Hospodarstwo přibyło

póndźela, 03. apryla 2017 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Čěske hospodarstwo je loni wo 4,3 procenty přibyło. Tole wuswědča bilanca Čěskeho statistiskeho zarjada (ČSÚ). Wuslědk lěta 2015 ze 4,6 procentami rósta wšak njebu cyle docpěty. Při- wšěm je ekonomija kraja porno druhim hospodarstwam Europskeje unije nadměrnje postupiła. Realne dochody domjacnosćow su so po datach ČSÚ porno lětu 2015 wo 3,1 procent zwyšili. Přerězne měsačne dochody kóždeho wobydlerja zwyšichu so přerěznje na 23 436 krónow. Spomóžne wuwiće hospodarstwa wuskutkuje, zo je bjezdźěłnosć ze 4,14 procentami sobu najmjeńša w EU a ličba dźěłacych najwjetša. Njedźiwajcy snadneho spomalenja bě róst hospodarstwa 2016 přiwšěm stabilny. Přewšo spomóžnje je k tomu eksport přinošował, wučinjacy 147 miliardow eurow. Hłowny woteběraćel čěskich tworow je Němska. Hospodarscy eksperća liča z tym, zo ekonomija kraja lětsa zaso bóle přibudźe. Jónu wotmysli stat wjace inwestować hač minjene lěto a zdruha rěči za to njepřestajnje přiběraca přetrjeba domjacnosćow.

Zetkanje trójki

štwórtk, 30. měrca 2017 spisane wot:
Berlin (ČŽ/K). W stolicy Němskeje zeńdu so přichodnu póndźelu šefojo knježerstwow třoch krajow. Čěski premier Bohuslav Sobotka a jeho słowakski kolega Robert Fico schadźujetaj so z kanclerku Angelu Merkel składnostnje 25. róčnicy podpisanja „zrěčenja wo dobrym susod- stwje mjez Čěskosłowakskej a Němskej“. Načolni politikarjo rozjimaja při tym aktualne europske temy a rěča wo dalšim zhromadnym dźěle. Tónkróć pohódnoća tež wuslědki njeformelneho wjerška EU a sćěhi wotchada Wulkeje Britaniskeje ze zhromadźenstwa. Nic naposledk póńdźe wo problematiku migracije, wo kotrejž matej Čěska a Słowakska z wotpokazanjom kruteje kwoty hinašu poziciju hač Němska. Předwidźana je tež diskusija ze studentami třoch krajow wo europskich naležnosćach. Čěski ministerski prezident Sobotka rjekny: „Mje wjeseli, zo běše so nam poradźiło z Němskej so dojednać wo zašłosći, z čimž móžemy być wurazny přikład a model za dalše europske kraje. Za Čěsku republiku je hranicy překročace zhromadne dźěło jedna z prioritow, kotrež zdobom wzajomnu dowěru skrućeja.“

Lěk-unikat přećiwo rakowinje

srjeda, 29. měrca 2017 spisane wot:

Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny

Njewšědny zajim fachoweho swěta a mnohich nimo njeho su wědomostnicy Prešovskeje uniwersity zamóhli zbudźić – ze swojim nowym a k tomu dospołnje swojoraznym medicinskim produktom: Z holanskich jahodkow běchu woni zdokonjeli zeseparatizować přirodnu barbu z antioksidaciskej skutkownosću.

Pólska a wid 300 wědomostnikow

srjeda, 29. měrca 2017 spisane wot:

Frankfurt nad Wódru/Słubice (RD/SN). Najwjetši kongres – zaběracy so ze slědźenjom wo Pólskej – zjednoćeše wot zašłeho štwórtka do njedźele Frankfurt nad Wódru ze Słubicami pod hesłom „Mjezy w rěce“. 300 wědomostnikow z Němskeje a Pólskeje, Šwicarskeje, Awstriskeje,­ USA, Japanskeje a dalšich krajow so na kongresu wobdźěli. We wjac hač 30 dźěłowych skupinach předstajichu wědomostnicy aktualne slědźenja wo Pólskej.

Spektrum sahaše wot historiskich prašenjow, kaž na přikład wosuda pólskich dźěći, kotrež buchu za čas Druheje swětoweje wójny wot němskich wojakow spłodźene, hač k tuchwilnym problemam politiki a kultury kaž tež hospodarstwa a dawkoweho prawa. Zdobom su zhromadne dźěło němskich a pólskich wěstotnych zarjadow w namjeznym regionje wobjednali. Tema bě tež přiru­nowanje jědźneje kultury za čas NDR, w zwjazkowej republice a Pólskej.

