Wulka mnohotnosć našeje zemje zastaruje nas z cyrobu, kotruž jěmy, z wodu, kotruž pijemy, a z powětrom, kotryž zadychamy. Dale stara so wona wo njeličomne wokomiki wosobinskeje inspiracije, kotruž ludźo dožiwjeja, hdyž přebywaja w lěsach abo na horach, hdyž zeznawaja so z rěkami a pobrjohami, ale tež jenož w ćichim wokomiku, hdyž słuchaja na spěw ptačka.
Wopřijeće biodiwersita steji za biologisku diwersitu a wopisuje połnosć a wšelakorosć žiwjenja na swěće. Definicija wopřijima wjace hač jeno zwěrjata a rostliny, kotrež zamóžemy widźeć. Wona saha wot móličkich genow a bakterijow přez rostliny a zwěrjata hač k wulkim ekosystemam, kaž stej to na přikład dešćowy lěs Amaconasa abo awstralski Great Barrier Reef. To poćežuje biodiwersitu po ličbach wopisać. Hišće ćešo je ju posudźować. Tučasnje znajemy něhdźe 1,5 milionow porjadnje wopisanych družin; wědomostnicy wšak trochuja, zo je jich něhdźe dźesać milionow družin. Skerje pak móhła so jich ličba bližić miliardźe.
Hdy přińdźe přichodna přidatna hodźina? To praša so Lukáš Novosad, předsyda Towarstwa přećelow Serbow (SPL) nastupajo připowědźene rozšěrjenje serbskorěčneho rozhłosoweho programa MDR:
Wot klětušeho 6. januara maja so wusyłanja Serbskeho rozhłosa wo šěsć hodźin tydźensce rozšěrić. To ma swoje přičiny: třicetu róčnicu prěnich wjacehodźinskich serbskich wusyłanjow 1989 a wjetši zajim připosłucharjow w zašłymaj lětomaj, kotryž je k tomu wjedł, zo je so ćišć na MDR z politiskej temu Domowiny stał. Přidatna wusyłanska hodźina wob dźeń ma tež swoje slědy: žuranlisća hižo hladaja, z čim móža ju pjelnić, hač budu so snano wjace na dźěći myslić (te dźě wob tydźeń rano chwile maja), na młodźinu a nowu generaciju posłucharjow, hač rozšěrja prezentaciju w syći atd. Na kóždy pad zběra redakcija tuchwilu ideje, što móhła wusyłać, a je zasadnje wšemu wotewrjena.
Křesćan Krawc z Hrubjelčic pisa pod hesłom „Sej statok stajiła“:
Legendarna wosobina serbskeho jewišćoweho wuměłstwa je nětko ze zemju swojeje domizny na wšě časy zjednoćena. Zaćichim su jeje popjelnicu na Slepjanskim pohrjebnišću do zemje pušćili, bjez ceremoniela, zawěsće cyle po jeje přeću. Bych tam rady pódla był, ale to by myliło. Tydźeń do jeje poslednjeho zdychnjenja, snadź tež posměwka bych ju skoro hišće raz w jeje bydlenju w starowni wopytał, swoje přilubjenje spjelnił a wot njeje pomjenowanej žonje z Budyšina sobu wzał, na bjesadu. Ale přepozdźe. Bych jej prajił, zo sym runje zakónčił jeje „Statok“ do němčiny přenjesć a zo sym tak hišće raz dožiwił jeje pytanje a namakanje hódnotow žiwjenja.
Mikławš Krawc z Budyšina chwali wuhotowarjow swjedźenja w Sernjanach:
Rozhłosowy sćelak Deutschlandfunk Kultur je so tele dny z nowej wustajeńcu serbskeje wuměłče Iris Brankačkoweje w Muzeju Budyšin zaběrał, rozestajacej so z temu „Rasizm přećiwo Serbam“. Interview z wuměłču wjedł je žurnalist Vladimir Balzer.
Lětuši mjezynarodny folklorny festiwal je nimo. Štož zwostanu, su dopomnjenki na wuběrny swjatk z přemóžacej kulturu ze wšeho swěta. Alfons Handik je so po swjedźenišćach w Budyšinje, Hochozy a Chrósćicach rozhladował a so wopytowarjow festiwala za měnjenjemi prašał.
