Zapósłane (31.01.17)
„Wostańmy cyrkej we wsy“, měni Jan Nuk z Radworja k njedawnemu kubłanskemu wjerškej Serbskeho sejma w Budyšinje a k rozprawnistwu wo nim:
Kóždy, hač Serb abo Němc, kotryž so na dobro serbstwa angažuje, zasłuži sej respekt a připóznaće. Tole přitrjechi bjezdwěla tež za akterow kubłanskeho wjerška 14. januara w Budyšinje.
Dr. Andreas Kluge je w zawodnym přednošku znosył mnohe fakty, kotrež miseru serbskeho wučerstwa wučinjeja. Wězo su wone Domowinje, Serbskemu šulskemu towarstwu a sakskemu kubłanskemu ministerstwu w dalokej měrje znate. Nješkodźi pak, je stajnje znowa do fokusa dźěławosće stajeć.
Z kupcami a profijemi do rozmołwy přińć
Na Choćebuskej rjemjeslniskej přehladce prezentowaše so minjeny kónc tydźenja nimale 300 wustajerjow. Daniel Kubik je so tam za SN ze serbskimi předewzaćelemi a wopytowarjemi rozmołwjał.
Juro Hantška z Brjazyna, organizator zhromadneho serbskeho stejnišća: Zwjazk serbskich rjemjeslnikow a předewzaćelow chce ze zhromadnym stejnišćom pokazać, zo smy w regionje prezentni. Nimo nowe zwiski nawjazać dźe tež wo to, do rozmołwy z ludźimi přińć, so mjez sobu podpěrować a znatych zetkać. Škoda, zo njejsu Hornjoserbja tónraz pódla byli. Nadźijamy pak so, zo móžemy jich klětu zaso w Choćebuzu witać, zo bychmy so zaso tak sylnje kaž hewak na wikach prezentować móhli.
Roland Paprott, wustajer z Choćebuza-Škódowa: Wobdźělam so na Choćebuskich wikach hižo pjatnaće lět. Je wažne so na tajkej přehladce pokazać. Njezetkawaš jenož přichodnych kupcow, ale tež bywšich, kotřiž so za dobre dźěło podźakuja abo za kotrychž móžeš zaso něšto činić. Přehladka, to stej za mnje lóštnej dnjej, na kotrymajž móžeš z mnohimi ludźimi do rozmołwy přińć.
Zapósłane (27.01.17)
Bjarnat Cyž z Noweje Jaseńcy wupraja so k přinoškej „Njeje přepozdźe Serbski sejm wutworić“ w SN ze 24. januara:
W mjenowanym interviewje z dr. Měrćinom Wałdu nawjazuje redaktor na wjacorych městnach na moje wuprajenja w decemberskim přinošku. Wuwjedźenja dr. Wałdy na stajene prašenja pak zbudźeja we mni wjace prašenjow hač wotmołwow.
Hižo w prašenju wólbnych modalitow čitar njezhoni, wo kotru juristisku wosobu so jedna, kotraž wólby přewodźa a zamołwja. Rěč je wo Radźe starostow, kotraž pak nima žanužkuli legitimaciju juristiskeje wosoby. Dale njezhonimy, kotry juristiski status ma tele serbske zjednoćenstwo měć, kotremuž „Sejm“ předsteji. Prašenje, hač jedna so wo priwatne abo zjawnoprawniske zjednoćenstwo, wostanje tu wotewrjene. Štó so jako přirodna wosoba po kotrych modalitach z čłonom stanje, tohorunja jasne njeje.
Je swoje slědy zawostajił
Jan Cyž, archiwar a bywši spěwar SLA: Wolfgang Frister bě dobry spěwar, je wustojny pianist a je so tu w běhu lětdźesatkow jara derje zažiwił. Je takrjec duša ansambla. Lědma hdy słyšach jeho w běhu lět prajić: „Ně, to móžno njeje.“ Wón je stajnje wšitko na swoje wašnje někak zmóžnił.
