„Katolski hłós w twojim domje“
25. róčnicu załoženja sćelaka Radio Maryja wulce swjećili
Waršawa. Z wulkim swjedźenskim zarjadowanjom zhladowachu minjeny kónc tydźenja w pólskim Torunju na 25. róčnicu załoženja katolskeho sćelaka Radio Maryja. Mjez něhdźe 3 000 hosćimi ze wšeho swěta běchu tež statny prezident Andrzej Duda a wjacori ministrojo knježerstwa. Duda wuzběhny w swojej narěči wulki wuznam sćelaka, kotryž dźěła pod hesłom „Katolski hłós w twojim domje“. Ministerska prezidentka Beata Szydło a šef knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć Jarosław Kaczyński běštaj postrowny list do Torunja pósłałoj.
Pater Tadeusz Rydzyk, mnich rjadu redemptoristow, załoži nabožny sćelak lěta 1991, po tym zo bě so w Němskej ze sćelakom Radio Maria International zeznajomił. Spočatnje wusyłachu 14 hodźin wšědnje. Mjeztym je Radio Maryja wodnjo a w nocy po wšej Pólskej a we wjacorych druhich krajach słyšeć. Něhdźe milion słucharjow sćelak ma.
Situacija Romow alarmowaca
Praha (ČŽ/K). Agentura Europskeje unije za zakładne prawa FRA je w dźewjeć krajach z najwjetšim podźělom romaskich mjeńšin přewjedła woprašowanje wo jich žiwjenskich poměrach. 34 000 z nich w Čěskej, Słowakskej, Madźarskej, Rumunskej, Bołharskej, Chorwatskej, Grjekskej, Portugalskej kaž tež Španiskej wobswědči za něhdźe dźesać milionow Romow wobstejnosće jich byća we wotpowědnym kraju. Wuslědk je alarmowacy. Nic tohodla, dokelž je situacija Romow w EU dale špatna, ale wosebje z teje přičiny, zo so wjele lět njeje ničo polěpšiło. Při tym EU za integraciju Romow wob lěto dwě miliardźe eurow nałoži.
Zwyša mzdu
MINIMALNU MZDU k 1. januarej 2017 w Čěskej republice zwyša. Po wobzamknjenju koaliciskeho knježerstwa třoch stron postupi wona z dotal 9 000 krónow (něhdźe 330 eurow) na 11 000 krónow (407 eurow). Ministerski prezident Bohuslav Sobotka bě k tomu rjekł, „dźěło dyrbi so wupłaćić. Na dobro je zwyšenje předewšěm njekubłanym dźěłowym mocam, zdźěla pak tež předawarkam, pinčnikam a dalšim. Minimalna mzda njewučinja wšak w susodnym kraju wjace hač dobru třećinu přerězneje mzdy. Fachowi dźěłaćerjo wažnych hałzow industrije zasłužeja měsačnje bjeze wšeho 20 000 do 28 000 krónow (750 do 1 100 eurow).
Za wyšu minimalnu mzdu nimo socialdemokratow tež dźěłarnistwa naležnje wustupuja. Wone běchu sej samo na sebi hišće 500 krónow wjace žadali. Jeje postupny róst je dźě njezbytny za to, zo móhł so docpěć žiwjenski niwow srjedźoeuropskich partnerow EU, kaž Awstriskeje abo Francoskeje. Dotal wšak tomu dawno hišće tak njeje. Nišu minimalnu mzdu hač w Čěskej maja jeničce w Litawskej, Madźarskej, Rumunskej a Bołharskej. Po čěskich žórłach K
Statnikaj so wzajomnje přeprosyłoj
Praha (ČŽ/K). Přichodny prezident USA Donald Trump je wčera z hłowu Čěskeje Milošom Zemanom telefonował. Wysokaj statnikaj staj so dorěčałoj wo wzajomnych poćahach, hospodarskim zhromadnym dźěle, wo boju přećiwo terorizmej a dalšich wažnych wzajomnych naležnosćach. Trump přeprosy při tej składnosći Zemana na wopyt Běłeho domu. Wo terminje so wonaj na to dojednaštaj, zo by idealna přiležnosć klětu w aprylu była hdyž budźe Zeman bjeztoho w USA. Tam přijmje wón wuznamjenjenje, kotrež spožča jemu židowske organizacije. „Přeprošenje Zemana do Běłeho domu je wulkotna powěsć. Su dźě USA klučowy partner a zwjazkar Čěskeje“, rjekny wonkowny minister Lubomír Zaorálek. Zeman je ze swojeje strony Trumpa zdobom na wopyt Prahi přeprosył, štož tón po zdźělenju rěčnika prezidenta přiwza. Čěski prezident bě Trumpa na wizitu Prahi tež hižo njeposrědnje po tym přeprosył, zo bě jeho dobyće nad kandidatku demokratow Hillary Clinton wěste było.
Swětowe herbstwo
Castro – rjek abo diktator?
