Olympiske hry sami wuspytać
Most (dpa/SN). Město toho, zo wobhladaja sej olympiske hry jenož w telewiziji, móža swójby z dźěćimi a młodostnymi w čěskim Mosće sami aktiwity wuwiwać. Při jězoru bywšeje wuhloweje jamy su dźensa popołdnju olympiski festiwal wotewrěli. Derje widźomny je festiwal na małej podobiznje Eiffeloweje wěže, kotruž su z 1 500 dźělow z recyclowanych maćiznow w 3D ćišćaku zhotowili. Mali wopytowarjo móža na festiwalnym terenje wjace hač 50 olympiskich sportowych družin sami wuspytać.
Olympiski festiwal ma tež městno być, na kotrymž móža němske a čěske dźěći zhromadnje sportować, sej originalne sportowe wusyłanja z Paris wobhladać abo so z bywšimi olympionikami wuměnić. Mjezu překročacemu projektej Čěskeho olympiskeho komiteja a Němskeho olympiskeho sportoweho zwjazka, přinošuje němsko-čěski fonds přichoda na wšěch 300 000 eurow.
Pólska zapósłanča EU šokowała
Prezidentka komisije Europskeje unije kritiku prawicarjow znjesć dyrbjała
Strasbourg/Waršawa. Prěnje posedźenje noweho Europskeho parlamenta kónc minjeneho tydźenja w Strasbourgu je w Pólskej wulku kedźbnosć zbudźiło. Hłowna tema běše wustupowanje nowych pólskich zapósłancow.
W sejmje zastupjena je wot najnowšeho tež jara prawicarska pólska „Konfederacija“. Cyłkownje šěsć zapósłancow strony słuša do frakcije „Europa suwerenych narodow“. Tutu frakciju wutwori němska AfD, po tym zo běchu ju francoscy a italscy prawicarjo wuzamknyli.
Slědźenišćo wo Ukrainje dźěła
Frankfurt n. W. (RD/SN). Europska uniwersita Viadrina w Frankfurće nad Wódru je wot minjeneho tydźenja srjedźišćo slědźenja, wučby a wukubłanja w zwisku z Ukrainu. Kompetencny zwjazk interdisciplinarnych studijow Frankfurt-Berlin wot štwórtka minjeneho tydźenja oficialnje dźěła. Zwjazk je štyri lěta trajacy projekt, kotryž Němska akademiska słužba wuměny z 2,5 milionami eurow spěchuje, zahajił. Z nim sylnja slědźenja z poćahom k Ukrainje. Wot nazymy zarjaduja hóstne profesury, slědźenske stipendije kaž tež zymske a lěćne seminary. Nimo toho zmóžnja bachelorowe wotzamknjenja, wučbne certifikaty a rěčne kursy. Do kompetencneho zwjazka, kotryž bě Viadrina nastorčiła, słušeja tež Berlinska Humboldtowa uniwersita, tamniša Swobodna uniwersita, Berlinsko-braniborska akademije wědomosćow a Berlinski wědomostny kolegij. Dźěło Viadriny zarjaduje so do powšitkowneho přilubjenja EU a Nato, Ukrainu hospodarsce a wojersce podpěrować.
Za čas zarjadowanja demonstrowachu wjacori lěwicarscy aktiwisća přećiwo dalšemu dodawanju brónjow Ukrainje.
Delnjoserbowka rady w Praze dźěła
Wot januara tutoho lěta ma Josefina Ofner, nawodnica zwiskoweho běrowa Sakskeje w Praze, nowu sobudźěłaćerku. Je to 59lětna Delnjoserbowka Katrin Nowakowa. Městno referentki w Praze, kotrež je Swobodny stat Sakska wupisało, je na dwě lěće wobmjezowane. Před swojim powabjenjom je studowana kulturna wědomostnica a sorabistka z lěta 1999 we wšelakich wobłukach a pozicijach w Sakskim ministerstwje za wědomosć, kulturu a turizm (SMWK) dźěłała. Swoju prěnju poziciju tam nastupi w referaće za serbske naležnosće w Drježdźanach, kotryž je tehdy Stanij Brězan nawjedował. Do toho je Rownjanka, pochadźaca z Mosta w Delnjej Łužicy, wjele lět jako zamołwita za serbske naležnosće we wokrjesu Běła Woda, pozdźišo w Delnjošlesko-Hornjołužiskim wokrjesu dźěłała.
