W srjedźowěkowskim swěće doma

štwórtk, 04. septembera 2025 spisane wot:
Staroměšćanski festiwal w Budyšinje je zašły kónc tydźenja z mnohimi atrakcijemi stotki ludźi přiwabił. Na dworje hroda so na přikład wulke srjedźowěkowske wiki wotměchu. Tam je spisowaćelka K. Stayn mjez druhim swoje knihi předstajiła. ­Młoda žona, kotraž jako kubłarka dźěła, so přewšu měru za srjedźowěk hori. Jeje fantastiska trilogija z titlom „Traja“ je za to najlěpši přikład. Rodźena Hornjołužičanka tež rady rysuje a z kłokom a prokom třěla. Z pjerom a čornidłom pak twori wona fantastiske swěty, kotrež ludźi přewšo jimaja. Foto: Maćij Bulank

Žadaja sej wjace transparency

štwórtk, 04. septembera 2025 spisane wot:

Mułkečenjo planowany natwar wětrnikow wotpokazuja

Slepo (AK/SN). Lětsa srjedź septembra chce energijowa firma za wobnowjomnu energiju Enercity tzwr natwar štyrjoch wětrnikow na Mułkečanskim nasypnišću (Mulkwitzer Hochkippe) zahajić. Kóždy wětrnik změje wukon šěsć megawattow a budźe cyłkownje 250 metrow wysoki. To je za projekt zamołwity sobudźěłaćer energijoweje firmy Torsten Schliewe ­minjenu wutoru na posedźenju Slepjanskeje gmejnskeje rady znazornił. „Kónc 2026 maja prěnje připrawy produkciju miliny zahajić“, wón podšmórny a doda: „Za wróćotwar připrawow po 20 lětach smy pola Zhorjelskeho wokrjesa ruko­wanje we wobjimje 2,9 milionow ­eurow zapołožili.“ Prěni twarski wotrězk běše wokrjes Zhorjelc w lěće 2024 schwalił. Tež regionalny planowanski zwjazk Hornja Łužica-Delnja Šleska projekt pod­pěruje.

Krabatowa stwa zajim budźiła

štwórtk, 04. septembera 2025 spisane wot:

Rěčna motiwatorka projekta ZARI ­Marija Šołćic je w awgusće wosebity ­projekt přewjedła. We Łužiskim centrje we Wojerecach zarjadowa wona tak mjenowanu Krabatowu stwu. W zwisku z tutym předewzaćom wona nazornje wo wšelakich dožiwjenjach rozprawja:

Wojerecy. Wotpočowanski areal we Łužiskim centrje, tak mjenowana chill-area, je so w awgusće štyri króć do Krabatoweje stwy přeměnił. Krabatowe towarstwo z.t. a projekt Domowiny ZARI publikum tam z čitanjemi Idy Kotte a Jěwy-Marije Čornakec jimaštej. Tež mnohe druhe ­poskitki, na př. z BOOKii-technologiju ­wuwite ideje za serbske nałožki, spěwanje a powědanje stawiznow, zajimowani tam wužichu. Při tym nasrěbachu so idejow, kiž móža sami za sebje abo za wuwučowanje serbskeje rěče w našich zarjadnišćach wužiwać.

W Radworju su sej zajimcy wčera tamnišu serbsku zakładnu šulu wotkryli. Wučerki kaž tule Claudia Becklowa (naprawo) běchu ­wšelake poskitki za dźěći spřihotowali. Na sćěnowinach informowachu wo poskitkach, za kotrež so starši jara zajimowachu. Na dnju wotewrjenych duri wobsteješe nimo toho móžnosć, dźěći za klětuši 1. lětnik přizjewić. Foto: Handrij Baumgärtel

Domowina je spočatk apryla we Wulkich Zdźarach rěčny projekt DOMOJ zahajiła. To je intensiwny kurs serbšćiny, kiž dźewjeć měsacow traje. Dohromady dwanaće wobdźělnikow wuknje zhromadnje w tak mjenowanym rěčnym hnězdźe. Přichodny čas jich w našim wječorniku předstajimy. Přeće Daniele Stockfischoweje je, zo serbsku rěč tak derje wobknježi kaž maćernu rěč.

Sym Daniela Stockfischowa a sym 51 lět stara. Bydlu a dźěłam w Čornym Chołmcu. Jako kubłarka skutkuju w AWO-pěstowarni „Krabat“. Mam dźowku, wona je tež kubłarka a dźěła w Ptačecach. W swobodnym času hraju gitaru, spěwam a rejuju.

Znamjo jónkrótnosće našeje pěstowarnje w Čornym Chołmcu je serbska rěč, a tohodla chcu ju prawje nawuknyć. Pěstujemy serbske nałožki, kaž na přikład ptači kwas, camprowanje, chodźenje po jutrownu wodu abo stajenje a mjetanje meje. Reje kaž „Šewcowa reja“, „Wjerću so“ abo „Stup dale“ su pola dźěći jara woblubowane. Tež starši so přeco ­zaso dźiwaja, kelko jich dźěći serbsce ­nawuknu a doma nałožuja. Starši so nas tuž husto prašeja, što a wo čim dźěćo scyła powěda.

