Swójski pochod prezidenta
Wyša měšćanostka Waršawy demonstraciju prawicarjow zakazała
Waršawa. Najebać zakaz demonstrowanja hotuja so pólscy nacionalisća njedźelu, 11. nowembra, na tradicionalny pochod po dróhach Waršawy składnostnje narodneho swjatka, załoženja pólskeho stata 1918.
Prawicarjo běchu minjene dny demonstraciju přizjewili, připowědźejo 10 000 wobdźělnikow. Waršawska wyša měšćanostka Wanda Gronkiewicz-Waltz je akciju zawčerawšim, srjedu, zakazała. Wona wopodstatni to z wospjetnymi namócnosćemi, kotrež běchu minjene lěta stajnje zaso ze stron „narodowcow“-prawicarjow wuchadźeli. Gronkiewicz-Waltz pokaza w tym zwisku na negatiwny medialny wothłós we wukraju. A mjenowaše hišće dalšu přičinu: Stolica nima dosć policistow, kotřiž móhli wěstotu zaručić. Hłowna přičina pak je stawk zastojnikow po wšěm kraju, kotřiž přećiwo niskim mzdam protestuja. Runje 3 000 złotych (750 eurow) je přemało za strašnu słužbu, woni argumentuja. Minjene dny su so mnozy policisća jako „schorjeni“ wot słužby wotzjewili. Woni sami mjenuja swoju chorosć ironisce „psyču gripu“, wumyslenu epidemiju.
7 300 km z „jednej nohu“ pućował
PUĆOWAĆ móže čłowjek na najwšelakoriše wašnje – z lětadłom, balonom, busom, awtom, motorskim, kolesom a nic naposledk pěši. Čech Marek Jelínek za wonu zaběru wužiwa njewšědny wobchadny srědk „koloběžku“, kaž naši susodźa rolerej rěkaja. A njepućuje snano po blišej wokolinje, ani po swojej krasnej domiznje – z rolerom rozhladuje so Jelínek po swěće.
Po lońšim dyrdomdeju Južna Amerika bě Mareka lětsa Azija wabiła. W aprylu nastaji so 24lětny pachoł na wuprawu do Dalokeho wuchoda, a 190 dnjow pozdźišo po zakrasnych 7 300 kilometrach je nětko swój cil docpěł – Singapur. Powěsćerni čtk je horliwy rolerowak rozprawjał, zo je přeprěčił Indisku, Bangladesh, Laos, Vietnam, Kambodźu, Thailandsku a Malajziju. „Wšudźe bjez wuwzaća z rolerom a na nim 24 kilo- gramow wačokow“, wón k tomu zdźěli. Jeničce za přestup z Bangladesha do Laosa trjebaše lětadło a ćah.
Zeman w Chinje
Praha (ČŽ/K/SN). Čěski prezident Miloš Zeman poby na wopyće w Chinje. Runja nawodnym reprezentantam kopicy krajow, mjez druhim Ruskeje, Filipinow a Chorwatskeje, wobdźěli so wón na zahajenju wulkowikow China International Import Expo w Shanghaiju z wobdźělenjom 2 800 firmow ze 180 statow. Chinskeho kolegu-hosćićela Xi Jinpinga přewodźeše wón po čěskej ekspoziciji hromadźe z nowym wonkownym ministrom Tomášom Petříčekom, ministerku za industriju Martu Novákovej a dalšimi wosobinami, při čimž Zeman Jinpingej na klawěrje „Petrof“ štučku zahra.
Z hłowu chinskeho stata je so Zeman w běhu swojeje mjeztym štwórteje wizity „rajcha srjedźizny“ cyłkownje sydom króć zetkał. Předmjet jednanjow z nim bě nimo dalšeho wutwara hospodarskeje kooperacije nowočasny „židźany puć“, kotryž ma Aziju zwjazować z Europu a Afriku z pomocu železnicow, łódźow a dalšimi infrastrukturnymi elementami. Čěskej wulce na tym zaleži, tutomu wulkoprojektej „přiwjazana“ być.
Stipendije roma- skim šulerjam
Praha (ČŽ/K/SN). Organizacija Romea ma stipendijowy program, z kotrehož pomocu z pjenjezami a dalšimi podpěrnymi naprawami dźěćom z njezamóžnych romaskich swójbow wjetšu zdźěłanosć zmóžnja. Znowa spožčichu jón 60 młodym Romam. Direktor organizacije Zdeněk Ryšavý rjekny, zo njeńdźe jenož wo pjenjezy, ale wo wobšěrniše móžnosće zdźěłowanja.
Stipendij, lětnje 14 000 krónow (ca. 540 eurow), dóstawaja šulerjo srjedźnych a wyšich šulow. „Wupłaćamy kóžde poł lěta połojcu sumy hladajo za tym, hač přijimar pjenjezy hłownje za swoje zdźěłowanje wužiwa“, Ryšavý praji. Wuraznje wón přispomni, zo wobsahuje stipendij nimo pjenjez dalše aktiwity. Mjez druhim „dźe wo móžnosće dowukubłanja a ewentualnje wo kursy cuzych rěčow“.
