Časnik z japoštołami chwilu „steji“
DOŽIWIĆ na Staroměšćanskim naměsće fungowanje astronomiskeho wěžneho časnika radnicy z wustupowacymi japoštołami wopytowar Prahi lědma skomdźi. Tónle sobu najbóle wobdźiwany pomnik wšak poł lěta mjelči. Tak mjenowany „orloj“ mjenujcy cyle wobnowja. Po tym zo je časnik přestał dźěłać, su jón fachowcy rozebrali a kóždy jednotliwy dźěl a dźělčk woznamjenili. Restawracija mechanizma unikatneho časnika a japoštołow inkluziwnje drjewjanych plastikow płaći něhdźe 7,5 milionow krónow. Dalšej milionaj krónow nałoža za wšelke dalše korektury, mjez druhim za zhotowjenje noweho kalendarija. Posledni króć bu nastroj lěta 2011 sporjedźany. Dotalny mechanizm, instalowany po Druhej swětowej wójnje – při Praskim zběžku w meji 1945 poćerpje časnik přez woheń wulke wobškodźenja – wuměnja z nowym, podobnym tomu ze srjedź 19. lětstotka. Wěžowy astronomiski časnik staroměšćanskeje radnicy bě 1412 zhotowił čěski časnikar Mikuláš z Kadanje. Pozdźišo je jón mišter Hanuš z Růže wudokonjał.
Třo kralojo ludźi na hasy wabili
Waršawa (JBR/SN). Hišće cyły januar knježi w Pólskej hodowna nalada. W bydlenjach steja božodźěsćowe štomiki. Swjedźeń Třoch kralow 6. januara je po zakazu za čas komunizma wot lěta 2011 zaso statny swjaty dźeń. To přewjeduja w mnohich městach kralowske pochody z Kasparom, Melchiorom a Baltazarom. W stolicy Waršawje zwabichu woni 80 000 ludźi na hasy. W 660 městach cyłeho kraja běštej jich dohromady 1,2 milionaj. Na jednym tajkim wobdźělištaj so samo prezident Andrzej Duda a mandźelska. Předstajomne wšak je, zo njekročeštaj blisko Melchiora a Baltazara, ale Kaspara, kotryž Europu symbolizuje.
W tymle měsacu maja pólscy duchowni ruce połnej dźěła z domyswjećenjom, štož mjenuja Kolęda. Wěriwi witaja jich po krutych prawidłach, na kotrež cyrkej stajnje zaso skedźbnja – blido ma z běłym rubom kryte być, na nim maja so swěčki swěćić, křiž ze swjećenej wodu stać a Swjate pismo ležeć. Dźěći dyrbja měšnikej swoje zešiwki nabožiny předpołožić. A pobrachować njesmě na žadyn pad wobalka z pjenjezami, kotrež duchowni přewšo rady bjeru.
Zeman etapowy dobyćer
W „balkanskej misiji“ po puću
Praha (ČŽ/K/SN). Čěska je do Makedonskeje a Serbiskeje 55 policistow pósłała. W spomnjenymaj krajomaj maja woni sobu zesylnić škit hranicow Europskeje unije.
Čěski nutřkowny minister Lubomír Metnar ma tole za lěpšu pomoc hač přerozdźělowanje ćěkancow. Zdobom so nadźija, zo wšelke europske staty swój kritiski nahlad na wobchadźenje Čěskeje z migraciskej krizu změnja. Na swoje słužbne městna podachu so čěscy policisća prěni raz z nowymi přezpólnymi wozydłami Land Rover, kotrež su za wukrajne misije přihódniše. Wuhotowani su mužojo z přisłušnymi brónjemi a z techniku za wobkedźbowanje póćmje. W Makedonskej je 40 čěskich policistow njedaloko města Gevgelija při grjekskej hranicy zasadźenych. 15 z nich wukonja słužbu w Serbiskej blisko města Negotin při hranicy k Bołharskej.
Wukrajne misije čěskich policistow běchu so w lěće 2015 započeli. Wot toho časa je něhdźe 1 200 zastojnikow z Čěskeje republiki we wukraju słužiło, hłownje w statach tak mjenowaneje balkanskeje šćežki.
Medije: Najwjetši škódnicy preč
Njewočakowane přetworjenje pólskeho knježerstwa přewažnje witane
Waršawa. Zasadne přetworjenje knježerstwa Pólskeje přez noweho ministerskeho prezidenta Mateusza Morawieckeho minjenu wutoru je ludźi wulce zadźiwało. Přiwšěm najwjetši dźěl medijow njewočakowanu kročel wita.
