Zapósłane (29.05.19)
Nawoda Serbskeho gymnazija Budyšin René Wjacławk wotmołwi po wothłosowanju ze zamołwitym za serbske naležnosće na Krajnym zarjedźe za šulu a kubłanje Bosćijom Handrikom na prašenje Jana Nuka, kotrež bě we wčerawšim wudaću Serbskich Nowin w rubrice Zapósłane stajił: Štó smě na Serbski gymnazij?
Wy, česćeny knježe Nuko, so zjawnje w nowinach za naju wosobinskim měnjenjom prašeće, štó smě na Serbski gymnazij? Na samsnym (zjawnym) puću posrědkujemoj Wam wotmołwu. Do toho pak dyrbjeli jeničce prašenje za sebje wotmołwić. Čehodla so na wotpowědnym městnje njeinformujeće, na přikład na Serbskim gymnaziju abo na Krajnym zarjedźe za šulu a kubłanje. Njedokładnych rešeršow dla wšak hrozy strach tukanjow a šěrjenja wopačnosćow.
Prawje je, zo njemóže Budyski Melanchthonowy gymnazij wšitkich zajimcow w nowym šulskim lěće přiwzać. Wopačne su konkluzije, kotrež z přinoška wotwodźujeće.
Zapósłane (28.05.19)
Jan Nuk z Radworja so praša: Štó smě na Serbski gymnazij?
Kak wotmołwimy na prašenje: Štó smě na Serbski gymnazij? Zawěsće tón, kiž ma za to wotpowědne znamki na zakładnej abo srjedźnej šuli a zawěsće tež tón, kiž ma zakładne znajomosće serbšćiny abo znajmjeńša wolu, sej je w gymnazialnym kubłanju přiswojić.
Nichtó drje njeby na ideju přišoł, zo móže tež tón na Serbski gymnazij Budyšin, kiž ma zbožo, za njón wulosowany być. To njeje žort, to je fakt. We wudaću dźenika Sächsische Zeitung ze 24. meje zhonimy pod nadpismom: „Zu wenig Platz an den Schulen“, zo Budyski Melanchthonowy gymnazij njemóže wšitkich šulerjow přiwzać, kotřiž su próstwu na přiwzaće stajili. Tohodla dyrbjachu někotrych z wulosowanjom na Schillerowy gymnazij a Serbski gymnazij předelegować.
Prašam so, što praji k tajkemu postupowanju nawoda Serbskeho gymnazija René Wjacławk abo zamołwity za serbske šulstwo pola Krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB) Bosćij Handrik. Je-li losowanske zbožo dalši kriterij požadanja za naše serbske kubłanišćo, da dobru nóc, Serbski gymnazijo!
Zapósłane (24.05.19)
Joachim Nowak z Němcow piše wo mejemjetanju minjeny kónc tydźenja w Němcach:
Kaž hižo do toho wozjewjene, bě lětuši Němčanski wjesny swjedźeń skromniši hač hewak. Přičina je dróhotwar. Tak je swjedźenišćo přez zawrjenu dróhu lědma přistupne. Mejemjetanje z małym programom za wobydlerjow pak su tam najebać to přewjedli.
Při najrjeńšim wjedrje so dźěći wjesneje pěstowarnje zabawjachu, prjedy hač dźesać porow w katolskej narodnej drasće z dujerskej hudźbu Delnjołužiskich muzikantow z Wótranja (Ortrand) na swjedźenišćo zaćahny. Napřemoběh wo mejski wjeršk doby šef młodźinskeho kluba Pawoł Grofa. Wón wuzwoli sej Julianu Pěčkec za kralownu. Pod přikleskom krónowachu ju ze zelenym wěncom. Po reji wokoło meje přeprosy mejski kral wšitkich na piwo, prjedy hač poda so mejskokralowski porik z kuču na krótku turu. Kapała zahra tež serbski spěw „Wjesele dźensa“ a Marja Grofina je k tomu spěwała.
Wječor přewjedźechu Němčenjo tradicionalne gawdijowe hry. Tu nastupi 21 towarstwow. Bě to sportowe, wušiknostne a kwisowe wubědźowanje, kotrež doby młodźinski klub.
