Kónc z koronu w Čěskej?
Marek Krawc rozprawja z Prahi za Serbske Nowiny
„Kónc z koronu“ rěkaše wčera tydźenja na Karlowym mosće w Praze, hdźež běchu 500 metrow dołhi banket za 2 000 ludźi zarjadowali. Knježerstwo je skoro wšitke wěstotne naprawy kaž winowatosć škitneho nahubnika, zběhnyło, strach natyknjenja pak dale wobsteji. Tak ma Čěska stajnje hišće 12 515 schorjenych. Hłowne wuchadźišćo natyknjenjow njeje wjace Praha, ale sewjerna Morawa. Tam su póndźelu wšitke podkopki kamjentneho wuhla zawrěli. Hižo spočatk róžownika započa so wirus w podkopkach Darkov mjez hórnikami šěrić. W Darkovje je połoženje mjeztym přehladne, srjedźišćo epidemije pak přesuwa so dale do směra na Karvinsku kónčinu. W tamnišich podkopach je situacija tuchwilu jara napjata. Wulkeje ličby natyknjenych hórnikow dla hrožeše strach, zo dyrbi cyła industrijna kónčina wokoło městow Karviná a Frýdek-Místek zaso pod krutu karantenu. Wobydlerjo Morawsko-Šleskeho wokrjesa móža pak najprjedy raz wodychnyć. Zamołwići rozsudźichu, zo njejsu wospjet překrute naprawy trěbne, dokelž so wirus dale njerozpřestrěwa.
Knježaca strona w Chorwatskej wólby dobyła
Zagreb (dpa/SN). Knježace Chorwatske demokratiske zjednoćenstwo (HDZ) je wčerawše wólby parlamenta jasnje dobyło. Konserwatiwna strona ministerskeho prezidenta Andreja Plenkovića zdoby sej 68 z cyłkownje 151 mandatow, kaž statna wólbna komisija čłonskeho stata Europskeje unije zdźěli. Opozicionelni socialni demokraća docpěchu z 43 mandatami jenož druhe městno.
We hłownym sydle HDZ w Zagrebje so Plenković swojim wyskacym přiwisnikam prezentowaše. „Wuslědk wólbow, naše dobyće, su nam wulki zawjazk. Mamy ćežki mandat z tójšto pruwowanjemi za sobu. Tola před nami ležace wužadanja su hišće wjetše“, wón wuzběhny. Předsyda socialdemokratiskeje strony SPD Davor Bernardić swoju poražku přizna a je wólbnemu dobyćerjej gratulował.
Dobyće knježaceje strony HDZ bě na kóncu jasniše hač spočatnje wočakowane. Přiwšěm trjeba wona partnera, zo by knježerstwo wutworiła. Hladajo na wjetšinowe poměry pak njebudźe to za nju žadyn wulki problem.
Nowa iniciatiwa prezidenta Dudy
Waršawa (dpa/SN). Tydźeń do rozsudneho koła prezidentskich wólbow w Pólskej je so mějićel zastojnstwa Andrzej Duda přećiwo wjace prawam homoseksualnych porow wuprajił. Narodnokonserwatiwny politikar je připowědźił, hišće dźensa w sejmje wotpowědnu próstwu wo změnu wustawy zapodać. Z njej měli jenakosamsnosplažnym poram zakazać, dźěći přiwzać směć.
Na to bě so tež liberalny napřećiwny kandidat Dudy Rafał Trzaskowski přećiwo tajkej formje adopcije wuprajił, rozpraja powěsćernja PAP. Zdobom Waršawski wyši měšćanosta kritizowaše, zo so Duda „zastupjerskim“ temam wěnuje.
Zapósłanc sejma a aktiwist na dobro homoseksualnych Krzysztof Smiszek w tym zwisku naspomni, zo nima Duda za swoju iniciatiwu trěbnu wjetšinu w parlamenće, zo móhł wustawu změnić. Připowědźenje je dalši přikład instrumentalizacije primitiwnych strachow před homoseksualnymi, zo by wolerjow mobilizował, rjekny 40lětny. Po naprašowanju konserwatiwneho powěsćoweho magacina Do Rzeczy ma Duda 50,9 procentow, Trzaskowski 49,1 procent hłosow.