Managerka stipendijoweho programa Jitka Votavová widźi hłowny plus w nawjazanju a hajenju kontaktow. Najlěpje wobkedźbować je to po jeje sudźenju w kónctydźenskich zetkanjach raza „baruvas“. Słowo woznamjenja w romašćinje „rosćemy“. Na tajkich zarjadowanjach čerpaja wobdźělnicy z nazhonjenjow druhich.
Čěska ma 29. městno
Praha (ČŽ/K/SN). Swětowy ekonomiski forum (WEF) je konkurencykmanosć 140 krajow zwěsćował. W jeho studiji steji Čěska na 29. městnje, z čimž je so wo dwě polěpšiła. Z něhdyšich socialistiskich krajow je wona zdobom najlěpje placěrowana. Čěska docpě 71,1 dypk ze sto móžnych. Najwyše hódnoćenje maja USA z 85,6 dypkami, sćěhujetej Singapur z 83,5 a Němska z 82,8 dypkami. Přepytowanje konkurencykmanosće wotmě so tónkróć po nowej metodźe, reflektowacej bóle digitalnu transformaciju ekonomije. Studija WEF wujewja, zo zawostawa Čěska na polu optiskeho kontaktowanja z internetom, štož je technologija přichoda. Zakład přirunanja tworješe dwanaće faktorow, wopřijace mjez druhim infrastrukturu, kubłanje, strowotnistwo, efektiwnosć dźěłowych wikow, inowaciju, wulkosć wikow, transparentnosć a wukonliwosć knježerstwa.
Tabulka konkurencykmanosće ma po USA, Singapurje a Němskej slědowacy rjad: 4. Šwicarska, 5. Japanska, 6. Nižozemska, 7. Hongkong, 8. Wulka Britaniska, 9. Šwedska, 10. Danska, 29. Čěska, 37. Pólska, 41. Słowakska, 48. Madźarska.
Merkel na rozmołwach w Pólskej
Tež Słowakska stoćiny wopominała
Martin (SŽ/K/SN). Srjedźosłowakske město Martin bě kónc oktobra srjedźišćo cyłokrajnych wopominanjow 100. róčnicy wutworjenja Čěskosłowakskeje. Martin tohodla, dokelž bě z njeho wušoł politiski nastork k tomu, zjednoćić so z Čechami w jednym staće. Zeskutkowniła bě to Słowakska narodna rada. Ta wobzamkny dnja 30. oktobra 1918 Deklaraciju słowakskeho naroda, z kotrejž bu přisłušnosć Słowakskeje k Awstrisko-Wuherskej wupowědźena a mysl zhromadneho stata Słowakow a Čechow wuprajena.
Po wšěm kraju samsne hesło
Pólska hotuje so z wjele zarjadowanjemi na 100 lět njewotwisnosće
Waršawa. Pólska towaršnosć hotuje so z wotmachom na wulki politiski wjeršk: na 100. róčnicu zdobyća njewotwisnosće, kotraž budźe 11. nowembra. Na wšě 123 lět do 1918 Pólska jako stat njeeksistowaše, po tym zo běchu sej Pruska, Rakusko-Wuherska a carska Ruska kraj rozdźělili. Po kóncu Prěnjeje swětoweje wójny su pólscy patrioća z maršalom Józefom Piłsudskim na čole historisku šansu wužili a swójski stat wutworili. Měrowe zrěčenje w lěsu pola Compiègne njedaloko Parisa bě za to politiski zakład.
Za přihot swjatočnosćow zamołwity je wosebity komitej knježerstwa, kotryž planuje 1 300 wšelakich zarjadowanjow w kraju. Medije so tohorunja wulkemu swjatkej wěnuja, a to předewšěm zasłužbam Piłsudskeho. Tón bě runočasnje ze załoženjom stata tež prěnje jednotki pólskeho wójska nastajił.
Stotu róčnicu wopominali
Praha (ČŽ/K/SN). Cyły kónc tydźenja steješe Čěska w znamjenju wuznamneho stawizniskeho podawka. W Praze, wšěch wobwodnych metropolach a druhdźe, bu 100. róčnica zrodźenja Čěskosłowakskeje wjelestronsce a dostojnje wopominana, politisce, z kulturnymi zarjadowanjemi a ludowymi swjedźenjemi.
Wčerawša njedźela bě wjeršk wopomnjenskich akcijow. Prezident Miloš Zeman a jeho słowakski kolega Andrej Kiska staj při pomniku na Vítkovje wěncaj połožiłoj. Na Hrodowym naměsće wotmě so po dźesać lětach zaso parada wójska, policije, cłownikow, stražnikow, wuchowarjow a wohnjowych wobornikow. Prezident Zeman wuznamjeni zasłužbne wosobiny a pomjenowa nowych generalow. Swjatočnosće wuklinčachu z wulkim wohnjostrojom.
Knježerstwo a opozicija dobyłoj
Polacy hódnoća wuslědki komunalnych wólbow we wojewódstwach
Waršawa. Nimale tydźeń po komunalnych wólbach w Pólskej so tam přeco hišće wo tym wadźa, štó je wothłosowanje poprawom dobył. Při tym wobě najwjetšej stronje – knježaca narodnokonserwatiwna Prawo a sprawnosć (PiS) kaž tež opoziciska Wobydlerska koalicija – twjerdźitej, zo stej wothłosowanje za sebje rozsudźiłoj. Wólbne wobdźělenje wučinješe 55 procentow, štož je za pólske poměry jara wjele.