Zapósłane (17.05.19)
Regina Šołćina z Konjec piše wo swojch nazhonjenjach w zwisku z pčołkami:
Zo pčołki porno wjelkam w politice ženje žanu lobby njemějachu, je znate. Njedawno dóńdźe k rozestajenju mjez delanskim pčołarjom a traktoristami, kotřiž su w připołdnišim času w połnym słóncu kćějaty rěpik z chemiju popryskali a tak pčołkam smjerć přinjesli. Pčołki na kćenju su zajědojćene na zemju padnyli a zahinyli.
Zo pak su tež dobre puće za wobě stronje w rozumnej mjezsobnej komunikaciji móžne, njech tónle směrodajny přikład dopokazuje. Wutoru, 7. meje, zwonješe telefon a dóstachmy informaciju: Budźemy štwórtk, 9. meje, jeli so njedešćuje, wot 7.30 hač do něhdźe 11 hodź. rěpik pryskać. Prošu mějće pčołki tak dołho zawrjene. Zamołwity zarjad za ratarstwo je to w zwisku z agrarnym drustwom Sorabia sobu zdźělił. Chwalobne a wšeje česće to hódne, tak zhromadnje na dobro přirody a ludźi skutkować. A to płaći na kóncu jenož jedyn telefonat!
Zapósłane (03.05.19)
Regina Šołćina z Konjec nawjazuje na wozjewjenje w SN ze 17. jutrownika „60. městno – to je skandal“:
Tomu móžu jenož přihłosować. Kak wupada zwoprawdźenje mjeńšinowych prawow we woprawdźitosći za nas Serbow? Chce so Lěwica po tym puću z jeničkim serbskim politikarjom elegantnje rozžohnować, dokelž njemóže z nim cyle jednorje krok dźeržeć? Hajko Kozel je Serb, ma serbsku wutrobu, wobknježi našu maćernu rěč a je znajer našeho nabožnonarodneho nastajenja a nałožkow, za kotrymiž wón połnje steji. Mjenuju tu jenož dwaj z cyle wěsće wjele padow: Chróšćan šulski zběžk před 18 lětami a bój wo našu serbsku putnisku cyrkej w Róžeńće před štyrjomi lětami.
Zapósłane (26.04.19)
Mikławš Krawc z Budyšina je k nastawkej Pětša Janaša we wudaću SN z 11. apryla wudospołnjenje podał:
Je chwalobne, zo je Pětr (Pětš) Janaš narodowca, wučerja a spisowaćela Jurja Wjelu składnostnje jeho 50. posmjertnin wopominał – w Serbskich Nowinach a Nowym Casniku.
Jako běch student Serbskeho pedagogiskeho instituta w Małym Wjelkowje w lětach 1954 do 1956, bě Jurij Wjela mój docent. Někotre jeho tehdyše wuprajenja mam hišće w pomjatku: K swojej 1936 spisanej hrě „Paliwaka“ wón rjekny: „Bě wulka zmužitosć, zo su dźiwadźelnicy hru na Kopšinjanskim hrodźišću předstajili, zo njejsu so wot nacijow prowokować dali.“ K přeněmčenju serbskich wsow mějachmy samsne měnjenje kaž docent, zo bě „přemjenowanje wsy Boža Mysl na Bademeusel wosebje groteskne“. K situaciji w 1950tych lětach we Łužicy Jurij Wjela nimale posłownje praji: „Što je to do dwurěčnosće, hdyž na Małowjelkowskim dwórnišću spodźiwnje na tebje hladaja, chceš-li sej w serbskej rěči jězdźenku do Budyšina kupić.“
Zapósłane (18.04.19)
Cyril Pjech z Berlina wupraja swoje mysle k nastawkej w SN z 9. apryla „Tak žane bydlenje njenastanje“:
Naše bydlenje w centrumje zapadneho Berlina słušeše mnohe lěta hudźbnikej, kiž bě dom wot swojeho nana zdźědźił a njewobhladowaše jón po wšěm zdaću jako móžnosć wuklukowanja ludźi. Skerje nawopak, jednoho dnja přińdźe blidar a rjekny, zo zatwari nam nowe durje na balkon – njeběchmy to skazali –, a podruž so njepowyši! Na to naš wobsedźer dom předa, a nowy wobsedźer je podruž mjeztym dwójce zwyšił – kóždy raz wo 15 procentow. Wobnowił pak ničo njeje, hačrunjež je dom stary. Powyšenje je potajkim za noweho wobsedźerja ryzy profit. Wo tajki wšak wjetšim koncernam dźe, kotrež wobsedźa tysacy bydlenjow. A tajki koncern chce jenož profit a jón nihdy njepomjeńši, to by přećiwo zakonjam kapitalizma było. Kajki fantast je sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU), hdyž twjerdźi, zo so podruže zniža?