Čěska podkopki wuhla zawrěła
Karviná (dpa/SN). W Čěskej su wšitke podkopki kamjentneho wuhla koronapandemije dla najprjedy raz zawrěli, kaž statne hórniske předewzaće OKD zdźěli. Wot minjeneho pjatka maja tam jenož hišće nuzowe mustwo, zo bychu wěstotu w štyrjoch aktiwnych podkopkach kraja zaručili. Hórniski koncern reaguje tak na wulki podźěl natyknjenych wosobow při prawidłownym přepytowanju hórnikow. Po informacijach strowotniskeho zarjada běchu wirus pola kóždeho pjateho z cyłkownje 3 400 testowanych dźěłaćerjow dopokazali. Wjetšina z nich pak ma jeno snadne symptomy abo scyła žane.
Industrijna kónčina wokoło wuchodočěskeho města Karviná wuwiwa so poněčim na najwjetši centrum z koronu natyknjenych w susodnym kraju. Tuchwilu pola OKD z toho wuchadźeja, zo šěsć tydźenjow dołho žane kamjentne wuhlo wudobywać njemóža. Wot lěta 2018 po bywšej priwatizaciji znowazestatnjeny zawod ma wjace hač 9 000 sobudźěłaćerjow.
Tež w Pólskej běchu mjez hórnikami wjele padow korony zwěsćili a na to podkopki wuhla zawrěli.
Pólski prezident duel wotprajił
Duda a Trzaskowski hišće wo hłosy wolerjow wojujetaj
Waršawa. Pólska hotuje so z wotmachom na rozsudne koło prezidentskich wólbow 12. julija, po tym zo njebě w prěnim kole žadyn z cyłkownje jědnaće kandidatow absolutnu wjetšinu docpěł. W rozsudnym kole wojujetaj nětko wo hłosy wolerjow jenož hišće tuchwilny prezident Andrzej Duda, kiž kandiduje za knježacu narodnokonserwatiwnu stronu Prawo a sprawnosć, a Waršawski wyši měšćanosta Rafał Trzaskowski, kiž nastupi za opozicisku Wobydlersku platformu. Z prěnjeho koła wólbow bě Duda z 43,5 procentami hłosow jako dobyćer wušoł, Trzaskowski docpě 30,5 procentow.
Čěska dyrbi so zamołwić
Praha (dpa/SN). Čěski stat ma so za wuprajenja swojeho prezidenta Miloša Zemana pola wnučki spisowaćela Ferdinanda Peroutki formelnje zamołwić. To je sudnistwo w Praze rozsudźiło, powěsćernja ČTK rozprawja. Kaž je hłowa stata w narěči na konferency wo holocausće twjerdźiła, je Peroutka pisał, zo bě „Hitler gentleman“. To je njefairne a njesprawne, sudnicy měnjachu.
Zeman je w zašłosći swoje wuprajenja stajnje zaso zakitował. Stawiznarjo pak su přeswědčeni, zo njeje Ferdinand Peroutka to nihdy pisał. Nawopak, za čas Druheje swětoweje wójny běchu nacionalsocialisća čěskeho intelektualneho do koncentraciskeju lěhwow Buchenwald a Dachau zawlekli. Pozdźišo dźěłaše přećiwnik komunizma za ameriski sćelak Radio Free Europe.
Rěčnik prezidenta je z wusudom sudnistwa spokojom, dokelž bě wone jenož jedne ze štyrjoch dwělomnych wuprajenjow Miloša Zemana wotpokazało. Tamne tři wuprajenja wotpowěduja prawu na swobodne měnjenje, twitterowaše Jiří Ovčáček. Přećiwo rozsudej je rewizija na najwyšim sudnistwje móžna.
Rozsud hakle w druhim kole
Žadyn z kandidatow za prezidenta Pólskeje absolutnu wjetšinu njedocpěł
Waršawa (dpa/SN). Polacy dyrbja njedźelu, 12. julija, w druhim wólbnym kole wo nowym prezidenće kraja rozsudźić. W prěnim njeje sej žadyn z kandidatow absolutnu wjetšinu zawěsćić móhł. Wot knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) podpěrany mějićel zastojnstwa Andrzej Duda je po dotalnych prognozach 41,8 procentow hłosow zdobył, jeho najwažniši kontrahent, Waršawski wyši měšćanosta Rafał Trzaskowski, 30,4 procenty. Tón bě za liberalno-konserwatiwnu opozicisku Wobydlersku koaliciju (KO) nastupił.
