Dźěći: handy – alkohol – tołstosć
PRĚNI HANDY do rukow dóstanu čěske dźěći w starobje wosom do dźesać lět. Z dwanaćelětnych ma mobilny telefon w susodnym kraju kóždy dźewjaty z dźesać. Dobre 20 procentow młodostnych wupruwuje pjeć a wjace modelow handyjow abo smartphonow. Tole je telewizija ČT 24 publikowała, powołujo so na relewantne zwěsćowanja agentury NMS market Research mjez respondentami hač do 19 lět. Za přemóžacu wjetšinu šulerjow je handy njeparujomny wobstatk wučby. Nic mjenje hač 95 procentow woprašanych nimo toho wudawa, zo wužiwa mobilny telefon za słanje SMSkow resp. MMSkow. Za telefonowanje trjeba jón procent mjenje.
„Polacy, wostańće doma“
Nadpady na turistiske srjedźišća wuskutkuja so na dowolowe planowanje
Waršawa. Polacy su w runje zahajenych wulkich prózdninach hladajo na planowanje dowola chětro bjezradni. Předewšěm arabske kraje, dotal mjez Polakami dosć woblubowane, steja mjeztym na „čornej lisćinje“. Najpozdźišo po krawnym terorowym nadpadźe na sławny muzej Bardo w tuneziskej stolicy Tunisu z třomi zatřělenymi Polakami je so nalada ludźi změniła. Byrnjež Polacy wot najnowšeho atentata w tuneziskim měsće Sousse z 38 mortwymi direktnje potrjecheni njebyli, boja so jara dalšich atentatow. Hakle tele dny je pólske wonkowne ministerstwo před jězbami do tutych krajow warnowało, dokelž móže tam kóždy čas k dalšim nadpadam přećiwo turistam dóńć. Mjeztym je so tež ministerska prezidentka Ewa Kopacz – tuchwilu je we wólbnym boju po wšěm kraju po puću – w naležnosći słowa jimała. „Polacy, wostańće doma“, wona njedawno apelowaše. Pućowanske předewzaća su mjeztym reagowali, poskićejo ludźom dowol w Turkowskej a Bołharskej.
Jana Husa wopominali
Kriza w Grjekskej „lekcija“ Pólskej
Waršawa (dpa/SN). Pólski financny minister Mateusz Szczurek ma krizu wGrjekskej zdobom za „lekciju“ Pólskej. To je zdobom nowa informacija tym, kotřiž chcyli europasmu spěšnje a bjez změnow přistupić, rjekny Szczurek wčera wpólskim rozhłosu.
Pólska njeje dotal datum za zawjedźenje zhromadneje europskeje měny postajiła, byrnjež knježerstwo tole stajnje zaso nastorčiło. Přiwšěm chcył so kraj nadiskusiji wo połoženju w Grjekskej wobdźělić, Mateusz Szczurek potwjerdźi. „Njejsmy drje z čłonom europasma, mamy pak wulki zajim na dalewobstaću pasma. Smy móžny nowy čłon a tak hospodarski partner. Tuž so na diskusiji wobdźělamy“, wón rjekny. Wuslědk grjekskeho referenduma zawčerawšim, njedźelu, njeje jeho jara překwapił.
Cyrkej chce pomhać
Prezident njedostatki šwikał
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
Zašły tydźeń bě tomu lěto, zo je Andrej Kiska zastojnstwo prezidenta Słowakskeje nastupił. Prěnju róčnicu swojeho skutkowanja wuži wón k tomu, jimać so w parlamenće słowa a zrysować połoženje stata ze swojeho wida. Ze swojim hódnoćenjom wšak Kiska zapósłancow njepřekwapi. Tež prezident widźi w strowotnistwje, šulstwje a justicy njemało problemow. Kritizował je wón njejasnu strategiju ministerstwa za zakitowanje při nakupje moderneje wojerskeje techniki. Naležnje zwěnowa so hłowa stata wot EU napołoženej kwoće migrantow, pačacej słowaksku towaršnosć. Podpěru přilubi wón ćěkancam, kotřiž wuchowaja sej žiwjenje z tym, zo domiznu wopušća. Kwotu za hospodarske migrantstwo nima Kiska za spomóžnu ani za perspektiwne rozrisanje, z čimž je samsneho měnjenja kaž knježerstwo a mnozy zapósłancy. Přiwšěm podawa prezident ruku wšitkim ćěkancam, přetož jako wuspěšny kraj ma Słowakska moralisku winowatosć, ludźom pomhać, kotřiž su w nuzy.
