameriski system jara prezentny był. Je to konwencionelna metoda ratarjenja, při kotrejž so wjele glyfozata wužiwa“, rjekny Ignac Wjesela. Glyfozat je chemiska maćizna, kotruž pryskaja konwencionelne ratarske předewzaća přećiwo njerodźi na pola. Při tym njezaničuje tónle jěd jenož njerodź, ale wšitke rostliny, kotrež na polach rostu. Atraktiwna je předewšěm wulkim předewzaćam tale metoda, dokelž trjebaš za to jenož dwě ratarskej mašinje a mało sobudźěłaćerjow. To je poměrnje tunje. Přeworanje polow a dalše dźěła při zaničowanju škódnych rostlinow, kaž je to wašnje bioratarjenja, trjeba wjac ludźi a chwile. Mjezynarodna institucija za wuslědźenje raka IARC widźi njehladajo druhim zarjadam strach „prawdźepodobnje raka wuwołaceho wliwa“ glyfozata.
Swětłownja bjez swěcy
Budyšin – „najwótriše město po cyłej Němskej?“
Budyšin (SN/mb). Lětuše 18. tydźenje Budyskeho žonopa dopominaja zdobom na jubilej: 70 lět Budyski žonop. Poprawom to njetrjechi, wšako produkuja w sprjewinym měsće hižo wot 1866 žonop, ale 1953 bu twornja załožena, kotraž je ludnosć NDR z najwoblubowanišim žonopom kraja zastarowała, a to wuraznje jako marka „Budyski žonop“. Tohodla wabja za wobšěrny program wot 8. žnjenca do 3. požnjenca z plakatom „70 Jahre Liebe auf den ersten DRÜCKER“. Wotpowědne materialije je nětko Turistiske towarstwo Budyšin z.t. medijam sposrědkowało. Wšo dohromady so lětsa 16 hosćencow a zarjadnišćow na tydźenjach Budyskeho žonopa wobdźěli, kotrež wutoru, 8. žnjenca, oficialnje we wobchodźe Budyski žonop, manufaktura a muzej na Mjasowych wikach zahaja. Popołdnju w 15 hodź. so małe žonopowe wiki na Žitnych wikach wotměja. Wulki producent žonopa, kiž ma swoje sydło w Małym Wjelkowje, přeprošuje na darmotnu kołbasu, hry ze žonopom a nastajenu „foto-boksu“. Nimo toho poskića chłóšćenki ze žonopa. Potom ma žonop cyłe město štyri njedźele dominować.
Móst jako wrota do łužiskeje jězoriny
Přistawna mišterka Ulrike Herrmann čuje so ze Złokomorowskim jězorom hižo wjele lět zwjazana
1. junija 1973 běchu prěni wotrězk přibrjoha Złokomorowskeho jězora oficialnje za kupanje wotewrili. Dokładnje 50 lět pozdźišo chcemy na jubilej spominać. Předstajimy čitarjam wosoby, kotrež su z jězorom na swoje wašnje zwjazane.
Jenož dźesać mjeńšin jědźe Ulrike Herrmann z kolesom na dźěło. „A to w lěću kaž w zymje“, wuzběhuje přistawna mišterka (Hafenmeisterin) měšćanskeho přistawa w Złym Komorowje. „Jězor wabi w kóždym počasu. W zymje skutkuje skerje měrnje a idyliski. W lěću pak knježi tu žiwjenje. Tu su přiroda, kultura, dowol a město zjednoćene“, Ulrike Herrmann wuzběhny. Wot lěta 1985 bydli z mandźelskim Udom w Złym Komorowje.
„Hołe słowa pak nam dale njepomhaja ...“
Přichod Budyskeje šulskeje hwězdarnje „Johannes Franz“ je njejasneho wotnajenskeho zrěčenja dla njewěsty
Cyłych 150 lět Budyska hwězdarnja nětk hižo eksistuje – je to lětsa poslednje lěto jeje wobstaća? Hladajo na ćahańcu mjez spěchowanskim towarstwom a mějićelom ležownosće – měšćanskej wobhospodarjenskej towaršnosću BBB – tute wobmyslenje cyle njewoprawnjene njeje. Hakle njedawno su čłonojo towarstwa na swojej sobustawskej zhromadźiznje ponowjenje wotnajenskeho zrěčenja z BBB wotpokazali. „W naćisku je prosće přewjele dypkow, kotrymž njejsmy přihłosować móhli“, praji Andreas Thronicker, jedyn z čłonow towarstwa. „Nimo toho njejsu do njeho dalše dypki, kotrež smy sej ertnje dorěčeli, scyła zapřijate“, wón doda. Na druhej stronje wumjetuje jednaćel BBB Volker Bartko spěchowanskemu towarstwu, zo „přezastarsce a přenjefleksiblnje“ mysli. Z tuchwilu 35 čłonow běše so 17 na zhromadźiznje wobdźěliło. We wšědnym dźěle hwězdarnje pak je pod smužku jenož sydom sobustawow woprawdźe angažowanych. Ze 54 lětami je přerězna staroba chětro wysoka.
