Zapósłane (11.07.17)
Cyril Pjech z Berlina piše:
Pod nadpismom „Gabriel w Ruskej“rozprawjachu Serbske Nowiny wo třećim wopyće našeho wonkowneho ministra w Ruskej a prajachu, zo wobdźěli so wón na konferency wo partnerstwje městow. To njeje cyle prawje: W južnoruskim měsće Krasnodar nad rěku Kuban wotmě so kónc junija 14. němsko-ruska konferenca městow-partnerow. Tajku přewjeduja kóždej dwě lěće, raz w Němskej, raz w Ruskej. Přichodna budźe 2019 w sewjerorynsko-westfalskim Dürenje.
Sam sym so w Krasnodarje wobdźělił a słyšach tam narěči wobeju ministrow na wotewrjenskej swjatočnosći. Němski wonkowny minister Sigmar Gabriel powědaše wo tym, kak je před wjele lětami w „Sowjetskim zwjazku“ był a jón dožiwił. Wón njewužiwaše, kaž je to dźensa z wašnjom, wuraz „aneksija Krimy přez Rusku“ a wabješe za dobre poměry. Po jeho narěči a tej Sergeja Lawrowa předstaji so jara dobra ruska kulturna skupina. Wonaj sej wustup wobhladaštaj a so na to zhubištaj. Kaž pozdźišo rozprawjachu, bě Gabriel na nowinarskej konferency Lawrowej w někotrych dypkach znapřećiwił – to je politika!
Bě markhrabja Gero złóstnik był?
W lětušim 3. čisle Praskeho časopisa Česko-lužický věstník wozjewi Jan Tomášek prěni dźěl dosć wobšěrneho přinoška wo markhrabi Geru. Nětko w dóšłym aprylskim (4.) wudaću awtor jeho wosobu dale wobjednawa. Wustaja, zo běchu „w dobje hrabje wot spočatka 19. lětstotka hač do kónca Druheje swětoweje wójny wuslědki jednotliwych studijow často wot narodnostneho a politiskeho zmyslenja wobwliwowane“. Tak steješe w čěskej historiografiji a pola Pavela Josefa Šafaříka wuraz „złowólny zabijak Słowjanow“. Jako złóstnik bu Gero tež w 1904 wušłej dźiwadłowej hrě Aloisa Jiráseka předstajeny. Hra bu wot Mikławša Andrickeho zeserbšćena a wuńdźe w Budyšinje 1906 jako čisło 14 w rjedźe „Serbska dźiwadłowa zběrka“. Jan Tomášek rysuje we woběmaj dźělomaj žiwjenje a skutki pod stawizniskimi pozadkami – boja němskich zadobywarjow ze słowjansko-serbskimi kmjenami. Gero bě so w lěće 897 abo 900 narodźił a 20. měrca 965 w starobje 65 lět zemrěł.
Jastwo njeměło tabu być
Busowe njezbožo na awtodróze A 9 z 18 mortwymi je dalšu, derje znatu diskusiju zbudźiło, ludźi, kotřiž při njezbožach sutaja a wobchad haća, čućiwišo chłostać. Redaktorojo SN su so někotrych Serbow za jich měnjenjom prašeli.
Andrea Šmitowa, jednaćelka Radworskeho Šmitec wozydłownistwa: Mam wyše pokuty tym, kotřiž na njezboža sutaja a wobchad haća, za prawe. Wosebje dyrbjeli tych pochłostać, kotřiž wuchowansku šćežku njewutworja. Runje ći maja sej wopačne postupowanje wuwědomić. Tomu móhło sylniše pochłostanje dopomhać. Wěm pak tež, zo hladaja ludźo z refleksa na njezboža.
Měrko Domaška, předsyda zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe: Mam krućiše chłostanje za prawe, dokelž tajcy ludźo wohnjowych wobornikow, wuchowanskich sanitetarjow, lěkarjow a dalšich pomocnikow poćežuja. Sym časćišo na awtodróze A 4 po puću. Njewutworja-li šoferojo porjadnu wuchowansku hasku, je ćežko k městnu njezboža dojěć. Sym zasadnje za to, přihladowarjow při njezbožach čućiwje chłostać a jim jězbnu dowolnosć sćazać. Tež chłostanje z jastwom njeměło tabu być.