Zarjadowanje organizowali běchu Frankfurtska Europska uniwersita Viadrina, slědźenski centrum Collegium Polonicum­ w Słubicach kaž tež Němski pólski institut ze sydłom w Darmstadće.

Kardinal pochowany

wutora, 28. měrca 2017 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Z wulkim žarowanskim ćahom bu w čěskej stolicy kardinal Miloslav Vlk, kiž bě 84lětny 18. měrca na sćěhi raka zemrěł, pochowany. Wjace hač 2 000 ludźi so w katedrali swj. Wita z nim rozžohnowa, mjez nimi někotři čłonojo knježerstwa z ministrom za kulturu Danielom Hermanom na čole. Rekwiem swjećeše w přitomnosći mnohich kardinalow cyłeje Europy Praski arcybiskop, kardinal Dominik Duka. „Rozžohnujemy so z arcybiskopom Prahi, kotremuž bě nadawk wurostł, natwarić cyrkej w swobodnym, suwerenym a demokratiskim staće“, wón rjekny. Prědowanje do chowanja přednjese emeritowany Plzeňski biskop František Radkovský, hódnoćacy Vlkowe skutkowanje za čas socializma. Na poslednim puću přewodźeše njeboćičkeho nimo modlitwow a Swjatowjacsławskeho chorala zwonjenje zwona „Zikmund“, najwjetšeho na wěži katedrale kaž tež Čěskeje. Swój posledni wotpočink ma kardinal Vlk – wón bě tež dobry přećel Serbow – w krypće Praskich arcybiskopow poboku swojich předchadnikow a rjada čěskich kralow.

Warnowanje zběhnjene

póndźela, 27. měrca 2017 spisane wot:
Baršć/Brożek (dpa/SN). Wjacore hodźiny warnowachu zarjady wčera wobydlerjow regiona wokoło Baršća, durje a wokna sylneho kura dla njewočinić. Najnowše přepytowanje pak je nětko wunjesło, zo strowota hižo wohrožena njeje, zdźěli rěčnik braniborskeho nutřkowneho ministerstwa Ingo Decker. Tuž su warno­wanje najprjedy raz zbě­hnyli. Přiwšěm chcedźa powětrowe hódnoty dale wobkedźbować. Woheń na deponiji blisko pólskeje wsy Brożek zarjady w susodnym kraju kaž tež w Němskej hižo dlěje zaběra. 25 000 tonow kumštneho materiala so tam přez tydźenje žehli. Wot minjeneho tydźenja woheń nětko z pjeršću pokrywaja, zo bychu šćipaty smjerd a njelubozny kur doskónčnje podusyli.

Čěska piwowa unikatnosć

pjatk, 24. měrca 2017 spisane wot:

ZELENE PIWO? Haj, tajkele w susodnej Čěskej – čłowjek njeby wěrił – tohorunja warja a nic jenož hewak wuchwalowanu „brunu jušku“. Zawjedli běchu to swój čas składnostnje irskeho swjatka swj. Patri- cka. Mjeztym Češa wo wony unikatny napoj tak rodźa, zo jón hižo něšto dźesatkow piwarnjow zhotowja – znatych wulkich a tójšto mjeńšich. Hosćency wabja za nje tež na te wašnje, zo poskićeja specialne irske jědźe. „Irska kuchnja so derje k piwu hodźi“, měni Plzeňski šefkuchar Petr Cuřín. Mnohe hosćency, předewšěm Praske, wužiwaja za to irske mjaso, najradšo jehnjace. „W přibližnje 3 000 hospodach budu specialne zelene piwo ‚Velikonoční (jutrowne) Zlatá 13‘ marki Master točić. Te je warjene po tradicionelnym recepće srjedźowěkowskich mni- chow, kotrymž bě njefiltrowane piwo połne přirodnych maćiznow dawało energiju w času šěsćtydźenskeho posćenja mjez popjelnej srjedu a jutrami“, powěda rěčnica sławneje Plzeňskeje piwarnje Prazdroj Jitka Němečková. Čěske medije tuž woměrje konstatuja: „Češa so zeleneho piwa hižo njeboja, kumštnje barbjene pak wone njesmě być.“

