Čěska ma nowe knježerstwo
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Čěski prezident Petr Pavel je Andreja Babiša wutoru tydźenja jako noweho premierministra susodneho kraja spřisahał. Na krótkim swjatočnym zarjadowanju přispomni Pavel, zo bě sej Babiš sam puć za swoje pomjenowanje rubał. Nowy premier bě mjenujcy tydźeń do toho rozrisanje za hrožacy konflikt zajimow wozjewił. Wón chce swój koncern Agrofert do njewotwisneho rukowaćelstwa přetworić. Tak njezměje čas žiwjenja hižo kontrolu nad koncernom.
Petr Pavel podšmórny, zo wočakuja Babiša a jeho knježerstwo ćežke časy. „Dyrbimy cyły retomas problemow rozrisać, a to njebudźe so wobydlerjam našeho kraja lubić. Rozrisanja žadaja sej wiziju a zmužitosć. Nimo toho njesměmy na swojich partnerach w EU a NATO dwělować“, přispomni prezident. Njezaběrajo so ze słowami Pavela zdźěli Babiš: „Slubju wšěm wobydlerjam, zo budu za jich zajimy wojować, a to nic jenož doma, ale wšudźe na swěće. Budu za to wojować, zo stanje so Čěska z najlěpšim městnom na našim planeće a zo naša politika wšěm wobydlerjam tyje.“
Trump: Pólska modelowy kraj
Nowa wěstotna strategija USA dźěli Europu do dweju skupin
Waršawa. Nowa wěstotna strategija prezidenta USA Donalda Trumpa zbudźa w Pólskej wulku kedźbnosć, wšako Waršawa w njej wusahowacu rólu hraje.
Hłowna tema dokumenta, kotryž su tele dny wozjewili, je razna kritika Trumpa na Europje. Wosebje migraciska politika kontinenta je w jeho wočomaj katastrofalna. Dalši dypk kritiki je energijowa politika, wusměrjaca so na škit klimy. Trump ma tole za njezmysł a je sej wěsty: Štóž wobsedźi zemski pokład wuhlo, měł je tež wužiwać.
Někotre kraje Trump w swojim kritiskim posudku wuraznje wuzamkuje: baltiske, Madźarsku, Israel a – Pólsku. Jich politika so Trumpej prawdźepodobnje lubi. Pólsku sej wón wosebje waži, dokelž wona mjeztym nimale pjeć procentow swojeho nutřkokrajneho bruttoprodukta za wójsko wudawa. Pólsku maja w USA mjeztym za „modelowy kraj“. Němsku, Francosku a Wulku Britanisku prezident USA porno tomu raznje kritizuje.
Prěni raz z čertom być
„Lukášo, hdźe sy wčera był?“, praša so mje w Chrósćicach hnydom Monika, hdyž dźeń pozdźišo pola njeje z awtom zastanu, dokelž sym jej slubił, něšto wo čěskim Mikławšu za Serbski rozhłós prajić. „Ja běch wčera tola tón čert.“ Na to jej swoje čertowske „b
Hepatitis A so rozšěrja
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Hižo měsacaj rozšěrja so mjez našimi južnymi susodami chorosć hepatitis A. Z 40 procentami wšěch schorjenych ludźi je situacija w Praze wosebje chutna. Srjedź oktobra zwěsćichu tam tydźensce 61 nowych natyknjenych. To wotpowěduje ličbje cyłkownych schorjenjow zašłych třoch lět. Ale tež w dalšich wobwodach Čěskeje so chorosć rozšěrja.
Zo bychu dalšim natyknjenjam zadźěwali, desinficěruja přistajeni Praskich wobchadnych zawodow přidatnje wšitke swoje wozydła. Aneta Řehková, nowinarska rěčnica předewzaća, zdźěli, zo jězba z busami, tramwajkami abo ćahami metro strašna njeje. „Desinfikujemy naše wozydła tak kaž za čas koronoweje pandemije“, podšmórny Řehková.
Praskotakiz Čěskeje sćazali
Drježdźany (dpa/SN). Dosć eksploziwne wjezwo su cłownicy z Drježdźan našli a sćazali. Na parkowanišću při awtodróze A 17 mjez Prahu a Drježdźanami kontrolowachu zastojnicy z Čěskeje jěduce awto. W nim nańdźechu 340 kilogramow pyrotechniki, Drježdźanski hłowny cłowny zarjad zdźěla. 51lětny Nižozemjan a toho 24lětny syn zastojnikam rjeknyštaj, zo transportujetaj žiwidła mjez Berlinom a Prahu. Na eksplicitne prašenje, hač staj w Čěskej pyrotechniku kupiłoj, wotmołwištaj wobaj „ně“, w rozprawje rěka.
Najebać to zastojnicy při kontroli awta pyrotechniku namakachu. Na paleće zwěsćichu nimo wulkeje baterije wohnjostroja kategorije 3 tež karton z kulojtymi bombami a 20 kartonow z błyskowymi praskotakami. Cłownicy namakanu pyrotechniku sćazachu a přećiwo mužomaj skóržbu napisachu, ranjenja zakonja wo rozbuchadłach dla.
W Němskej dyrbja wšitke praskotaki, kiž su we wobchodach na předań, značku „CE“ měć. Jeli značka pobrachuje, njesmědźa je do Němskeje dowožować. Za pyrotechniku kategorije F3 a F4 je wosebita dowolnosć trěbna.