Knježerstwje: Viadrina a uniwersita Poznań přikład
Frankfurt nad Wódru/Poznań (RD/SN). Knježerstwje Němskeje a Pólskeje přicpěwatej Europskej uniwersiće Viadrina Frankfurt nad Wódru a Uniwersiće Adama Mickiewicza Poznań, wosebity wuznam nastupajo němsko-pólsku wědomostnu kooperaciju. W němsko-pólskim akciskim planje, kotryž stej wobě knježerstwje 2. julija we Waršawje schwaliłoj, su Europska uniwersita, Uniwersita Adama Mickiewicza Poznań a zhromadne zarjadnišćo Collegium Polonicum w Słubicach konkretnje jako přikład mjenowane.
W dokumenće rěka: „Posylnjamy swoje wysokošulske zarjadnišća a zwonkauniwersitne slědźenišća, jich zhromadne dźěło na bilateralnej a europskej runinje pohłubšować.“ A dale tam steji: „Nimo toho připóznawamy wažnu rólu, kotruž hraje Europska uniwersita Viadrina jako přikład za bilateralnu kooperaciju we wědomosći; to płaći wosebje za Collegium Polonicum.“
Atentat na Fica bě akt terora
Bratislava (dpa/SN). Atentat na ministerskeho prezidenta Roberta Fica, z 15. meje, su w Słowakskej nětko jako teroristiski njeskutk zastopnjowali město jenož pospyta morjenja. To je generalny statny rěčnik Maroš Žilinka wčera wozjewił. Tak hrozy atentatnikej jastwo čas žiwjenja. Tež zjawne witanje njeskutka móže so z jastwom pochłostać.
Přećiwnik knježerstwa bě Fica po posedźenju kabineta w Handlovej z wjacorymi wutřělemi žiwjenjastrašnje zranił. Hnydom po njeskutku zajaty skućićel sedźi w přepytowanskej jatbje.
Fico je mjeztym chorownju wopušćił a chce hamtske nadawki bórze zaso wukonjeć. Ministerski prezident je opoziciju w kraju za atentat sobu zamołwitu sčinił.
„Zapłać Bóh serbskim žonam, kotrež tež nad bulom chorhoj ...
Praha, lětsa w měrcu: „Lukášo, jónu dyrbiš tež na Europeadu přijěć. Tam dožiwiš ze Serbami něšto, štož wy Češa wot nas chceće: sta a sta ludźi zjawnje serbšćinu wužiwaja, wołaja na swojich hrajerjow, a widźiš dźesatki serbskich chorhojow. Pój tola jónu,“ wabi mje kaž hižo lěta dołho C. na popularne sportowe zarjadowanje.
Městačko Tönning, někotre měsacy pozdźišo, prěnja hra serbskich mužow: „Ach, Lukáško, ty mój luby, što da ty tu?“ wita a hubkuje mje M. „Hej Lukášo, kajki je tuchwilu staw? A za kotrych jutře palcy tłóčiš, hdyž hrajemy přećiwo Čecham?“ praša so něchtó po prěnich mjeńšinach hry. Tajkich zetkawam hišće wjele, štož je herbstwo moderacije schadźowanki a Praskich wulětow Serbow. Fotografuju poprawom wjac z kameru, hač ze swojimaj wočomaj na kopańcu hladam. Atmosfera je fascinowaca
Reparacije Němskejeza Pólsku z blida
Waršawa (dpa/SN). Wot zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) připowědźena pomoc woporam za čas Druheje swětoweje wójny, jako bě Němska susodny kraj wobsadźiła, ma po słowach šefa pólskeho knježerstwa Donalda Tuska, hižo bórze zaběžeć. „Tole budźe w běhu měsacow“, zwurazni Tusk wčera po zakónčenju rozmołwow mjez němskim a pólskim knježerstwom we Waršawje. Bjezposrědnje do toho bě Scholz wotškódnjenje za něhdźe 40 000 woporow připowědźił. Hdy a kelko wotškódnjenja ma so płaćić, wón pak zdźělił njeje.
Tusk ma připowědź zwjazkoweho kanclera jako kročel do praweho směra. „Njeje žanych dosahacych pjenjez, kotrež móhli wšo to wurunać, štož je so w Druhej swětowej wójnje stało“, wón zwurazni. W formalnym a prawniskim zmysle je prašenje reparacijow za Tuska wotzamknjene. Tole běchu w zašłosći tež pólske knježerstwa tak zrozumili. Přiwšěm móhła přilubjena pomoc zwjazkoweho knježerstwa tomu dopomhać, zo so poćah mjez susodnymaj krajomaj polěpši. „Dobre gesty w politice su tež jara wažne“, Tusk wuzběhny.
Rozmołwy maja sylny impuls być
Waršawa (dpa/SN). Prezident Pólskeje Donald Tusk, je zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) z wojerskej česću přijał. Witanje dźensa rano bě zahajenje němsko-pólskich knježerstwowych konsultacijow. Wot lěta 2018 je to prěni raz, zo so wažne bilateralne zetkanje zaso wotměje.
We Waršawje chcedźa so zastupjerjo krajow wujednać a dorozumić. Z kruhow knježerstwa w Berlinje rěka, zo dyrbjeli konsultacije „sylny impuls“ za dobre poćahi mjez susodomaj měć. Za to ma so zhromadny Němsko-pólski akciski plan z wjacorymi projektami wobzamknyć. We Waršawje wočakuja, zo němscy zastupjerjo financny paket za Pólsku předpołoža. To su jónu zarunanja za hišće žiwe pólske wopory, kiž su za čas wobsadźenja nacistiskeje Němskeje ćerpjeli. Dale su pjenjezy za zakitowanje wuchodneje flanki Nato w pakćiku zapřijate. Nimo toho ma so twar Němsko-pólskeho domu w Berlinje financielnje podpěrać. Twarjenje ma na komplikowane němsko-pólske stawizny a brutalne němske wobsadźenje za čas Druheje swětoweje wójny dopominać.
Za sto mjeńšin we Waršawje być
Pólske knježerstwo planuje modernu železnisku syć a nowe lětanišćo
Waršawa. Pólska ma wotpohlad, nowe moderne lětanišćo na kromje stolicy Waršawy twarić. Wotpowědne plany je ministerski prezident Donald Tusk předwčerawšim, srjedu, na nowinarskej konferency w swojej kencliji předstajił. Lětanišćo ma kmane być za 34 milionow pasažěrow wob lěto. Nastać ma na terenje městno za 135 pasažěrskich lětadłow. Nowy airport wobstejacu syć lětanišćow wudospołnja, Tusk w tym zwisku zdźěli.
Předewzaće za nowe lětanišćo bě hižo předchadźace knježerstwo PiS měło. Te wšak chcyše wo wjele wjetši objekt za nic mjenje hač 100 milionow pasažěrow zwoprawdźić. Nowe knježerstwo je plany předźěłało a pomjeńšiło, Tusk rozłoži. Při tym dźe jemu tež wo to, wobydlerjow njetrjebawši njepoćežować: Trěbne su zdobom přesydlenja a w nuzy samo wuswojenja. Kóšty projekta trochuja na 131 miliardow złotych (33 miliardow eurow). Bywši ministerski prezident Mateusz Morawiecki je w sejmje zaměr Tuska nablaku jako „karikaturu“ kritizował.
