Karel Gott na złotej medali
Jablonec nad Nisou (ČŽ/K/SN). Swětoznaty čěski šlagrowy spěwar Karel Gott je nětko tež na złotej medali zwěčnjeny. Ražernja pjenjez w Jablonecu nad Nisou wuda składnostnje klětušich 80. narodnin legendy čěskeje popularneje hudźby seriju jemu wěnowanych medaljow w třoch wariantach.
Prěnju złotu medalju su tele dny w Jablonecskej statnej ražerni pjenjez w přitomnosći česćeneho zhotowili. Wona pokazuje portret Karela Gotta z 1960tych lět, tak na prědnim boku jeho wobličo, na zadnim pokazku z „Lady Carneval“. Na druhej medali budźe wuměłc jako moler předstajeny a na třećej jako fenomen, kiž je generacije ludźi w mnohich krajach swěta zahorjeć zamóhł. Tež w NDR bě Gott často z witanym hosćom a wokřewješe publikum na přikład w zabawnych programach kaž we woblubowanym „Kotole pisaneho“ jako „Praski sołobik“.
Złotych medaljow budźe 500 a slěbornych 1 000 raženych. Skazarjo dóstanu prěnje złotaki hišće do hód. Na předań budu wone kónc decembra a w januaru. Serija třoch medaljow płaći přibližnje 100 000 krónow (4 000 eurow).
Ludnosć přibywa
Praha (ČŽ/K/SN). Ludnosć Čěskeje repuliki přibywa a bliži so pomału ličbje jědnaće milionow. Kónc třećeho kwartala měješe susodny kraj 10 637 974 wobydlerjow, něhdźe 27 000 wjac hač kwartal do toho. Wo přirost postarali su so hłownje migranća, předewšěm z Ukrainy a Słowakskeje. Z prěnjeho mjenowaneho kraja přićahny něhdźe 8 900 ludźi, z tamneho 3 900. Ale tež z Rumunskeje (1 500) a Bołharskeje (1 400) je tójšto přisydlencow. 16 999 čěskich staćanow je w prěnich třoch kwartalach domiznu wopušćiło.
Pozitiwnje wuskutkowała je wšak so tež wobstejnosć, zo bě wjac nowonarodźenych hač zemrětych. Hač do kónca septembra je 86 636 dźěći na swět přišło – 46,5 procentow z nich zwonka mandźelstwa. Zemrěło je w prěnich dźewjeć měsacach lěta cyłkownje 84 957 wosobow, tak 43 000 muži a 42 000 žonow. Mužojo běchu přerěznje 72,6 lět stari, žony přerěznje 79,7 lět. Zmandźelenjow registrowachu stawnistwa 47 793, dobrych tysac wjac hač wot januara do septembra 2017. Kwasowali su pory najčasćišo w juniju, mjenujcy wjace hač 10 000 razow, štož je za cyły lětdźesatk najwjace w jednym měsacu. Rozwodow bě 17 515, něhdźe tysac mjenje hač w samsnym času loni.
Ariel Żurawski wojować přestał
„Wo tym njeje nihdy rěč była“
Pedofilna zańdźenosć rjeka Pólskeje ludźi njesměrnje rozhorja
Waršawa. Pólska zjawnosć je šokowana. Narodny rjek kraja, prelat Henryk Jankowski (1936–2010), centralna wosobina dźěłarnistwa Solidarność a dźěłaćerskich protestow w Gdańsku spočatk 80tych lět, bě pedofilny a je dźěći kaž tež młodostnych znjewužiwał. Wot minjeneje póndźele wisaja na jeho pomniku w Gdańsku transparenty z napisami kaž „Pomnik hańby katolskeje cyrkwje“ abo „Pomnik za wopory a nic za katow“.
Euro hišće njezawjedu
Praha (ČŽ/K/SN). Płaćić drje móžeš w Čěskej z eurom wšudźežkuli, zhromadnu měnu mjeztym 19 statow Europskeje unije sami zawjesć pak tam w blišim přichodźe prawdźepodobnje nochcedźa. Tele dny je knježerstwo přihłosowało zhromadnemu poručenju ministerstwa za financy a Čěskeje narodneje banki, njepostajić žadyn datum přistupa k euro- pasmu.
„Na žane wašnje nochcemy so wustajić riziku wothódnoćenja lutowankow našich wobydlerjow. Minjeny čas su so k tomu prawidła europasma bytostnje změnili a je ćežko rjec, kajke winowatosće by to Čěskej republice wunjesło“, financna ministerka Alena Schillerová poručenje wopodstatnja.
Přiwšěm je so tež Čěska z přistupom k EU zawjazała přewjesć naprawy za to, być na přistup k europasmu ručež móžno přihotowana. Maastrichtske kriterije za financy nastupajo ratu inflaciju, zadołženje kaž tež hospodarsku stabilnosć wona bjez problemow spjelnja. Loni mějachu zjawne financy 1,5 procentow rozrosta bruttosocialneho produkta tak jednu z najlěpšich hódnotow po cyłej EU.
„Zaměr Porošenka je ludźi pačić“
Praha (ČŽ/K/SN). Wulka čěska nowina Mladá fronta dnes je publikowała interview z ukrainskim nowinarjom Ruslanom Kocabu, hdźež podawa wón swoje nazhonjenja a widy nastupajo wuwiće, situaciju a perspektiwu kraja.