Wažna kročel za runoprawosć
Z wjetšinu 393 z cyłkownje 623 hłosow je zwjazkowy sejm minjeny pjatk „mandźelstwo za wšitkich“ schwalił. Wjacori politikarjo maja kročel za historiski rozsud. Redaktorojo našeho wječornika chcychu wědźeć, kak Serbja wo „mandźelstwje za wšitkich“ mysla, a su so trochu naprašowali.
Marcela Wowčerjowa z Radworja: Akceptuju, zo staj muž z mužom abo žona ze žonu hromadźe žiwaj. Nimam pak za prawe, to na samsnu runinu stajić kaž mandźelstwo mjez mužom a žonu. Z tym, zo móža tajke mandźelstwa nětko tež dźěći połnje adoptować, mam brjušebolenje. Wšako njeje hišće wědomostnje přepruwowane, kak so to na wuwiće dźěći wuskutkuje.
Eduard Luhmann ze Smjerdźaceje: Měnju, zo mamy w tymle kraju zawěrno hinaše problemy, kotrež měli nuznišo rozrisać. Wuchadźam z toho, zo Zwjazkowe wustawowe sudnistwo rozsud parlamenta jako njeprawniski zastopnjuje. A kusk žortnje so tež prašam, štó ha nětko na kotry nuznik póńdźe. Bě tola tež do toho móžno, zo staj/stej mužej/žonje hromadźe. Dwěluju na tym, zo je za to někajki zakoń trěbny.
Zapósłane (30.06.17)
Měrćin Wjenk z Drježdźan piše:
W swojim komentarje w rubrice „Mój wid“ (wudaće SN 28. junija) je Marko Wjeńka argumentował, zo diskusija wo mandźelstwje za wšěch jenož mało ludźi potrjechi a zo bychu dyrbjeli před zwjazkowymi wólbami wo po jeho měnjenju wažnišich temach rěčeć. Tutej argumentaciji chcu někotre mysle napřećo stajić:
Sprěnja: Je woprawdźe tomu tak, zo tuchwilna diskusija zajim zjawnosće do wólbow přejara wjaza? Myslu sej, zo je tola skerje tak, zo chcychu Zeleni a SPD z tutej temu do wólbneho boja hić, to woznamjenja, zo by nas wona hač do septembra přeco zaso chcyjo nochcyjo medialnje zaběrała. Z tym zo zapósłancy hižo dźensa wothłosuja a wo temje rozsudźa, je wona najprjedy jónu z blida – po jenož jednym tydźenju horceje diskusije. Snano pak je tež wothłós prosće pokazka na to, zo je tema mnohim ludźom po wšěm zdaću tola chětro wažna.
Pokazka zhromadnosće
XII. mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica 2017“ je nimo. Štož wostawa, je tójšto rjanych dožiwjenjow. Serbske Nowiny su so někotrych wopytowarjow festiwala prašeli, što bě za nich to najrjeńše na swjatku.
Farar Měrćin Deleńk z Chrósćic: Festiwal bě za mnje přemóžaca pokazka zhromadnosće ludow najwšelakorišich narodow. Tu je so wujewiło, zo móža ludźo zhromadnje w měrje a pokoju žiwi być. Na wšěch dnjach su so wukrajne cyłki z našimi serbskimi zabawjeli a njedźelu z nimi hromadźe tež Boha Knjeza na Božej mši chwalili. Jara wažu sej dźěło wšěch tych, kotřiž za kulisami festiwala skutkuja a tak k jeho poradźenju přinošuja. Jim zapłać Bóh.
Zapósłane (20.06.17)
Jan Wjenk z Wotrowa piše: Na přihotach a wonkownym wuhotowanju ryzy serbskeho kwasa Sofije Wróblec a Mariana Wjenka z Wotrowa sobotu, 10. junija, ale tež druhich swjedźenjow mam za wažne, tež jónu wutrobny dźak a zapłać Bóh Monice Cyžowej wuprajić, kotraž fundus serbskeje drasty w Róžeńće z wulkej prócu wěcywustojnje wudźeržuje a dźerži. Někotružkuli žonu a holcu je wona hižo fachowsce poradźowała a pomhała dostojnosć narodneje drasty z wobsahom jednotliwych dźělow hromadu zestajeć, ju wotpowědnje poručić a wupomhać. Naše byće a traće njesmě so na žadyn pad pozhubić. Narodnosć a nabožnosć słušatej hromadźe.