Pólske medije debatuja wo wuznamje zemrěteho prezidenta Kuby
Waršawa. Smjerć bywšeho kubaskeho prezidenta Fidela Castra njeje na pólskej politiskej runinje žanežkuli oficialne reakcije zbudźiła. Po rešeršach medijow njeje knježerstwo ani trjeba měło, statne kondelencne pismo do Kuby pósłać. Na žarowanskej swjatočnosći w stolicy Havannje z mnohimi statnikami ze wšeho swěta njeje so z pólskeje strony nichtó wobdźělił, ani zastupnik Lěwicy.
Pólskim medijam wšak je smjerć Castra składnosć, na něhdy wuske a wutrobne styki mjez socialistiskej Pólskej a komunistiskej Kubu pokazać. Wjeršk toho bě wopyt Castra w juniju 1972 w Pólskej za čas komunistiskeho mócnarja Edwarda Giereka. W kraju prezidenta euforisce witachu. W běhu dźewjeć dnjow trajaceho wopyta poby wón w sydom pólskich městach. Hórnicy w Katowicach spožčichu jemu titul „čestny hórnik Pólskeje“.
Šćedriwiše hody
BOHATŠE hač loni popřeja sej Češa lětsa hody. 9000 krónow (dobrych 330 eurow) wotmysli kóžda domjacnosć přerěznje za dary, wozdobjenje, jědź a hodowny štomik wudać, štož je něhdźe 1 500 krónow (55 eurow) wjac. Tole je zwěsćiła woprašowarnja STEM/MARK w nadawku banki Cetelem. Za hodowny štomik chcedźa ludźo přerěznje 600 krónow (22 eurow) nałožić. Mnozy daruja elektroniku – kompjutery, tablety, smartphony a podobne wěcy. Kosmetiku wěnować planuje 65 procentow ludźi, drastu 46 procentow, knihi 43 procentow. Někotři darja – po přeću – dobropis za wopyt dźiwadła, hosćenca abo někajkeho kursa.
Časćišo hač hewak budu lětsa pod hodownym štomikom we wobalce pjenjezy. Na te wašnje předwidźi 23 procentow někoho zwjeselić. Woblubowanosć pjenjez jako dar z přiběracej starobu přibywa. Hdyž je mjez młodymi do 29 lět jeno dźesaćinje z nich pjenježny dar hódź, bywa to pola 30- do 44lětnych 16 procentow, pola ludźi, staršich hač 45 lět, hižo 38 procentow. Z woneho woprašowanja wuchadźa, zo žony radšo pjenjezy daruja hač mužojo. Po čěskich žórłach K
Wosom hórnikow w Pólskej zahinyło
Rjana tradicija keramiki zašła
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
W Modrej, městačku njedaloko Bratislavy, je hač do njedawna dźěłała cyle wosebita keramikarnja – Slovenská l’udová majolika. W časach swojeje najwjetšeje sławy měješe wona wjace hač 300 sobudźěłaćerjow. Wupruwowane fachowe mocy zhotowjachu tule typiski sortiment: talerje wšelkich družin, karany wjetše a mjeńše, šklě a šklički kaž tež tajke a hinaše wazy, wšitke wěcy z tradicionalnymi barbami wozdebjene. Tehdy bychu awtobusy před twornju lědma městna měli, hdyž su wopytowarjow z cyłeho kraja a z wukraja sem wozyli. Po dźěłarnjach swojorazneho produkciskeho drustwa běchu spochi wodźenja dźiwacych so hosći, z kotrychž by sej nimale kóždy w předawarni twornje na dopomnjenku rjany suweněr kupił. Wot najnowšeho pak knježi w „majolice“ ćišina. Předołženja a njewobknježenja hospodarskeje situacije dla dyrbjachu přestać wone unikatne wudźěłki zhotowjeć. W Modrej su nětko tež poslednich přistajenych pušćili. Dołholětna tradicija tohole ludoweho wuměłstwa je zašła.
Wotpokazujetaj kwoty EU
Praha (dpa/SN). Francoska a Čěska stej so jasnje přećiwo winowatostnym kwotam za rozdźělenje ćěkancow w Europskej uniji wuprajiłoj. W tymle prašenju knježi přezjednosć, rjeknyštaj čěski prezident Miloš Zeman a jeho francoski kolega François Hollande po swojim zetkanju wčera w Praze. Wažne je, zo namakaja so dostojne čłowjeske rozrisanja a zo so migracija kontroluje. Tak žadaštaj sej wonaj skutkowniši škit wonkownych mjezow EU. Bě to prěni wopyt francoskeho prezidenta, po tym zo bě wón před štyri a poł lětom zastojnstwo nastupił.
Jedna z temow zetkanja bě poćah k Ruskej. Zeman je znaty jako kritikar sankcijow, kotrež bě EU po ruskej aneksiji Krimy wukazała. Hollande potwjerdźi, zo je Rusku stajnje jako partnera wobhladował. Moskwa pak dyrbjała wěste zasady a prawidła dodźeržeć. Wón pokaza w tym zwisku na ćerpjenje ciwilneje ludnosće w Aleppje. Ruska podpěruje w syriskej wobydlerskej wójnje ze swojimi nalětami na Aleppo wójsko syriskeho mócnarja Bashara al-Assada.
