Benedikt Dyrlich piše pod hesłom „Nowa censura w Serbach?“:

Přinoškej „Ciwilna towaršnosć ma so wobarać“ (SN 20.08.2024) zasadnje přihłosuju. Nadpismo a wšón wobsah rozprawy Milenki Rječcyneje měli sej tež mjez Serbami k wutrobje wzać. Tež w Serbach přeco hišće někotři měnja a zaćišć wubudźeja, zo su (tež serbske) ekstremistiske nadběhi a wohroženja jeničce bagatele. Bywši Njebjelčanski wjesnjanosta Tomaš Čornak a dalši komunalni ludowi zastupjerjo dwurěčnych gmejnow a městow pak su w minjenych lětach samo z njemdrymi, haj namócnje wohrožowacymi nadběhami a zatrašenjemi konfrontowani byli (a su to zdźěla tež hišće dale). Z rozprawow pjeć woporow, přednjesene zašły pjatk statnej ministerce Petrje Köpping a přitomnym žurnalistam, so bolostnje a zdźěla ze sylzojtymi wočemi wujewi, zo ćerpja třo z nich nimoměry jara pod hroznymi přisłodźenjemi. Někotři z nich su w běhu minjenych třoch lět samo swoju fyzisku a psychisku strowotu přisadźili.

Jan Wjenk z Wotrowa wupraja so k aktualnym rozkoram nastupajo serbsku rjadowanju w Radworju:

Moje mysle wo Radworskej šuli a z tym zwisowacej rozhorjenosći sprawnych Serbow: Přirunować chcu stary napis, kotryž sym do žarowanskeho domu před mnohimi lětami napisał a kiž so tutej ­situaciji w mnohim runa.

Citat: Wotrowska wosada žaruje wo swěrnu nošerku narodneje drasty. Zalu Delanowu rodź. Cyžec ze Žuric.

Za bruny čas dyrbjachu Žuričan dźěći do Porchowa do němskeje šule chodźić. Z tym chcychu serbsku narodnosć po­dusyć. Runje tak sćelechu němske dźěći z němskich wjeskow kaž Njeradecy, Jědlicy, Hłupońcy atd. do Wotrowa, zo bychu tu němski duch ze swojimi něm­skimi wučerjemi do domow serbskeje wjeski nosyli.

Po wójnje pak so wšo přeměni a narodnosć zaso pod tehdomnišimi wu­čerjemi Měškanka, Nawki, Hermana, ­Kubaša, Korjenka atd. zakćěwaše.

Madlen Domašcyna, referentka za wědomostnu komunikaciju w Serbskim instituće, staršiska rěčnica a mać wupraja so k aktualnej diskusiji wo serbskim šulstwje:

Wědomosć a slědźenje stej njewotwisnej.

To zaruča zakładny zakoń a je bohudźak samozrozumliwa praksa. Přilopk šefredaktora Marcela Braumana we wudaću SN 5. awgusta njech je mi składnosć, někotre wudospołnjace informacije wo naspomnjenej ewaluaciji koncepta 2plus sposrědkować. Zdobom chcu někotre aspekty k aktualnej diskusiji wo serbskim šulstwje a kubłanju přidać.

Regina Šołćina z Konjec: Božemje ­Gerato!

... njech zaleći, štož nimo dźe, trać dyri spominanje! Spěw Handrija Zejlerja/Korle Awgusta Kocora „Hdyž bratřa, bliša ­hodźinka ...“ nam tole trajnje na wutrobu kładźe. Tole tež začuwach, jako z mandźelskim w połnje wobsadźenej Smječkečanskej cyrkwi sedźachmoj, zo bychmoj, kaž wšitcy tamni přitomni, wopominali na wotchad jednoreho, přećelneho čłowjeka Gerata Šmelinka. Tež pastor Porsch w prědowanju dźakownje wu­zběhny bohatu ličbu přewodźerjow. Tu wočiwidnje wšelakej konfesiji rólu njehraještej, ale prózdnota, kiž Gerat zawostaji. Nažel pak njebjo za čas chowanja tak sylnje „płakaše“, zo poł cyrkwje za ćichim nutřka na njeho spominaše.

Gerat měješe nimo powołanja wjacore hobbyje kaž hromadźenje listowych znamkow, starych dopisnicow atd. Wón zamó derje přednoški wšelkeho razu dźeržeć. Tež mi wobstara staru knihu wo Elzy Brandström, kotraž so wot wojakow w Druhej swětowej wójnje „Jandźel Sibirskeje“ mjenowaše.