Krótkopowěsće (04.09.25)

štwórtk, 04. septembera 2025 spisane wot:

Přistup do muzejow wolóžić

Choćebuz. Město Choćebuz chce dźěćom a młodostnym přichodnje přistup do muzeja wolóžić. Tak měli sej woni darmotnje wustajeńcy w Měšćanskim muzeju a w Serbskim muzeju wotkryć móc. Za to maja so wustawki změnić, wo čimž maja zapósłancy měšćanskeje rady na swojim posedźenju w septembrje rozsudźić. Płaćizny za dorosćenych měli so moderatne powyšić, město Choćebuz nětko zdźěli.

Wjac njewobjednanych padow

Drježdźany. Sakske statne rěčnistwa maja po naprašowanju dpa wjele njewobjednanych jednanjow. Wuwiće w swobodnym staće je dynamiske, němski zwjazk sudnikow zdźěli. Kónc lěta 2021 zwěsćichu statne rěčnistwa nimale 30 000 njewobjednanych padow. Porno tomu bě jich jeničce w prěnim połlěće 2025 hižo ně­hdźe 46 000, štož je rozrost wo 54 procentow.

Pradomiznu Słowjanow wotkryli

Jězbu z fotami dokumentowali

srjeda, 03. septembera 2025 spisane wot:
Jězbu do Białystoka při pólsko-běłoruskej mjezy předstajeja fotografojo Jan Oelker, Matthias Schumann a Jürgen Maćij (wotlěwa) z wustajeńcu „3×3. Białystok“. Ju su wčera, wutoru, w Budyskim Kamjentnym domje wotewrili. Loni nazymu pobychu woni mjenujcy na wubědźowanju „Białystok Interphoto 2024“. Što su sej tam w běhu třoch dnjow wotkryli, woni w fotografijach nětko pokazuja. Dohromady třom temam so nětko wobšěrnje wěnuja. Kóždy z nich chce sej na kóždy pad hišće raz do města dojěć. Wšako je tam woprawdźe mnohostronskeho žiwjenje, kotrež chcedźa w dalšich dźěłach rady dale wotbłyšćować. Foto: Maćij Bulank

Za zetkawanišćo dźakowni

srjeda, 03. septembera 2025 spisane wot:

15. róčnicu znowanatwara statoka Hanza Šustera w Trjebinje woswjećili

Trjebin (JoS/SN). W Trjebinje su minjenu njedźelu na statoku Hanza Šustera hudźbny swjedźeń składnostnje 15. róčnicy jeho znowanatwarjenja woswjećili. Hižo při zachodźe informowaše taflička mnohich wopytowarjow wo stawiznach statoka. Wjace wo serbskim ludowym hercu Hanzu Šusteru wšak wědźeše Peter Mäkelburg – wot lěta 2001 do 2008 wjesnjanosta w Trjebinje. Wón jeho derje znaješe, wšako bydleše wjele lět w susodstwje Šusterec statoka. Mjez druhim powědaše něhdyši wjesnjanosta, zo běše Hanzej Šusterej jako hórnikej wědome, zo brunicowy bager tež před swojim statokom zastać njebudźe. „Domske su před něhdźe 200 lětami bjeze hozdźikow a wapna natwarili. Z ideju, jón zwotnosyć a na druhim městnje natwarić, je so Hanzo hižo čas swojeho žiwjenja rozestajał“, tak znazorni Mäkelburg. Za wotbagrowanje zamołwity energijowy koncern Vattenfall je ideju na kóncu zwoprawdźił a wottwar statoka w lěće 2008 zahajił. W lěće 2010 je wón na zelenym srjedźišću Trjebina znowa natwarjeny statok tamnišej Domowinskej skupinje přepodał.

Policija (03.09.25)

srjeda, 03. septembera 2025 spisane wot:

Ćeknyć spytał

Wojerecy. 16lětny šofer motorskeho je na Wojerowskej Friedrichowej před zastojnikomaj póndźelu wječor ćeknyć spytał. Wonaj běštaj jeho wjackróć ertnje a z pomocu signalow na to napominałoj, zo ma pozastać. Zastojnikomaj bě napadnyło, zo muž płaćiwu plaketu zawěsćenja nima. Pozdźišo dyrbjachu dalši zastojnicy pomhać muža popadnyć. Při tym tež spray z popjerjom wužiwachu. Tohodla bě muž do jězdźidła zastojnikow zrazył. Zranił so nichtó njeje, wěcna škoda wučinja 1500 eurow.

Podlěša požadansku dobu

srjeda, 03. septembera 2025 spisane wot:

Drježdźany. Towarstwo za wuwiće wjesnych kónčin we Łužiskej jězorinje je požadansku dobu swojeho lětušeho wubědźowanja pod hesłom: „Młodźina stwori region!“ hač do 25. septembra podlěšiła. Wobdźělić móža so skupiny, towarstwa abo iniciatiwy młodostnych a młodych ludźi w starobje wot 14 do 25 lět kaž tež kubłanišća, na přikład šule. We wubědźowanju pytaja za inowatiwnymi projektami a idejemi, kotrež přisporjeja na přikład rjemjesło abo tradicije kaž tež zhromadnosć, runoprawosć a demokratiju w LEADER-regionje Łužiska jězorina. Cyłkownje su sumu 8 000 eurow mytowanskich pjenjez wupisali. 15 najlěpšich projektow mytuja. Nadrobniše infor­macije dóstanu zajimcy telefonisce pod čisłom 0351 8408212 abo online pod: . Tu nadeńdu tež požadanske podłožki.

Wjesny swjedźeń w Drěwcach

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND