CIGARETY w Čěskej wjetšina wobydlerjow kuri. W přetrjebje tobaka zaběra susod­ny kraj sedme městno na swěće. Kóždy kurjak, starši hač 15 lět, přepacha wob lěto dobre 2 400 cigaretow. To wo­zjewjeja medije, powołace so na projekt Česko v datach. „Najwjace cigaretow pře­trjebuja 65lětni a starši seniorojo. Jědnaće procentow z nich kuri wšědnje znajmjeńša 25 cigaretow“, awtorojo projekta přispomnjeja. Pjećina ludnosće wšědnje pacha, něhdźe sydom procentow składnostnje. Něhdźe 17 procentow ludźi je kurić přestało. Tyzka cigaretow płaći w Čěskej přerěznje 98 krónow (něhdźe 3,80 eurow). Po tym zo je wot meje 2017 ku­rje­nje w hosćencach, barach a na busowych zastanišćach zakazane, je po zwěsćenju Statneho strowotniskeho wustawa sydom procentow ludźi w st­a­robje 25 do 44 lět kurić přestało a něhdźe třećina přetrjebu cigaretow wobmjezowała. Wjetšina ludnosće pak swoju zwučenosć njeje změ­niła. Po dopóznaćach wědomostnikow móže kurjenje cigaretow 14 typow raka a wjele dalšich chorosćow wuskutkować. Wobškodźa na přikład wutrobu a žiły.

Praha (ČŽ/K/SN). Pólska a Madźarska stej krjechkej demokratiji. To rjekny wice­pre­zidentka Europskeje komisije Věra Jourová w interviewje, kiž je němski maga­cin Der Spiegel z njej wjedł. Čěsku komisarku, kompetentnu za ressort europske hódnoty a transparenca, znjeměrnja na pólskich reformach justicy předewšěm wobstejnosć, zo skića wone ekstremnje wobšěrne móžnosće pochłostanja sudnikow, z čimž wohrožuje so po jeje hódnoćenju jich njewotwisnosć. Naprawa njeje hižo za to myslena, „přećiwo jednotliwym čornym wowcam zakročić, kaž so to tež w druhich čłonskich statach EU stawa, ale je bombardowanje płoniny. To njeje žana reforma, to je ničenje“, Jourová zwurazni. „Naše reformy justicy ni­maja z ničim ničo zhromadneho“, reago­waše nablaku rěčnik knježaceje strony Prawo a sprawnosć (PiS) Radosław Fogiel. „Hdyž něchtó tajke něšto twjerdźi, bych jeho skerje za šulerja surealizma měł hač za seriozneho politikarja.“ W Madźarskej su po sudźenju Jouroveje změny nastupajo demokratiju skradźne, tola maja zdobom wjetši rozměr. „Tam su tež medije wobškodźene.

Razna debata wo justicnej reformje Waršawy w Europskim parlamenće

Waršawa. Parlament Europskeje unije w Strasbourgu je spočatk tydźenja wo pólskej justicnej reformje a wo najnowšim zakonju k disciplinowanju pólskich sudnikow debatował. Na wuradźowanje w pózdnich wječornych hodźinach bě jenož mało zapósłancow přišło. Najebać to bě debata naležna a emocionalna.

Poziciju pólskeho knježerstwa pod nawodom narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) přednjese wodźaca zapósłanča PiS, bywša ministerska prezidentka Beata Szydło. Wona nowy zakoń z raznymi słowami zakitowaše, pokazujo mjez druhim na demonstraciju na dobro noweho justicneho zakonja dny do toho we Waršawje. Tam bě ně­hdźe 20 000 demonstrantow justicnu refor­mu podpěrowało. Po słowach Szy­dło 80 procentow Polakow noworjadowanje wita. Nimo toho wona twjerdźeše, zo podobne zakonje k disciplinowanju sudnikow tež w druhich europskich krajach eksistuja, mjez druhim w Čěskej.

Francoski prezident Emmanuel Macron Waršawu a Krakow wopytał

Waršawa. Pólske medije wuhódnoćeja tele dny wopyt francoskeho prezidenta Emmanuela Macrona, kiž je minjenu póndźelu a wutoru w kraju nad Wisłu přebywał. Při tym zwěsćeja, zo bě wizita najwyšeho reprezentanta Francoskeje tež wotbłyšć tuchwilnych mjezsobnych poćahow, kotrež su hižo dlěši čas zaćěmnjene. Bě to prěni wopyt francoskeho prezidenta w Pólskej po šěsć lětach.

Tak su medije jara dokładnje registrowali, zo je Macron poprawom jenož jedyn oficialny statny termin we Waršawje zwoprawdźił. Na rozmołwje w prezidentskim palasće wobdźělichu so nimo prezidenta Andrzeja Dudy, ministerski prezident Mateusz Morawiecki, předsydka parlamenta Elżbieta Witek a šef senata Tomasz Grodzki. Dalše terminy z knježerstwom njeběchu planowane. Bjezpo­srědnje na to pak zetka so Macron z kandidatku opozicije za zastojnstwo prezidenta Pólskeje Małgorzatu Kidawej-Błońskej, kotraž chce 10. meje k wólbam přećiwo Dudźe nastupić.