Jurij Łušćanski z Budyšina přispomnja: W rańšim magacinje ARD pokazachu minjeny pjatk přinošk wo štwórtkownym swjedźenju Božeho ćěła w Chrósćicach. Předstajichu swójbu Tadeja Cyža, wosebje družku Paulinu. Přinošk Olenki Pilz wusyłachu w rjedźe sćelaka „Woran glaubst Du?“ Kaž redaktorka zwěsći, bě jej cuzy nabožny swět dožiwiła, a skónči reportažu z prašenjom: „Što wěrju ja?“
Na festiwalu chcemy derje wobstać
Serbski folklorny ansambl Wudwor wjeseli so nad kóždym rejwarjom/rejwarku, kotryž/kotraž so ćělesu přidruži. Alfons Wićaz je so někotrych młodych sobuskutkowacych prašał, što so jim lubi a na čo so hižo wjesela.
Bernadet Zahrodnikec z Jaseńcy: Mi so w skupinje wosebje tež zhromadnosć lubi. Tohodla so na kóždu probu wjeselu. Sym na naš wustup na folklornym festiwalu jara wćipna. Chcemy tam jara derje wobstać. A runje tak wćipna sym na wukrajnych hosći, na rejwarki a rejwarjow. Najrjeńša a najzajimawša za mnje je naša „Burska reja“, dokelž je temperamentna.
Pawoł Haška ze Serbskich Pazlic: W dorostowej skupinje smy ze mnu sedmjo ze 7. lětnika na Budyskim Serbskim gymnaziju. Skutkuju wot lońšeho decembra sobu. Tule sobu rejwać mi wulke wjeselo wobradźa. Proby so mi lubja. A rjenje bě w treningowymaj lěhwomaj. Pomhamy sej mjez sobu. Dyrbimy pak na probach hišće disciplinowaniši być.
Stare fotografije wuraz identity
Drježdźany (ML/SN). „Fotografija je sej přiběrajcy wšědny dźeń serbskeje wjesneje ludnosće zdobyła, na přikład jako foto wo kwasu, swójbje abo jako dopomnjenka na wojersku słužbu. Na zbožo, hewak njebychu mnohe fota nastali, kotrež su zapřijate do wot Jürgena Maćija wudateho zwjazka ‚Wotmolowane – Historiske fotografije serbskeje Hornjeje Łužicy‘. K tam přiwzatym wobrazam słuša dopomnjenske foto wo wopyće serbskich reprezentantow 1889 na sakskim kralowskim dworje na 800. jubileju rodu Wettinow.“ Takle wopisuje Christian Ruf w nimale cyłostronskim přinošku „Kusk zadźeržaneho časa“ dźenika Dresdner Neueste Nachrichten nowostku Ludoweho nakładnistwa Domowina.
Na rozmołwje pola fararja Wita Sćapana
Dmitrij Kapitelman, němskorěčny spisowaćel, žurnalist a hudźbnik, běše jako dźěćo židowskeje swójby do Němskeje přišoł. Na štyri njedźele přesydli so wón z Berlina-Neuköllna do Budyšina. Za nowinu Die Zeit spisa w tym času kolumnu „Unter Deutschen“, w kotrejž tematizuje zadźěwki integracije. W 10. slědźe wozjewi renoměrowana nowina reportažu „W patchworkowym Božim domje dožiwjam nana Sćapana połneho přećiwkow“.
Tři rysowanki tworja horni ramik přinoška: Tachantska cyrkej pozběhuje so nad domami a wěžemi k pomróčenemu njebju, srjedźa zwobraznja moderny wuměłc wupřestrětu ruku a pódla steji katolski tachantski farar, dekan a prelat za wołtarjom simultaneje cyrkwje.
