Baltikum z njemałymi starosćemi
„Wupućowanja z Litawskeje, Letiskeje a Estiskeje do zapada přewobroćeja Baltikum do najspěšnišo pustnjaceho teritorija w Europskej uniji. Wosebje wotchad młodych ludźi změje bolostne wuskutki na přikład na rentowe systemy w tutych krajach.“ Takle dramatisce rysuje korespondent čěskeje nowiny Mladá fronta dnes w litawskim Kaunasu nětčiše połoženje spomnjenych třoch baltiskich statow. Mjez druhim wón zwěsća, zo je Litawska po lěće 1991 – po rozpadnjenju Sowjetskeho zwjazka zaso samostatny kraj – třećinu swojeho wobydlerstwa zhubiła. Při tym je najwjetši dźěl ludźi wotešoł po lěće 2004, po tym zo bě so Litawska z čłonom EU stała. Hdyž ličba wobydlerjow njewulkeho kraja w běhu dwaceći lět wot 3,7 milionow na 2,9 milionow woteběra, ma baltiski kraj ćim wjetši problem, hdyž běštej dwě třećinje wotchadnikow ludźo w starobje 20 do 40 lět – generacija to, kotraž by ze swojimi dźěćimi populaciju poprawom zestabilizować měła. Město toho zbywaca ludnosć hladajcy zestarja. „A tych, kotřiž rentu za seniorow financuja, je spochi mjenje“, cituje nowinar bjezradneho staršeho Litawčana.
Plista krajam V4
Ljubljana/Praha (ČŽ/K). Nowy ministerski prezident Słowjenskeje Marjan Šarec je kraje Visegrádskeje štyrki Čěsku, Słowaksku, Pólsku a Madźarsku migraciskeje politiki dla kritizował. W telewiziji RTV Slovenija wón rjekny: „Słowjenska je konstruktiwny čłon Europskeje unije a njesteji tuž za solowymi akcijemi, kajkež Visegrádska skupina praktikuje a štož je Madźarskej pominanje wunjesło.“ Za to Šarec wobkrući, „my wopokazujemy so solidarni“. To wozjewja z Ljubljany čěska powěsćernja čtk a kaž přispomnja, zo su słowjenske medije w minjenym času spekulowali, Słowjenska móhła so bórze poziciji krajow V4 přibližić.
Wěste mjeztym je, zo změje premier Marjan Šarec hnydom na swojim prěnim wukrajnym wopyće z migraciskej politiku činić. W awstriskim Salzburgu wobdźěli so wón tele dny na njeformelnym zeńdźenju prezidentow a premierow krajow EU, na kotrymž dźe nimo brexita tež wo wobchadźenje z ćěkancami.
Maja slěd mordarja?
Kiwa wujednanje?
Ličba ludźi rozrostła
Praha (ČŽ/K). Wo ličbu ludnosće, kaž ma ju na přikład město Kamjenc, je Čěska republika w prěnim połlěće 2018 přibyła – wo něhdźe 15 400 hłowow zrosće wona na nětko 10 625 449 wobydlerjow. Při tym bě znowa wjace ludźi zemrěło hač dźěći so narodźiło. Na prawdu Božu woteńdźe hač do kónca junija 58 026 wosobow, porodow pak registrowachu jenož 55 736. Najwjace dźěći porodźichu maćerje, 30 lět stare. To wuchadźa z najnowšich přisłušnych datow Čěskeho statistiskeho zarjada. Zo je wobydlerstwo přiwšěm rozrostło, wuskutkowa migracija.
W prěnim połlěće 2018 je so w Čěskej mjenujcy na wšěch 29 220 wukrajnikow zasydliło, mjez nimi 5 600 Ukrainjanow, 2 700 Słowakow, 1 100 Rumunow a runje telko Bołharow. Čěsku wopušćiło je w tym času něhdźe 11 500 ludźi. Zmandźeliło je so wot wulkeho róžka hač do smažnika 20 916 porow, 1 445 wjac hač loni w tym času. Tři štwórćiny porow su sej prěni raz „haj“ dali. Najwjace ženichow je 29 lět starych było, najwjace njewjestow 27 lět. Rozwjedźenych bu 11 856 mandźelstwow – 1 155 mjenje hač w prěnim połlěće 2017.
Knježi „festiwal přilubjenjow“
Kandidaća za komunalne wólby w Pólskej z naročnymi programami
Waršawa. Pólska hotuje so na komunalne wólby. Dnja 21. oktobra maja wobydlerjo kraja wo znowawobsadźenju měšćanskich a gmejnskich parlamentow kaž tež wo měšćanostach a wjesnjanostach rozsudźić. To brizantne na tym je: Při minjenych wólbach 2014 bě tehdy knježaca liberalna Wobydlerska platforma nimale po cyłym kraju dobyła. Nětko pak chce narodnokonserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS), kotraž wot lěta 2015 knježi, móc tež na komunalnej runinje přewzać. Zo bychu přichilnosć wolerjow zdobyli, so kandidaća hladajo na wólbne přilubjenja runjewon wubědźuja. Hižo rěča medije wo „festiwalu přilubjenjow“.