Marja Gotšalowa z Konjec: Smój so z mandźelskim prěni raz tež do Hochozy podałoj. Byrnjež drje tu telko ludźi njebyło, kaž dožiwjamy to sobotu na Chróšćanskich statokach, so namaj atmosfera tu lubi. Tróšku parujemoj, zo po Choćebuzu lědma něšto na wulki podawk w Hochozy pokazuje. Wjace wabjenja njeby na škodu było. Hochoženjo drje su so prócowali štyri statoki wotpowědnje wuhotować, wjes pak móhła přiwšěm hišće rjeńšo wupyšena być.
Wosom městow w Němskej, kotrež chcyli so Kulturna stolica Europy 2025 stać, so tuchwilu wo zestajenje bidbooka prócuje. Mjez nimi su wulke stolicy zwjazkowych krajow, kaž Drježdźany, Hannover a Magdeburg. Ale tež wjele mjeńše města, kaž Gera, Hildesheim a Žitawa, so wo titul požadaja. Zmužite wokrjesne město Žitawa blisko mjezy k Pólskej a Čěskej je ze swojimi 25 000 wobydlerjemi z wotstawkom najmjeńše mjez požadarjemi. Žitawa 2025 – to pak njeje jeno čestny narok wyšeho měšćanosty Thomasa Zenkera a jeho marketingoweho šefa Kaija Grebascha. Přetož 26. meje stej 74,2 procentaj wobydlerjow w oficialnym wobydlerskim rozsudźe z ,haj‘ za požadanje Žitawy wo titul „kulturna stolica“ hłosowałoj. Tajka jasna wjetšina překwapja, wšako je so AfD w paralelnje wotměwacych so europskich wólbach z 28,7 procentami w tym měsće najsylniša politiska móc stała.
XIII. mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica 2019“ je njeličomnych hosći z najwšelakorišich kónčin přiwabił. Alfons Handrik je so mjez wopytowarjemi kaž tež mjez sobuskutkowacymi a pomocnikami festiwala naprašował, kajki zaćišć je swjatk w nich zawostajił a što je so jim na štyrjoch dnjach połnych kultury we Łužicy wosebje lubiło.
Dominik Krötel, předsyda młodźinskeho kluba z Hochozy: Derje so hišće dopominam, kak smy jako dźěći před 12 lětami wot dwora k dworej běhali a so wjeselili měć we wsy telko wukrajnych kulturnych skupin. Dźensa je nas we wsy něhdźe 60 młodostnych, a smy so hižo w přihotach z našimi móžnosćemi wo to prócowali dobri hosćićeljo być. Staramy so na wšěch štyrjoch dworach w Hochozy wo dobry wotběh. Sam jara wobžaruju, zo njejsym, kaž mojej dźěd a wowka to hišće móžetaj, serbšćinu nawuknył.
Serbja njejsu w rozsudnych gremijach kaž we wuhlowej komisiji abo w parlamentach Němskeje demokratisce reprezentowani. Wo tym je serbski spisowaćel Benedikt Dyrlich přeswědčeny, kaž nowina Leipziger Volkszeitung rozprawja. Žurnalistka Anita Kecke bě z Dyrlichom interview wo jeho nowej knize „Doma we wućekach 1“ wjedła, w kotrejž rysuje awtor swoje žiwjenje w NDR. Tak Dyrlich powěda, zo njeje za čas NDR typiski žiwjenski běh serbskeho intelektualneho měł a zo njebě na přikład na gymnaziju był. Maturu dyrbješe na wječornej šuli nachwatać.
Čitar zhoni, kak je so Dyrlich do wizěra stasi dóstał, dźěłajo ze serbskim spisowaćelom Kitom Lorencom, kiž jeho w dźěłowym kruhu serbskich spisowaćelow spěchowaše. W lětach 1970 do 1989 je cyłkownje 25 wosobow informacije wo Dyrlichu stasi dawało. Mjez nimi běchu Němcy runje tak kaž Serbja, zdźěla wulcerjadni zastupnicy Domowiny a dalšich serbskich institucijow. Přiwšěm je sej Dyrlich wěsty, zo běchu aktiwity stasi napřećo małej horstce kritisce nastajenych Serbow dospołnje přehnate.