Na cyłej stronje wo křižerjach
Zo rozprawjeja čěske medije tež wo podawkach we Łužicy, njeje ničo wulce njewšědne. Zo pak wabi čěska nowina z cyłej stronu za serbski nałožk, je skerje njezwučene. Najstarši čěski dźenik Lidové Noviny, kotryž bu lěta 1893 załoženy a wuchadźa w nakładźe nimale 75 000 eksemplarow, wěnowaše so tak minjeny kónc tydźenja křižerstwu we Łužicy.
Bedřich Hloušek rozkładuje, što so za jutrownym nałožkom chowa. Tak wujasnja zwisk mjez starodawnej tradiciju a našej maćeršćinu, za čož podawa so tež do stawiznow. Wobrazaj křižerjow z nowšeho časa a historiske foto artikl skulojćeja. Zo bychu čitarjo wědźeli, hdźe měli sej w Němskej dojěć, je na karće hrubje woznamjenjene, hdźe Hornja Łužica leži. Za wšitke dźewjeć křižerskich procesionow podawa Hloušek časy a městnosće wot- a dojěchanja.
Ameriski časopis wo Jurju Kochu
World literature today (WLT) je ameriski fachowy časopis, kotryž so mjeztym hižo dlěje hač dźewjeć lětdźesatkow wšitkim formam a aspektam literatury wěnuje. Wudawaćel wuraznje mjezynarodnje wusměrjeneho periodikuma je Uniwersita Oklahoma. Komitej Nobeloweho myta mjenuje WLT „jednu z najlěpšich a najinformatiwnišich publikacijow a ekscelentne žórło pismowstwa z cyłeho swěta“. A přehladujo internetnu stronu žurnala zajimowany čitar spěšnje zwěsći, zo redaktorojo wonemu narokej woprawdźe wotpowěduja.
Serbske stawizny čěskim čitarjam zbližili
Abonenća časopisa Česko-lužický věstník dóstachu k dwójnemu čisłu 11-12/2018 20stronsku přiłohu „Lužice 1918–2018. Osudové osmičky w Lužici“. Pjeć awtorow wobjednawa połoženje Serbow wokoło lětoličbow 1918, 1948, 1968 a 2018.
W nastawku „Prašenje čěskich spisowaćelow a politikarjow na situaciju we Łužicy w meji 1919“ je wozjewjene žadanje wjetšeje ličby zapósłancow Narodneje zhromadźizny za „garantiju za zachowanje Łužiskich Serbow“. Serbam najznaćiši podpisar drje bě Alojs Jirásek, spisar dramy „Gero“. Nastork žadanja bě „njespokojnosć minimalneho postupa serbskeho prašenja dla“ na Pariskej měrowej konferency. Rysowane su aktiwity Serbskeho narodneho wuběrka, jeho žadanja za prawami Serbow, jeho memorandum do Parisa 21. decembra 1918 ze žadanjom, přizamknyć Łužicu Čěskosłowakskej. Awtoraj nastawka Jaroslav Čáp a Jaroslav Šůla zjimataj, zo wopokazachu so „předstawy Masaryka, Beneša a dalšich čěskich politikarjow wo rozsahu přichodneho čěskeho stata po wójnje jako njezwoprawdźomne“.