Tusk: Moja wutroba so raduje
Němska Pólskej rubjenu pěskowcowu rězbu ze 14. lětstotka přepodała
Waršawa. Wosrjedź debaty nastupajo wotškódnjenje pólskich woporow němskeho nacionalsocializma za čas Druheje swětoweje wójny rěča w Pólskej wo podawku, kotryž jich dušu hnuje: Němski zwjazkowy kancler Friedrich Merz je pólskemu ministerskemu prezidentej Donaldej Tuskej na toho njedawnym wopyće w Berlinje přepodał hłowu swjateho Jakuba z pěskowca ze 14. lětstotka. Original steješe do Druheje swětoweje wójny na hrodźe Malbork njedaloko Gdańska. Po kapitulaciji Pólskeje w septembru 1939 běchu němscy okupanća rězbu rubili. Hdźe je wuměłska drohoćinka hač donětka była, njejsu přeradźili. Tusk rjekny: „Moja wutroba so raduje.“ Tež kulturna ministerka Marta Cienkowska bě hnuta. Hłowa swjateho Jakuba je mjeztym zaso po puću na hród Malbork.
Dalša cuza rěč w šuli?
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Wuknjenje cuzych rěčow spěchuje zamóžnosć myslenja. Nimo toho móža so wuknjacy lěpje z cuzej kulturu identifikować. Tole je tež zastupjerjam awstriskeho, francoskeho, němskeho, šwicarskeho a španiskeho wulkopósłanstwa znate, kiž zetkachu so minjeny štwórtk w Praze na konferency wo wjacerěčnosći. Mjezynarodne zarjadowanje, na kotrymž wobdźělnicy wosebje wo tym diskutowachu, kak móža wuwučowanje cuzych rěčow hišće lěpje podpěrać, je so hižo 14. króć wotměło. Tež ramikowe wučbne plany a cuzorěčna wučba w jednotliwych předmjetach słušachu do wažnych programowych dypkow.
Prěnju cuzu rěč wuknu čěske dźěći wot 3. lětnika. Po nowym ramikowym kubłanskim programje maja hižo w 1. lětniku z jendźelšćinu započeć. Poskići-li šula w 1. lětniku hinašu rěč, maja so dźěći tam najpozdźišo w 4. lětniku z jendźelšćinu zaběrać. Po nowych wučbnych planach je druha cuza rěč winowatostna. Wuknjacy móža mjez němčinu, francošćinu a španišćinu wolić. Nowe ramikowe wučbne plany maja wot septembra 2027 płaćić.
Polacy sobu rěčeć njesměli
We Waršawje namjet USA za měr w Ukrainje dokładnje analyzuja
Waršawa. Z 28 dypkow wobstejacy měrowy plan prezidenta USA Donalda Trumpa za Ukrainu zbudźa w pólskich medijach wulku kedźbnosć. Při tym je Polakam wosebje wažne, kak měrowy plan jich wosebite zajimy wobkedźbuje, wšako je Pólska jako susod Ukrainy wot wójny potrjecheny kaž žadyn z tamnych europskich krajow.
Hnydom po wozjewjenju plana přez administraciju Trumpa bě jasne, zo njemóže Ukraina plan poprawom akceptować, dokelž ma tójšto swojeho teritorija Ruskej přewostajić. Runje tak spěšnje bu znate, zo tež Ruska měrowy plan wotpokazuje, dokelž ma dale sahace wójnske zaměry w Ukrainje.
Zhubjene zwony su zaso słyšeć
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Na wosebitej webstronje we wikimediji móža zajimowani zwonjenje dawno zhubjenych zwonow słyšeć. W 90 nahrawanjach běchu reporterojo jich zynki zwěčnili. Tak na přikład zwonjenje třoch bywšich zwonow cyrkwje swjateho Wjacława w Dobruši na wuchodźe Čěskeje. Wone pochadźeja z lijernje Rudolfa Manoušeka w Brnje. Hakle 1931 běchu je w baroknym Božim domje instalowali. Jědnaće lět pozdźišo sćazachu je němscy wobsadnicy, zo bychu z nich brónje za swoju wójnu zhotowili. Na magnetiskim pasku z lěta 1940, kotryž leži w archiwje Čěskeho rozhłosa, su hišće słyšeć.
Ruska prowokacija w Pólskej?
Wobškodźena železniska čara mjez Waršawu a Lublinom kraj rozhorja
Waršawa. Wša Pólska je rozhorjena a zludana. Wažnu železnisku čaru mjez Waršawu a Lublinom su atentatnicy w nocy na minjenu njedźelu nadpadnyli. Detonacija rozbuchliny je nimale meter dołhi dźěl kolijow wutorhnyła. Cyłkownje dźewjeć spěšnikow je hišće přez wobškodźeny dźěl smaliło. Jednomu z lokomotiwnikow pak napadnychu spodźiwne zwuki, a wón informowaše zamołwitych, kotřiž „dźěru“ w kolijach wuhladachu.
Polakam je jasne, zo bě rozbuchnjenje nadpad Ruskeje. „Diwersanća njezbožo zawinować chcyli“, piše bulwarna nowina Fakt. „To bě ruska prowokacija na teritoriju NATO“, je sej Gazeta Wyborcza wěsta. Druhe nowiny to runje tak widźa.