Přestawka za Babiša
Rekordnje wjele wopytowarjow
Oświęcim (PŽ/K/SN). 2,1 milion ludźi z mnohich krajow swěta je sej loni něhdyše koncentraciske a zaničowanske lěhwo hitlerskeje Němskeje Auschwitz a Auschwitz II-Birkenau wobhladało. Tale ličba je nowy wopytowarski rekord. Přišło bě nimale 50 000 zajimcow wjace hač lěto do toho. Po zdźělenju tamnišeho statneho wopomnišća je najwjace ludźi z Pólskeje sameje było, mjenujcy wjace hač poł miliona. Sćěhuja wopytowarjo z Wulkeje Britaniskeje, USA, Italskeje, Španiskeje, Němskeje, Israela, Francoskeje a Čěskeje.
We wopomnišću płaća wot 2. januara 2018 nowe prawidła. Jako nowosć wustaja tam zastupjenku z mjenom indiwidualneho wopytowarja. Zaměr toho je, spochi přiběraceho wopytowarstwa dla „polěpšić wěstotu na terenje awtentiskeho a škitaneho městna“, rjekny direktor muzeja Andrzej Kacorzyk. W zašłosći bě k nakupowanju zastupjenkow ze spekulatiwnych motiwow dochadźało, štož poćežowaše předewšěm wopyty indiwidualnych turistow. Zawjedźenje zastupnych lisćikow z mjenom ma tomu zadźěwać.
Měrliwy rozwod – přikład swětej
Spočatk lěta su składnostnje 25. róčnicy rozdźělenja Čěskosłowakskeje federacije a slěborneho jubileja zrodźenja dweju samostatneju republikow jeju nawodni statnicy historiski podawk hódnoćili a so słowa jimali.
Nowy čěski ministerski prezident Andrej Babiš, rodźeny Słowak, je ze swojim słowakskim kolegu Robertom Ficom telefonował. Wobaj staj sej přezjednaj, zo stej jeju krajej nětkole z nadstandardnymi poćahami na wšěch runinach zwjazanej. W přećelskej a wotewrjenej rozmołwje diskutowaštaj wonaj tež wo dalšim zhromadnym dźěle Visegrádskeje štyrki a wo mjezynarodnych institucijach. Babiša je prěni wukrajny wopyt minjeny pjatk tradicionalnje do słowakskeje stolicy Bratislavy wjedł.
Medije: Antibrüsselski wopyt
Prěnja jězba pólskeho premiera Morawieckeho do Budapesta wjedła
Waršawa. Nowy narodnokonserwatiwny ministerski prezident Pólskeje Mateusz Morawiecki – wot 11. decembra 2017 w zastojnstwje – je so tele dny na swoju prěnju jězbu do wukraja podał. K zadźiwanju mnohich pak njejědźeše wón do Berlina, Parisa abo Brüssela. Ně, prěnja jězba wjedźeše Morawieckeho do stolicy Madźarskeje Budapesta, hdźež je so z ministerskim prezidentom Viktorom Orbánom zetkał. Hłowny pozadk wopyta su planowane sankcije Europskeje unije přećiwo Pólskej justicneje reformy dla. Orbán je minjeny čas stajnje zaso připowědźił, zo by sankcijam ze swojim wetom w Brüsselu zadźěwał. Wšako dyrbja po wustawkach EU w tajkich wažnych prašenjach wšitcy čłonojo zhromadźenstwa přihłosować.
Mzdy a renty w Čěskej přibyli
Praha (ČŽ/K/SN). Nowe lěto „wobradźa“ tójšto čěskim ludźom wjace pjenjez. 1. januara přiby minimalna mzda wo 1 200 krónow a wučinja nětko 12 200 krónow. Wužitk z toho ma něšto stow tysac dźěławych, na přikład w posłužbnistwje. Za čas skutkowanja koaliciskeho knježerstwa Bohumila Sobotki (ČSSD) bě minimalna mzda wo 3 700 krónow rozrostła. Mjeńšinowe knježerstwo Andreja Babiša (ANO) chce ze zwyšenjom minimalneje mzdy pokročować. Jeje wuwiće je respektabelne. 1991 bě minimalna mzda 2 000 krónow wučinjała, w lěće 2000 potom 4 500 krónow, před lět pozdźišo na 7 570 krónow postupiła a lěta 2013 na 8 500 krónow rozrostła.
Tež generacija seniorow smě so nad wjace dochodami wjeselić. 1. januar zwyši so starobna renta wo štyri procenty, tuž přerěznje wo 475 krónow. Inwalidna a pensija wudow(c)ow kaž tež přiražki k pensiji za spjećowarjow a jich zawostajenych tohorunja postupja. Starobnu rentu dóstawaja w Čěskej njecyłe 2,4 miliony seniorow a seniorkow. Jeje přerězna wysokosć je 11 828 krónow wob měsac.
