Krakow (JBR/SN). Francoska je horda na najsławniši žónski portret swěta – „Monu Lisu“. A Pólska? Ta ma „Damu z hermelinom“. Jenički to wobraz italskeho molerja renesansy Leonarda da Vincija w narodnych zběrkach wuměłskich twórbow Pólskeje. Portret z lěta 1490 předstaja Ceciliju Gallerani, lubku Mailandskeho wójwody Ludovica Sforzy.

Zajimawy je puć „Damy“ z Italskeje do Pólskeje. Princ Adam Jerzy Czartoryski bě wobraz 1800 za swoju mać kupił, kotraž zarjadowa na to prěni zjawny muzej. Kónc Druheje swětoweje wójny nacisća portret sćazachu a wotwjezechu jón do Bayerskeje, 1946 pak wróćichu jón zaso do Krakowa. 1991 dyrbješe pólska „Dama“ na přeće prezidenta Georga Busha do USA, byrnjež muzeologojo přećiwo tomu byli. Před lětomaj je swójba Czartoryski wobraz pólskemu statej za 100 milionow eurow přewostajiła.

Štóž chce „Damu z hermelinom“ wobdźiwać, móže to w Krakowskim Narodnym muzeju. Nětko ma rjanolinka wulki nadawk – wabić swět do Krakowa składnostnje klětušich 500. posmjertnin wulkeho mištra Leonarda da Vincija.

Praha (ČŽ/K/SN). Za najwjetši problem swojeho kraja maja Češa korupciju. We wotpowědnym woprašowanju agentury CVVM zwuraznja to 91 procentow ludźi. Druha najnaležniša wěc su ćěkancy a třeća kriminalita, předewšěm padustwa. Bjezdźěłnosć porno tomu ludźi scyła njejima, njebjeru ju prosće na wědomje.

Dźiwajo na tuchwilnu politisku situaciju přiběra mjez wobydlerjemi zajim za poćahi z wukrajom, tak za čłonstwo Čěskeje republiki w Europskej uniji. Na druhej stronje pak njezajimuje so zjawnosć wulce za kulturu, wójsko, poskitk tworow we wobchodach a posłužby, ani za wědomosć a slědźenje.

Při rozsudźe wo tym, što je kak jara naležne, njejsu w tutym woprašowanju instituta slědźenja za měnjenjemi zwučene faktory kaž staroba, schodźenk zdźě­łanosće abo žiwjenski standard ­wulki wliw měli. Bytostniše bě, ­koho je respondent za prezidenta wolił – Miloša Zemana abo Jiříja Drahoša. Za ­wolerjow Zemana běchu najnaležniše temy migranća, socialna wěstota a kriminalita. Wolerjow Drahoša zajimowaše najbóle politiska situacija Čěskeje republiki.

Němska stejišćo susodneho kraja skónčnje zrozumiła

Waršawa. Hnydom po wólbach do zastojnstwa poda so němska zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) minjenu póndźelu do susodneje Pólskeje, po tym zo bě do toho w Francoskej pobyła. Mjeztym zo bě to němskim medijam jenož krótku informaciju hódne, bě wopyt ­Angele Merkel w Pólskej prěnja tema powěsćow a wšitke medijowe wobłuki dominowacy. Njezadźiwa tuž, zo su žurna­lisća na kóždu sadu kanclerki wosebje dokładnje słuchali. Na wulkej konferency po rozmołwje z pólskim premierom ­Mateuszom Morawieckim wužórli so kanclerce wuprajenje, na kotrež běchu Polacy hižo dołho čakali. „Tež Pólska ćěkancow přijimuje“, wona zwurazni. Sada bě nadpismo na nimale wšěch prěnich nowinskich stronach.

Waršawa (JBR/SN). Wot lěta 1988 přewjeduja w Pólskej Pochod žiwych, na kotrymž zhromadźeja so tysacy młodostnych z Israela, Pólskeje a dalšich krajow, ale tež časowych swědkow holocausta. Wopomnjenski pochod w aprylu wjedźe wot wrotow bywšeho koncentraciskeho lěhwa Ausch­witz z napisom „Arbeit macht frei“ hač do zaničowanskeho lěhwa Birkenau a je tři kilometry dołhi. Při­ rozwalinach krematorija je hłowna swjatočnosć.

Lětsa wšak je dźěl wuchowanych z holocausta wotpokazał přijěć, kaž zdźěli ­to direktor Muzeja Auschwitz-Birkenau Piotr Cywiński. Přičina wotprajenja je ­nowy zakoń wo holocausće, kotryž wot 1. měrca zakazuje, Polakam sobuwinu na němskich złóstnistwach w Druhej swětowej wójnje dawać, hewak hrozy jastwo. Swědcy so nětko boja zjawnje a wote­wrjenje wo swojim dóńće powědać.

Wěste tež njeje, hač budźetaj prezidentaj Pólskeje a Israela zhromadnje pochod přewodźeć – wobaj njejstaj swoje wobdźělenje dotal hišće potwjerdźiłoj. Špatny to přikład, kak so njetrěbny poli- tiski zakoń wuskutkuje, podšmórny Piotr Cywiński w njedawnym interviewje.