Na prašenje za jeho poziciju Kocaba praji, zo je spočatnje za Petra Porošenka hłosował. Widźeše w nim bohateho a wupruwowaneho čłowjeka z politiskimi nazhonjenjemi, a tuž njewotwisneho. A hłownje bě wón přilubił, zo postara so wo měr, kotryž su wšitcy Ukrainjenjo chcyli. „Nadźijachmy so, zo miliardar, předewzaćelacy tež w Ruskej, nańdźe snano wěste pućiki k Putinej. Ani w hroznych sonach so mi tehdy njeby wuzdało, zo přesłapi wón jónu miliony ludźi, zo wolimy někoho hišće hóršeho, hač je to Janukowič był“, Kocaba powěda.
Wałęsa ma sozjawnje zamołwić
Gdańsk (JBR/SN). W procesu Kaczyński kontra Wałęsa je sudnistwo nětko na dobro Kaczyńskeho rozsudźiło: Lech Wałęsa dyrbi so „za ranjenje česće“ nawody knježaceje strony PiS pola Jarosława Kaczyńskeho zamołwić. Činić ma to w medijach z tekstom, kotryž sudnistwo wobdźěła, prjedy hač jón wozjewić da.
Wałęsa bě wjele lět twjerdźił, zo je Kaczyński sam wina na lětadłowej katastrofje lěta 2010 a na smjerći 96 pasažěrow. To je njesměrna wobskóržba bjez solidnych dopokazow, ze sudnistwa rěkaše. Wałęsa njetrjeba nětko tola 30 000 złotych płaćić – zamołwjenje dosaha. Bywši pólski prezident so do toho wohlada a zapoda apelaciju w Strasbourgu, kaž jeho nowinarski rěčnik zdźěli.
Lech Wałęsa bě 6. decembra na sudnistwo přišoł w košli z napisom KONSTYTUCJA (Zakładny zakoń), kotruž noša přećiwnicy knježerstwa. Swoje stejišćo pokaza tež za mjezu. Na pohrjebje Georgea Busha w USA bě podobnu košlu woblečeny. We Washingtonje jeho mandźelskaj Clinton a Barack Obama wutrobnje witachu. Medije su jeho outfit, hinak hač pólske, jara pozitiwnje komentowali.
Přerězna mzda dale přiběrała
Praha (ČŽ/K/SN). Přerězna brutto mzda w Čěskej je w třećim kwartalu wo 2 158 krónow (něhdźe 83 eurow) přiběrała, tak zo wučinješe kónc septembra 31 516 krónow (1 220 eurow). To je kónc minjeneho tydźenja Čěski statistiski zarjad wozjewił.
Wot julija do septembra je so přerězna mzda wo cyłych 8,5 procentow powyšiła. Dźiwajo na wyše płaćizny mnohich tworow kaž tež na ratu inflacije bě jeje realny přirost přiwšěm šěsć procentow. Najbóle rostli su mzdy we wobłukach, w kotrychž stat dominuje, potajkim w šulstwje a kubłanju, w zjawnym zarjadnistwje, wójsku a strowotnistwje resp. socialnym hladanju. W industriji powjetši so přerězna mzda najbóle w Praze a w južnych Čechach, najmjenje w Plzeňskim wobwodźe. Region z najnišim mzdowym niwowom wostawa Karlovarski wobwod.
Mzda přiběra w Čěskej republice njepřestajnje wot lěta 2014, hłownje dźakowano spomóžnemu wuwiću hospodarstwa a z tym zwisowacym ćišćom na mzdy. Ekonomojo warnuja wšak před nadměrnym róstom přerězneje mzdy, móhło dźě to konkurencnej kmanosći zeškodźeć.
Aktiwisća přeprošeni byli
Praha (dpa/SN). Bě to snědań, kotraž je do stawiznow zašła: Před 30 lětami je so bywši francoski statny prezident François Mitterrand w Praze z čěskimi aktiwistami za zachowanje čłowjeskich prawow, kaž běštaj to Václav Havel a Jiří Dienstbier, zetkał. Lěto do demokratiskeho přewróta 1989 bě oficialne přeprošenje do francoskeho wulkopósłanstwa wažny signal podpěry opoziciskeho hibanja w tehdyšej Čěskosłowakskej.
Składnostnje mjezynarodneho dnja čłowjeskich prawow 10. decembra je Čěska tradiciju nětko w hinašej formje wožiwiła. Kraj witaše wčera aktiwistow za čłowjeske a wobydlerske prawa w swojim wulkopósłanstwje w Moskwje, kaž wonkowne ministerstwo w Praze na naprašowanje powěsćernje dpa wobkrući. Dalše kraje kaž Vietnam, Armenska a Kuba maja přichodne dny slědować.
Na legendarne zetkanje 9. decembra 1988 dopomina mjeztym pomnik na zahrodźe pod Praskim hrodom.
Pólska chce wuhlo dale zmilinić
Prezident Andrzej Duda wobdźělnikow klimoweje konferency šokował
Waršawa. Tuchwilu wotměwacy so swětowy klimowy wjeršk w pólskich Katowicach je medijam wusahowaca tema. Nimale wšitke nowiny wo tym wobšěrnje rozprawjeja. W šleskej stolicy wuradźuje 26 000 fachowcow z wjace hač sto krajow hišće tydźeń wo tym, kak hodźało so dalšemu woćoplenju zemje přez wustork klimje škodźacych płunow zadźěwać. Sćěhi klimoweje změny, kaž suchota, zapławjenja abo wulke lěsne wohenje, su dźě po wšěm swěće widźomne.