Wólbne wobdźělenje bě najebać koronakrizu jara wulke. Hač do wčerawšeho popołdnja bě po informacijach wólbneje komisije nimale 48 procentow wólbokmanych swój hłós wotedało. Na prezidentskich wólbach 2015 bě wólbne wobdźělenje přez cyły dźeń 49 procentow wučinjało. Hamtski wólbny wuslědk wočakuja najpozdźišo srjedu rano.
Jědnaćoza jedne křesło
Waršawa (JBR/SN). W Pólskej knježi tuchwilu horca politiska nalada – jědnaće kandidatow wojuje wo najwyše zastojnstwo kraja. Najwjetše wuhlady na křesło statneho šefa ma amtěrowacy prezident Andrzej Duda. Na druhim městnje slěduje kandidat opozicionalneje Wobydlerskeje platformy a wyši měšćanosta stolicy Waršawy Rafał Trzaskowski. Wobaj staj 48 lět. Dalši kandidaća – kaž na přikład publicist, zapósłanča sejma a Europskeje unije, akademiski wučer, manager a zastojnik bydlenjotwarskeje towaršnosće – maja tohorunja swój přiwisk. Najmłódši je 38, najstarši 66 lět. Eksot mjez nimi je załožićel małeje strony z mjenom Polexit, kotraž je za wustup kraja z EU.
Dźeń do wólbow maja w Pólskej přeco 24hodźinsku přestawku, tak mjenowanu „wólbnu ćišinu“. To njesmědźa so kandidaća z wolerjemi wjace zetkać, na dróhach abo naměstach wabić a w medijach wustupować. W tym času pak maja tež wolerjo chwile hišće raz dokładnje wotwažować, zo bychu potom njedźelu, 28. junija, „swojeho“ reprezentanta Pólskeje na dalše pjeć lět wuzwolili.
Kritiku raznje wotpokazał
Praha (dpa/SN). Čěski ministerski prezident Andrej Babiš je kritisku rezoluciju parlamenta EU w zwisku ze swojej wosobu wotpokazał. Wšako njeměli so do nutřkownych naležnosćow kraja měšeć a politiski ćišć wukonjeć, zdźěli multimiliardar zańdźenu sobotu nowinskej agenturje ČTK. Komisija EU tuchwilu w dwěmaj jednanjomaj pruwuje, hač su so pjenjezy njesprawnje na bywše Babišowe firmy dóstali. Po jeho słowach njejsu za to žane dopokazy.
Parlament EU je sej pjatk w Brüsselu žadał, zo njeměł čěski ministerski prezident konfliktow swójskich zajimow dla hižo wo etaće EU wuradźować. Dyrbjeli-li so konflikty wobkrućić, měł Babiš podźěle firmow předać abo njesměł hižo žane zjawne srědki dóstać.
Babiš bě wjacore firmy załožił, kotrež přepoda před lětomaj rukowaćelskemu fondsej. Kritikarjo organizacije Transparency International pak ministerskemu prezidentej wumjetuja, zo stajnje hišće z firmow profituje. Tak je wón prawdźepodobnje ze subwencijow EU čerpał, byrnjež jako šef čěskeho knježerstwa sobu wo etaće rozsudźił.
Wo njewažne prašenja šło
Jědnaće kandidatow za pólskeho prezidenta w telewizijnym studiju
Waršawa. Zajim Polakow za prezidentske wólby 28. junija je dale jara wulki, štož je so srjedu wječor zaso raz pokazało. Na wšě 7,5 milionow ludźi wobhlada sej originalnu debatu, na kotruž bě statny sćelak TVP 1 přeprosył. Ličba kandidatow bě na jědnaće rozrostła. „Nowačk“ je 66lětny Waldemar Witkowski. Wón njemóžeše k planowanym wólbam 10. meje trěbnych 100 000 podpěraćelskich hłosow předpołožić. Po wotprajenju termina koronakrizy dla je wón čas wužił a hišće falowace podpisma znosył.
Kóždy kandidat měješe dokładnje mjeńšinu chwile na prašenja moderatora Michała Adamczyka wotmołwić. Při tym bě wot prěnjeho wokomika wočiwidne, zo měrja so wobsahi prašenjow hłownje přećiwo kandidatej opoziciskeje Wobydlerskeje platformy, Waršawskemu wyšemu měšćanosće Rafałej Trzaskowskemu. Wón wšak je njedawno hakle připowědźił, zo chcył w padźe wuzwolenja za prezidenta knježerstwu přichileny sćelak TVP 1 zawrěć. Wčera měješe sćelak tuž dobru składnosć so wjećić.