Pólske knježerstwo w krizy
Opozicija wokoło Jarosława Kaczyńskeho dźeń a sylniša
Waršawa. Pólska zjawnosć debatuje přeco hišće wo podawku, kotryž mjenuje nowina Gazeta Wyborcza „politiske zemjerženje“. Ministerska prezidentka Ewa Kopacz bě srjedź junija štyrjoch ministrow a dalšich štyrjoch wysokich politikarjow pušćiła, mjez nimi prezidenta parlamenta a něhdyšeho wonkowneho ministra Radosława Sikorskeho. Wona reagowaše tak na aferu wotposkanych internych rozmołwow politikarjow we Waršawskich luksusowych hosćencach. Sikorski bě so tam mjez druhim wo pólsko-ameriskim zwjazkarstwje přewšo negatiwnje wuprajił. Spočatk měsaca jewjachu so protokole w interneće a zawinowachu tak krizu knježerstwa. Jeho kritikarjam je naprawa premierki znamjo, zo chcyła wona – štyri měsacy do wólbow parlamenta – najhóršemu hišće zadźěwać. Kriza pólskeho knježerstwa polěkuje předewšěm opoziciji, kotraž mjez wolerjemi dale na nahladnosći nabywa.
Mnohe wsy wuludnjeja
Bratislava (SŽ/K). Słowakska republika je so w minjenych lětach hospodarsce cyłkownje spomóžnje wuwiwała a wosebje po přiwzaću eura nahladnych postupow docpěwała, nachwatajo tak přibližnje Čěsku. W kraju samym zawostaja postup rozdźělne wuskutki. Mjeztym zo industrializowane zapadne kónčiny z mnohimi fanriklami awtow hladajcy rozkćěwaja, to wuchodny dźěl kraja ze swojim skerje wjesnym razom za wuwićom chětro zawostawa. Wuskutk toho je čućiwe wuludnjenje njemało wsow. Medije mjenuja to „druhe wobličo čłonstwa Europskeje unije“.
Ze Słowakskeje z jeje dobrymi pjeć milionami wobydlerjow je po přistupje k Europskej uniji w lěće 2004 nic mjenje hač 120 000 hłownje za dźěłom do wukraja šło. Młodźi Słowacy wotchadźeja lěpšeho žiwjenja dla předewšěm do Wulkeje Britaniskeje, Awstriskeje, Němskeje abo do „bratrowskeje“ Čěskeje. W prěnim rjedźe wopušćeja wsy, dokelž w nich dźěło njenańdu, njemějo tak žanych wuhladow na spokojny přichod. „Jeno zrědka so někotři do domizny wróća“, praji rěčnica Zjednoćenstwa słowakskich městow a wsow Marta Bujňáková.
Přećiwo kwoće
List biskopow dźěl wustajeńcy
Waršawa (dpa/SN). Historiske postrowne poselstwo pólskich biskopow swojim němskim sobubratram z lěta 1965 je wot wčerawšeho dźěl wustajeńcy „Zmužitosć k wujednanju“ w pólskim parlamenće. W archiwje arcybiskopstwa składowany originalny list prěni króć w Pólskej pokazuja. Lětsa nazymu chcedźa wustajeńcu tež w Němskim zwjazkowym sejmje prezentować. Wona złožuje so na přehladku, kotruž bě zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) zhromadnje z pólskej ministerskej prezidentku Ewu Kopacz w Krzyżowje wotewrěła.
Wiceprezidentka pólskeho parlamenta Elżbieta Radziszewska wuzběhny w swojej narěči centralne poselstwo lista pólskich biskopow „Wodamy wam a prosymy wo wodaće“ jako zakładny kamjeń po puću němsko-pólskeho wujednanja. „Wón wjedźeše k tomu, zo staj Helmut Kohl a Tadeusz Mazowiecki (prěni demokratisce woleny ministerski prezident Pólskeje) před 25 lětami zwurazniłoj, štož ludźo hižo dołho myslachu: „Smy susodźa a chcemy dobri susodźa wostać.“
