Zapósłane (11.05.15)
Priwatny docent dr. Timo Meškank z Lipska přispomnja k přinoškej Trudle Kuringoweje „K 70. róčnicy znowazałoženja Domowiny“ w SN 7. meje:
Po statistice Arnošta Černika z lěta 1956 bě w Hornjej Łužicy 57 976 Serbow žiwych, w Delnjej Łužicy pak 22 120 Serbow. Hłowny kriterij kategorizacije Serb bě Černikej wobknježenje serbskeje rěče. Wuprajenje Trudle Kuringoweje w sćěhowacymaj sadomaj je tuž wopak: „Spočatk 50tych lět započachu w Delnjej Łužicy kulturnje dźěłać, wobchadna rěč pak bě němska. Byrnjež hišće 1 730 ludźi serbšćinu wobknježiło, ju woni hižo njenałožowachu.“ Proces wotwobroćenja wot serbstwa je so w 50tych a 60tych lětach pospěšił, dokelž bě so Domowina do słužby SED přahać dała. Tole wšak so w katolskej Hornjej Łužicy tak zahubnje na narodnu substancu njewuskutkowa, dokelž běchu tu katolscy duchowni a wučerjo nadal zepěra narodneho žiwjenja. Mjez druhim namaka to swój wotbłyšć w kruhu akademikarjow, kotryž schadźowaše so wot srjedź 60tych lět. Tam přednošowachu wučerjo kaž Jan Meškank (nic Měškank, kaž awtorka piše), zo bychu Serbam narodne a nabožne wědomje skrućeli.
Zapósłane (08.05.15)
Lejna Šramina z Pančic-Kukowa wupraja so k přinoškej w SN „Wutřěle artilerije Róžeńčansku cyrkej zničili“:
Hnydom při čitanju artikla so dopomnich, kak běch to jako dźewjećlětna sama dožiwiła. Mój njeboh nan bě jara nabožny čłowjek a wudźeržowaše k patrej Konradej Mawderej wuske zwiski. Wón bydleše w tutym strašnym času wojowanjow wokoło Róžanta a dalšich delanskich wsow w klóštrje Marijinej hwězdźe. W našim staršiskim domje na Kimbarku přebywachu w bojowniskich dnjach někotři němscy oficěrojo, kotřiž wottam frontu do směra na wuchod wobkedźbowachu.
Zapósłane (07.05.15)
Jan Nuk z Radworja přispomnja k přinoškej w SN z 5. meje na 4. stronje:
Njemało so zadźiwach, jako čitach pod rubriku „Serbski powěstnik“ slědowace nadpismo: „Ličba serbskich potomnikow přiběra.“
Su snadź žurnalisća SN wotkryli swoje profetiske kmanosće, zo wědźa, kelko serbskich potomnikow nětkle žiwi Serbja jónu zawostaja?
Abo su snadź přewjedli naprašowanje wo tym, kelko potomnikow nětkle žiwi Serbja maja a kelko chcedźa w běhu jich přebytka na tutej zemi jónu zawostajić?
Móže tež być, zo měnja SN potomnikow někajkeje wuznamneje wosoby zašłosće.
Při čitanju nastawka pod mjenowanym nadpismom wšak so wukopa, zo jedna so wo ćišćerski zmylk. Do słowa potomnik je so někajki „ot“ zabłudźił, jedna wšak so wo ličbu serbskich pomnikow. Hdźež so dźěła, stawaja so zmylki. Druhdy wšak wuwabjeja wone tež lóštny posměwk čitarja, a tak je tónle zmylk tež něšto pozitiwneho zdokonjał.
Debatu dyrbja Serbja sami wjesć
Južnoschleswigski wolerski zwjazk (SSW), strona danskeje mjeńšiny a Frizow w Schleswigsko-Holsteinskej, přisłuša wot lěta 2009 Europskej swobodnej aliancy (EFA). Stachmy so z jeje čłonom, dokelž wona jako europska strona zajimy mjeńšinowych a regionalnych stron zastupuje. Wšitcy wěmy, kelko je politiskich rozsudow w Europskej uniji, nastupowace tež wobydlerki a wobydlerjow na městnje. Tohodla je z našeho wida wažne měć politisku ruku w Europskim parlamenće, kotraž móže jeho wobzamknjenja wobwliwować. Zapósłancy EFA w Europskim parlamenće ze Šotiskeje, Waliziskeje, Kataloniskeje, Walencije a Letiskeje při tym z europskimi Zelenymi w jednej frakciji wusko zhromadźe dźěłaja. Samo tónle fakt hižo dopokazuje, zo pohibuje so politiske wusměrjenje w politiskim spektrumje nalěwo a naprawo srjedźizny. Ekstremistiske strony EFA pak njepřiwozmje pak won ćisnje, kaž bě to před lětami z italskej Legu Nord. Kaž je znate, twori SSW sam wot lěta 2012 z SPD a Zelenymi schleswigsko-holsteinske krajne knježerstwo.