Lěćo tak ćopłe kaž 244 lět nic
LĚTUŠE LĚĆO je po informacijach Praskeho Klementinuma, zaměstnjeneho njedaloko Karloweho mosta, tak ćopłe było kaž hišće nihdy w stawiznach tuteje najstaršeje čěskeje wjedroweje stacije, w kotrejž temperaturu počasow bjez přetorhnjenja měrja wot lěta 1775. Tam registrowana přerězna ćopłota 22,7 stopnjow celsija je najwyša w minjenych 244 lětach. Dotalny rekord najćoplišeho lěća dźeržeše lěto 2003 z přerěznej ćopłotu 22,4 stopnjow, slědowane wot lěta 2015 z 22,3 stopnjemi celsija za měsacy junij, julij a awgust. To zdźěleja čěske medije, kotrež powołuja so na mjenowany hydrometeorologiski institut.
Tři najćopliše lěća minjenych 244 lět su potajkim w nětčišim lětstotku byli, a to hladajcy na jeho započatku. Sobudźěłaćerjo Klementiniuma dyrbjachu zawěrno hłuboko ryć, zo bychu štwórte najćopliše lěćo nadešli. Hakle z lětom 1834 zwěsćichu je z přerěznej ćopłotu 22,1 stopnjow. Z přerěznymi 22 stopnjemi steji lěto 1811 na pjatym městnje a lěto 2017 z 21,7 stopnjemi celsija na šestym. Hladajo na cyły kraj je lětuše horce lěćo z přerěznej temperaturu 19,3 stopnjow celsija było najćopliše wot lěta 1963 sem.
Mzdy w Čěskej spochi wyše
Praha (ČŽ/K). Přerězna měsačna mzda je w Čěskej w druhim kwartalu 2018 z 8,57 procentami znowa nadpřerěznje přibyła a wučinja nětko rekordnych 31 851 krónow. Dźiwajo na inflacisku ratu a zwyšenja płaćiznow zwyši so realna mzda wo 6,2 procentaj. To wozjewi Čěski statistiski zarjad tele dny.
Postupili su mzdy bjez wuwzaća we wšitkich hałžkach industrije, wo 13,1 procent wosebje sylnje w kulturnym, zabawjenskim a turistiskim sektorje. Najwyšu přerěznu mzdu 39 668 krónow maja tradicionalnje w Praze. Najniša je wona ze 27 741 krónami w Karlovarskim wobwodźe. Nastupajo jednotliwe branše płaća w bankownistwje a zawěsćernistwje najwyše přerězne mzdy, mjenujcy 58 591 krónow. W Morawsko-šleskim wobwodźe zasłužeja dźěłopřijimarjo z 28 585 krónami přerěznje najmjenje.
Přerězna mzda w Čěskej wot lěta 2014 njepřestajnje přibywa. Tele wuwiće pohonjatej dobre hospodarske połoženje kraja kaž tež ćišć na mzdy čućiweho njedostatka fachowych dźěłowych mocow dla. Fachowcy su sej wěsći, zo dobre wuwiće tež přichodne lěta dale traje.
Nowe hibanje přećiwo pólskemu knježerstwu
Waršawa (dpa/SN). Pólske narodnokonserwatiwne knježerstwo dóstanje nowu politisku konkurencu. Robert Biedroń, woblubowany měšćanosta sewjeropólskeho Słupska a wjele lět jenički wuznawacy homoseksualny politikar kraja, chce nětko ludźi přećiwo knježerstwu strony Prawo a sprawnosć Jarosława Kaczyńskeho (PiS) mobilizować. Biedroń, kiž žanej stronje njepřisłuša, je tele dny we Waršawje připowědźił, zo chce swójske towaršnostno-politiske hibanje załožić. „Chcu wobličo našeje politiki změnić“ rjekny 42lětny, kiž je pólskej Lěwicy symbol nadźije. „Čas za wuspěšnu alternatiwu k PiS je zrały.“ Spočatk lěta 2019 chce Słupšćanski měšćanosta mjeno a program hibanja předstajić.
Pućowar po swěće so nawróćił
WUPRAWU Z KOLESOM po Africe zdokonja 26lětny Tadeáš Šíma z Prachatic, juhočěskeho městačka. W sydom měsacach je wón čorny kontinent wot marrokoskeho pobrjoha na sewjeru hač k samemu Kapej dobreje nadźije na juhu přeprěčił a při tym něhdźe 13 000 kilometrow njewustajnje do pedalow teptajo zmištrował. Nowinarjej serwera iDnes Šíma rjekny, zo bě jeho k přewšo naročnej a napinacej turje předewšěm wabiło, zbližić sej přirodu a wobstejnosće Afriki, kotrež su w jednotliwych krajach nimoměry rozdźělne. Přeradźi jemu tež, zo je so kóždy dźeń bojał. Zwjetša bě wšak cyle sam po puću. W Namibiji su za nim kamjenje mjetali, w Kapstadće jemu 37 000 krónow pokradnyli. Po asfalće njeje jeno přez Saharu jěł, ale tež we wjetšinje zapadoafriskich krajow. 37 razow dyrbješe hadźicy płatać, jónu jeho nakładne awto powali. Jeno za wizumy měješe 35 000 krónow wudać, cyłkownje płaćeše jeho wuprawa 150 000 krónow. Wo swojich dožiwjenjach a nazhonjenjach w Africe chce Čech knihu napisać.