Diana Wagnerec, jednaćelka SLA: Česću sej měrne, přećelne, spušćomne a dźěławe wašnje Wolfganga Fristera. Jako swěrny přewodźer baleta přez lětdźesatki znaje wón nimale cyły repertoire ansambla a běše stajnje fleksibelny, w druhich spartach wupomhać a dirigaty najwšelakorišich programow – zdźěla bjez wulkeho přihota – přewzać. Přez swój wjelelětny angažement w najwšelakorišich chórowych zjednoćenstwach ma wón tež wulku zasłužbu na polu wuwića lajskeje hudźbneje kultury.
Wólbny bój budźe zajimawy
Bywši předsyda Europskeho parlamenta Martin Schulz chce jako kanclerski kandidat SPD nastupić a stronu nawjedować. Serbske Nowiny su so wobhonili, što čitarjo politikarjej přicpěwaja.
Dr. Měrćin Krawc, předsyda SPD w Budyšinje a wokolinje: Wažu sej Martina Schulzowe jasne słowa a wolu k solidariće, kotrež wón na mjezynarodnym parkeće doraznje zastupuje a za kotrež budźe so w našim kraju zasadźeć, zo by so wulka škałba w towaršnosći zaso zawrěła. Přicpěwam jemu, zo so ludźom přiwobroći a demokratiju z tuchwilneje krizy powjedźe.
Dr. Annalena Schmidt, projektowa sobudźěłaćerka Serbskeho instituta: Schulz je wupokazany europski politikar, jeho zwjazkopolitiske stejišćo pak hišće jasne njeje. Witam, zo je so raznje přećiwo prawicarstwu a prawicarskemu populizmej wuprajił a hornju hranicu ličby ćěkancow wotpokazał. Njeje cyle wěste, kotre šansy čerwjeno-čerwjeno-zelena koalicija z nim ma. Derje, zo njeje so přećiwo jej wuprajił. Wón ma lěpše šansy hač Gabriel. Škoda pak, zo njebě žana generaciska a splahowa změna w SPD, wobaj staj staraj mužej.
Pozbudźace mysle a namjety do přichoda
Iniciatiwa Serbski sejm na kubłanski wjeršk do Budyskeho Kamjentneho domu přeprosyła
Hačkuli běštej sněh a hładkosć drje mnohich wotdźeržowałoj, jěć na „kubłanski wjeršk“, na kotryž bě iniciatiwa Serbski sejm 14. januara prosyła, je přiwšěm tójšto zajimcow do Budyskeho Kamjentneho domu přichwatało. Mjez nimi běchu wěsty abo wšón čas – skoro pjeć hodźin – přitomni: Ludmila Budarjowa, Regina Krawcowa, Hajko Kozel, Jan Nuk, Dawid Statnik, dr. Christiana Piniekowa, Jan Budar, Mato Krygaŕ a Tomaš Čornak.
Runje posledni mjenowany, wjesnjanosta z Njebjelčic, mje jako komunalny politikar dale a bóle „zahorja“, dokelž mysli a jedna „wotdeleka“ a doprědka hlada. A čini to po zasadźe: „Krok po kroku!“
Hižo 1916 čěscy legionarojo serbsku narodnu hymnu spěwali
„Pro Lusatia“ njerěka jenož pólsko-serbske towarstwo w Opolu, ale tež titul knižneje edicije zjednoćenstwa a historiskeho instituta tamnišeje uniwersity. Mjeztym předleži hižo 14. zwjazk z wjacorymi serbowědnymi přinoškami. Redakcija pod wjednistwom Piotra Pałysa je přiwzała nastawki k prašenjam rěčewědy a stawizniskeje doby wot lěta 1919 hač do přitomnosće.