Objekt z „korekturami“

štwórtk, 23. měrca 2017 spisane wot:

Muzej Druheje swětoweje wójny w Gdańsku nětko tola wotewrjeny

Gdańsk (dpa/K/SN). Po měsacy trajacej wadźeńcy­ z knježerstwom je w Gdańsku dźensa muzej Druheje swětoweje wójny (MDSW) zjawnosći swoje wrota wote­wrěł. Zahajenska swjatočnosć je skromna, za to njeje srědkow“, direktor Paweł Machcewicz rjekny. „MDSW tež tak doma a we wukraju hoberski zajim zbudźa. Tydźenje­ hižo mamy wšědnje sta ska­zankow zastupjenkow dla.“

Zo bě muzej Druheje swětoweje wójny hižo do wotewrjenja tak znaty, je „zasłužba“ Waršawskeho narodno-konserwatiwneho knježerstwa. Tak abo znak chcyše wone přewzać prestižny objekt, kotryž bě předchadne załožiło. Strona Prawo a sprawnosć (PiS) móhła hišće do wote- wrjenja přehladku změnić, bojachu so muzejownicy. Je PiS tola kritizowała, zo ekspozicija přemało wuzběhuje pólsku perspektiwu na Druhu swětowu wójnu. Minister za kulturu Piotr Gliński připowědźeše „korektury“. Bědu ludnosće wustajeć­ je „přeuniwersalistiske“.

ANO ma předskok

wutora, 21. měrca 2017 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Bychu-li so w Čěskej nětko wólby sejma wotměli, by je ANO jasnje dobyło. Najnowše zwěsćowanje agentury STEM wuswědča Hibanju njespokojnych wobydlerjow Andreja Babiša 27 procentow hłosow. Porno januarej je drje to 2,9 dypkow mjenje, přiwšěm wučinja předskok na ČSSD premiera Bohuslava So­botki – 15,5 proc. – přeco hišće dobrych dźesać dypkow. Třeće městno wobsadźa z 13,9 procentami KSČM. Do parlamenta zaćahnyli bychu dale KDU-ČSL ze 7,6 procentami, ODS ze 7,3 proc. TOP 09 ze 6,7 proc. a prěni raz tež Piraća, za kotrychž by 5,5 procentow wolerjow hłosowało. Porno januarej bychu so woni wo 1,4 dypki polěpšili a tak najlěpši wuslědk we woprašowanjach nažnjeli. Pod hranicu pjeć procentow wostawaja SPD, hibanje Úsvit a hibanje Starostow a njewotwisnych (STAN). Te wšak tuchwilu z KDU-ČSL wólbnu koaliciju wutworjeja. Agentura MEDIAN bě w februaru slědowace wuslědki nazběrała: ANO 29 proc., ČSSD 21 proc., KSČM 12 proc., ODS 7,7 proc., TOP 09 7,0 proc. a KDÚ­-ČSL 7,0 proc.

PiS chce nowiny

wutora, 21. měrca 2017 spisane wot:
Waršawa (PŽ/K). Tuchwilu knježacej stronje Prawo a sprawnosć (PiS) něhdyšeho ministerskeho prezidenta Jarosława Kaczyńskeho zaleži wulce na tym, zo regionalne medije zaso do pólskich rukow přińdu. Tónle zaměr ma PiS tohodla, zo bychu jej pomhali dobyć klětuše komunalne wólby. Tole wozjewja opozicionelna nowina Gazeta Wyborcza. „Njeje tola móžno, zo je tele přewšo delikatne předewzaćelstwo w rukach cuzeho kapitala“, cituje spomnjeny dźenik naměstneho ministra kultury Jarosława Sellina. Přibližnje 90 procentow wšěch regionalnych printmedijow je we wobsydstwje koncernow ze sydłom w Němskej – Axel Springer, Bauer abo Neue Passauer Presse. Teje filiala Polska Press sama wudawa něhdźe 20 dźenikow w milionowym nakładźe. Nětčiši staw mjenuja medije knježerstwa bjeze wšeho „němske instruowanje pólskich nowinarjow“. „Repolonizowanje njewoznamjenja ničo druhe hač w medijach móc přewzać. Operacija ma być podobna tej, kaž je wona­ była z přewzaćom cyłostatnych zjawnoprawnych medijow“, sociologa Mi­kołaj Cześnik nowinje rjekny.

nowostki LND