Dźe wo prawa małych ludow
Srjedź apryla je EFA swoju lětušu hłownu zhromadźiznu w Budyšinje wotměła. Serbske Nowiny wo tym rozprawjachu. K dopomnjeću: EFA (European Free Alliance, Europska swobodna alinaca), je politiska strona, kotraž wopřijima něhdźe 40 stron małych ludow Europskeje unije. Jedna z nich je Łužiska alianca (ŁA). EFA zasadźa so za samopostajowanje małych ludow. Wona twori ze Zelenymi zhromadnu frakciju w Europskim parlamenće, hdźež je z dwanaće zapósłancami zastupjena. Na namjet ŁA wotmě EFA swój 13. zjězd w Budyšinje, na kotrymž wobdźěli so 150 zastupjerjow stron małych ludow z 18 krajow, mjez nimi pjeć zapósłancow Europskeho parlamenta. Předsyda ŁA je jich w mjenje Serbow we Łužicy powitał. Budyski krajny rada Michael Harig (CDU) přewza patronat. Jeho zastupjerka Birgit Weber měješe wulkotnu narěč. Nawodnistwo EFA ma 13. hłownu zhromadźiznu za najpłódnišu w swojich stawiznach.
Widaj ­na kongres EFA
Zapósłane (05.05.15)
We wudaću Serbskich Nowin z 13. apryla wozjewjenemu přinoškej wo dźěle Rěčneho centruma WITAJ za wuwiwanje serbšćiny maja dr. Sonja Wölkowa, dr. Beata Brězanowa, dr. Hauke Bartels slědowace wudospołnjenja:
Zapósłane (29.04.15)
Ke komentarej Axela Arlta w Serbskich Nowinach z 22. apryla 2015 pod nadpismom „Skerje fawca, nic pak připóznaće“ ma dr. Měrćin Wałda w Njeswačidła slědowace přispomnjenje:
W mjenowanym komentarje rěka, zo je dwělomne, „čehodla njeje so město skromnuškeje horstki přitomnych Serbow wjace čłonow iniciatiwneje skupiny za Serbski sejmik abo znajmjeńša jeje rěčnik za Hornju Łužicu na jara informatiwnych plenumach wobdźěliło“. Tomu dyrbi hornjoserbski rěčnik iniciatiwneje skupiny wuznać, zo njemóžeše so wobdźělić, dokelž měješe operaciju a je tohodla kruće chory pisany. Wo přihot konferency, wo referenta a dalše wěcy pak je so wón aktiwnje starał. Na zarjadowanju běchu wšak z mojeho wida pjećo z našeje skupiny.
Młyn ludźi wabił
Zahajenje sezony z Dnjemi we łužiskej jězorinje wabješe sobotu wjace hač sto hosći na wodźenja do Krabatoweho młyna w Čornym Chołmcu. Katrin Demczenko je so někotrych prašała:
Kora Rottgardt z Wojerec: Smy prawidłownje tu a znaju powěsć wo Krabaće. Tudyše wuwiće ze zajimom sćěhuju.
Dieter Kain z Hessenskeje: Widźu młyn prěni raz a wón něšto wuprudźa. Sym wćipny na wodźenje, wšako chcu něšto wo Krabaće zhonić.
Veronika Lyssy z Wojerec: Kolesujemy rady po jězorinje. Poskitk Krabatoweho młyna so nam spodoba. Chcemy tež raz zastupne lisćiki za Krabatowy festiwal dóstać. Njeje rjenje, zo su přeco wupředate.
Maren Apel z Lubina: Smy wo Dnjach we łužiskej jězorinje w nowinje čitali a tuž so z awtom na puć podali. Naša mać znaje film wo Krabaće a chcyše skónčnje raz tónle młyn widźeć.
Rita Plamann z Wojerec: Znaju Krabatowu powěsć a wašnje, kak ju ludźom posrědkuja. Dny w jězorinje su dobra wěc, informacije na dróhach, hdźe so što wotměwa, móhli lěpše być.
Z 18 fotami serbskich nałožkow
Berlin (ML/SN). „Do najznaćišich nałožkow Serbow słuša jěchanje křižerjow. Zdawna swjeća katolscy Serbja Hornjeje Łužicy jutrowničku w dołhich, při kóždym wjedrje so podawacych procesionach a wozjewjacych zrowastanjenje Chrystusa. W swojej archaiskej chutnosći je to hnujace dožiwjenje – tež za ateistiskich přihladowarjow.“ Takle piše Berlinska nowina Neues Deutschland w přiłoze, w kotrejž wozjewi 18 čornoběłych wuměłstwowych fotow wo serbskich nałožkach. Fota bě wot lěta 1974 do 1984 znaty fotograf reportažow Ulrich Burchert zhotowił. Dźenik piše: „Intensiwnje je wón kulturne žiwjenje, nałožki Serbow wobkedźbował. Wot poroda a křćeńcy hač k smjerći a chowanju, wot spočatka hač ke kóncej čłowjeskeje eksistency pěstuje słowjanska mjeńšina we Łužicy swoje tradicije. Burchert pokazuje ze swojimi wobrazami kołoběh lěta runje tak kaž běh žiwjenja.“
