Praha (ČŽ/K/SN). Mjez europskimi krajemi ně­hdyšeho socialistiskeho lěhwa so Češa mjenje wo demokratiju starosća a Słowakojo bóle. To wujewja zwěsćowanje agentury YouGov we wotpowědnych sydom statach. Wuslědki, wozjewjene wot agentury krótko do 30. róčnicy powalenja Berlinskeje murje, wupokazuja, zo ma w Čěskej 47 procentow woprašanych za to, w jich kraju je demokratija wohrožena. W Słowakskej měni to cyłych 61 procentow ludźi.

W tamnych krajach tohorunja wjace hač połojca wobydlerjow demokratije dla čoło moršći: w Pólskej 61 procentow, we wuchodnej Němskej 52 proc. a w Madźarskej kaž tež w Rumunskej 58 proc. „Kaž so zda, su někotre z lěta 1989 wuwojowanych swobodow mjeztym pod ćišćom“, YouGov dźiwajo na wuslědki zwěsćowanja­ konstatuje.

W Bołharskej 76 proc. ludźi měni, zo w jich kraju wólby njejsu swobodne. W Čěskej porno tomu 67 proc. wobydlerjow wólby jako swobodne wobhladuje. W Madźarskej 63 proc. woprašanych hódnoći, zo někomu za zjawnu kritiku knježacych negatiwne sćěhi hroža.

Reportaža wo wustupowanju a žiwjenskim stilu pólskeho metropolita

Waršawa. W pólskej cyrkwi knježi zaso raz njeměr. Přičina pak njeje tónraz debata wo znjewužiwanjach abo někajki kritiski film. Dźe wo skandalozne nutřkocyrkwinske wobstejnosće.

Telewizijny sćelak TVN 24 wusyłaše tydźenja reportažu, kotruž móžachu ludźo po wšěm kraju widźeć. Film bě w tej formje njesłyšany. W jeho srjedźišću steji Gdańšćanski arcybiskop Sławoj Leszek Głódź. Žurnalisća mějachu składnosć, rěčeć ze 16 duchownymi. Woni šwikaja swojeho arcybiskopa, kiž wšak je dźěłoprawnisce jich šef. Anonymnje měšnicy powědaja, kak nječłowjesce Głódź z nimi wobchadźa. Mobbing, ponižowanja a wulga­rizmy z jeho strony su takrjec na wšědnym dnjowym porjedźe. Nimo toho duchowni jeho žiwjenski stil šwikaja. Tak bydli Głódź w Gdańsku w hoberskej a luksurioznej wili. Swój wólny čas přežiwja na wulkim dowolowym statoku na wuchodźe kraja z tohorunja wulkim palastom a konjacym dworom. Stajnje zaso dochadźa tam k alkoholowym ekscesam. Ludźo wšak wo tym wědźa, a mjenuja nawodu diecezy „flaška“.

DŹĚĆINA Čěskeje je we wólnym času aktiwniša­ hač dźěćina druhich krajow. Sportowanju, wuměłskej tworiwosći abo skutkowanju w kružkach wěnuje so tam 86 procentow šulerjow w starobje jědnaće do 15 lět. W Pólskej je to porno tomu jeno 70 procentow. Dźěl dorosćacych „wupjelnja“ sej nimo toho swobodny čas štyri hodźiny wob dźeń před kompjuterom resp. telewizorom abo ze zaběru z „mudrym telefonom“. Za čo dźěćo wólny čas wužiwa, wotwisuje w dalokej měrje wot nastajenja staršich. To su zwěsćenja mjezynarodneje studije wo „Strowotnym stawje a žiwjenskim stilu šulerjow“ (HBSC), jednym z najwobšěrnišich žórłow datow wo žiwjenskim wašnju dźěći na swěće. W Čěskej bě 230 šulow do přepytowanja zapřijatych, a to bě něhdźe 13 000 dźěći w starobje 11, 13 a 15 lět.

Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny

Skokšo, hač bě wočakować było, je specialne statne rěčnistwo po zamordowanju nowinarja Jána Kuciaka a jeho njewjesty Martiny wurjadnemu sudnistwu wobskóržbnu aktu zapodało. 93stronski spis winuje pozdatneho wobdźělenja na mordarstwje dla předewzaćela Mariana Kočnera jako hłowneho iniciatora a k tomu bywšeho policista Tomáša Szaba, ekswojaka Miroslava Marčeka a „posołku“ Alenu Zsuzsovu. Cyły naš kraj čaka nětko napjeće na zazběh procesa, jeho přeběh a hłownje na zasłužene pochłostanje złóstnikow.