Aktualnu rěčnu situaciju w Serbach posudźuje Tadeusz Lewaszkiewicz w artiklu „Delnjo- a hornjoserbšćina – wohroženej abo wuměracej rěči?“ Pólski wědomostnik podawa dosć negatiwny wusud: Rěč Delnjoserbow a ewangelskich Hornjoserbow woteměra, hornjoserbšćina w katolskej Hornjej Łužicy je wohrožena. Lewaszkiewicz měni, zo Serbja bój wo narodne a rěčne traće přěhraja, dokelž wjetšina ludźi materielnym hódnotam bóle hołduje hač narodnym. Tak trochuje wědomostnik ličbu Serbow na 20 000 do 25 000, z kotrychž mjenje hač połojca rěč jako maćeršćinu wobknježi.
Zapósłane (17.01.17)
Alfons Ryćer ze Šunowa piše k „Rozmyslowanemu“ Marka Wjeńki w Serbskich Nowinach z pjatka, 13. januara:
Mamy w Němskej swobodu měnjenja. W žanej nowinje pak njejsym dotal tak jasne słowa k woprawdźitym přičinam telko wójnow a njeměrow na swěće čitał kaž minjeny pjatk w našim serbskim wječorniku. Wulke připóznaće za to Markej Wjeńce za jeho přinošk, za iniciatiwu Slepjanskich wobydlerjow w samsnym směrje a cyłej nowinskej redakciji za zmužitosć, takle wotewrjenje rozprawjeć. Je najwjetši čas, zo so wobstajne šćuwanja přećiwo Ruskej skónča.
Mnozy Serbja, wosebje wjetšina młódšeje generacije, najskerje njewědźa, zo je nas w 40tych lětach minjeneho lětstotka Sowjetski zwjazk hnydom dwójce před narodnej smjerću wuchował. Ta hrožeše nam ze stron fašistiskeje Němskeje a krótko po Druhej swětowej wójnje ze stron nowych komunistiskich politiskich zamołwitych na wuchodźe Němskeje.
Sympatiski hornjoserbski wučer statej a wosadźe słužić chcył
Tež pola nas w Delnjej Łužicy je wulki zajim na najnowšej knize Tima Meškanka. Dyrbjach pak spočatnje nazhonić, jako knihu hižo direktnje z Budyskeho Ludoweho nakładnistwa Domowina mějach, zo w Choćebuskich abo tež Bórkowskich kniharnjach scyła ničo wo tymle zajimawym wudaću njewědźachu a tež žadyn eksemplar njemějachu. Při dalšim naprašowanju dny pozdźišo mi prajachu, zo móhł ju hakle kónc lěta tam skazać. Tole njemóžach scyła zrozumić, wšako hewak wšudźe za publikacije z Budyskeho nakładnistwa wabja.
„Nichtó dyrbjeć njedyrbjał“
W Lessingowym dźěle „Nathan der Weise“ wupraja Mudry słowa „Keiner muss müssen“. Čitajo knihu Tima Meškanka „Sorben im Blick der Staatssicherheit“ poćahowach słowa stajnje zaso na tych wupokazanych 132 Serbow, kotřiž běchu informanća za stasi byli. Zo běch wo donošowarjach z kruha přećelow a dobrych znatych ćim přesłapjeniši, to njetrjebam wosebje wuzběhnyć.
Haj, nichtó njedyrbješe dyrbjeć, bě to nimale bjezwuwzaćnje dobrowólne přidźěło. Tajke wuwzaće bě na přikład prawiznik Jurij Rjenč, kiž 1954 w jastwje sedźo podpisa (jeho bě sowjetska wobsadniska móc k 25 lětam zasudźiła), pozdźišo pak ani jeničku rozprawu njezapoda. „Rekordnik“ mjez dobrowólnikami wšak bě Jurij Krawža (IM „Günter“) z wjac hač tysac (!) popisanymi stronami.
Po tym zo běchmy nazymu 1989 tež hižo w Budyšinje ducy k wokrjesnej centrali statneje wěstoty „Stasi in den Tagebau!“ spěwali, zawjaza so samo hišće 1. decembra Jens Mager (IM „Michael“), w Drježdźanskej skupinje serbskich studentow čušlić. A Beno Rječka (IM „Jan Peters“) přewza hišće 24. oktobra 1989 nadawk, so wo Mata Šołtu „starać“.
