Wrócław (dpa/SN). Kraj Braniborska chce hospodarske a kulturne styki ze zapadopólskim wojewódstwom Delnja Šleska dale zesylnić. „Regionalne zhromadne dźěło je a wostanje kruty zakład němsko-pólskich poćahow“, rjekny braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) wčera po zhromadnej deklaraciji z maršalom Cezaryjom Przybylskim we Wrócławju. Tak stanje so zrosćene partnerstwo z Delnjej Šleskej stabilniše, Woidke zwurazni.
Přichodnje chcetej regionaj we wobłuku wobchad, w hospodarskej a energijowe politice kaž tež na dźěłowych wikach, w kubłanju, sporće, kulturje, na socialnym polu a w strowotnistwje wušo hromadźe dźěłać. Hospodarski minister Albrecht Gerber (SPD) chce so klětu w juniju do Delnjeje Šleskeje podać, zo by z pólskimi předewzaćemi rěčał. Braniborska bě hižo 1995 z pjeć dalšimi wojewódstwami tajke zrěčenje podpisała.
Waršawa. Smjerć sławneho pólskeho režisera Andrzeja Wajdy je w pólskich medijach hoberski wothłós zbudźiła. Nimale wšitke nowiny a časopisy wěnuja so z wobšěrnymi přinoškami žiwjenju a skutkowanju filmoweho wuměłca, kotryž je w Pólskej legenda. Wajda bě 9. oktobra 90lětny zemrěł. Wčera su jeho w Krakowje pochowali.
K wusahowacym filmowym twórbam Wajdy słušachu „Katyń“, stawizna wo morjenju 22 000 pólskich oficěrow přez sowjetsku tajnu słužbu NKWD w lěće 1941, „Slubjeny kraj“ po knize Władysława St. Reymonta a „Pan Tadeusz“ po eposu basnika Adama Mickiewicza. W lěće 2000 spožčichu Wajdźe za jeho žiwjenski skutk filmowe myto Oscar.
CUZORĚČNY je w Čěskej kóždy dźewjaty kwas. Najnowše daty Čěskeho statistiskeho zarjada (ČSÚ) wupokazuja, zo je so loni nimale 5 000 měšanych mandźelstwow wjazało. Do toho bě jich to ně- hdźe 4 000. Při tym je tak, zo sej mužojo najradšo Słowjanki bjeru. Předewšěm ženja so z Pólkami, Ukrainjankami a Rusowkami. Čechowki porno tomu za zapadnymi mužemi hladaja a wudawaja so na Němcow, Britow a Američanow. Žony móža při tym bóle wuběrać hač mužojo. W kraju je dźě wjele wjac wukrajnikow hač wukrajničow, wuswětla sociologowka Jiřina Šíklová. Najwoblubowaniše su pak přeco hišće čěsko-słowakske zmandźelenja. Tajkich je bjezmała třećina była. 830 Čechow je so ze Słowačku woženiło a 717 Čechowkow sej Słowaka za muža brało. „Słowakscy ludźo njejsu za nas wukrajnicy“, Šíklová k tomu přispomnja. Mjeztym zo ličba ryzy čěskich mandźelstwow hižo dlěje pola něhdźe 45 000 wob lěto stagněruje, budu měšane dale přiběrać, wědomostnica wěsći: „Dokelž so narody měšeja a podźěl wukrajnikow w kraju hišće přibudźe.“
Brüssel (SN/at). Serbiske multinarodne město Novi Sad budźe Kulturna stolica Europy 2021. Wo tym informuje komisija Europskeje unije, kotraž je namjet njewotwisneho gremija fachowcow sćěhowała, kónc tydźenja w Brüsselu. Komisar za kubłanje komisije EU Tibor Navracsics je optimistiski, „zo skića Novi Sad swojim wopytowarjam z Europy a ze swěta móžnosć, zo bychu sej město a jeho kulturne bohatstwa wotkryli, ale sej tež mnohotnosć europskich kulturow a naše zhromadne hódnoty wažili.“
Wurisanje wo titl Kulturna stolica Europy w kraju, kotryž je kandidat za přistup, je komisija EU w decembrje 2014 za města z Albanskeje, Bosnisko-Hercegowiny, Makedonskeje, Čorneje Hory a Serbiskeje startowała. Do wušeho wuběra za 2021 běštej so čornohórski Herceg Novi a serbiski Novi Sad dóstałoj.
W Novym Sadźe bydla Južni Serbja, Madźarojo, Słowakojo, Chorwaća, Romojo a dalše narodnosće. Město je nimo toho domizna Matice Srpskeje, kotraž ma tam wot lěta 1864 swoje sydło.
Waršawa. Masowy protest pólskich žonow přećiwo planowanemu dospołnemu zakazej wotehnaća je w medijach, mjez politikarjemi a tež w cyrkwi wulki zaćišć zawostajił. Minjenu póndźelu bě 100 000 žonow we wjace hač 50 městach na dróhu šło. Jenož we Waršawje zhromadźi so 30 000 žonow najebać špatne wjedro na Hrodowym naměsće. Protest měri so přećiwo planam knježaceje strony Prawo a sprawnosć (PiS), wot lěta 1993 wobstejace rjadowanje wotstronić. Po nim smědźa žony dotal wotehnać, hdyž buchu wumocowane, hdyž je jich žiwjenje wohrožene abo hdyž je wotwidźeć, zo budźe dźěćo ćežko zbrašene. Po planowanym noworjadowanju hrozy žonam, ale tež lěkarjam w padźe wotehnaća hač do pjeć lět jastwa.
MISS ROMA 2016 bě pytana w finalnym kole wo lětušu najrjeńšu Romku. W Hodonínskim Domje kultury na južnej Morawje wubědźowaše so dźesać Romkow w starobje 16 do 22 lět wo titl „kralowna rjanosće“. Dźesać romaskich rjanolinkow z Čěskeje a Słowakskeje, zwostatych z dohromady 100 aspirantkow, dyrbješe w štyrjoch disciplinach před krutej jury wobstać. Moderěrował je zarjadowanje, organizowane wot Towaršnosće Romow a narodnych mjeńšin, dźiwadźelnik Jan Čenský. Nimo rjanosće bě sobu rozsudźace, kak zamóže kandidatka komunikować a romasku kulturu prezentować, na přikład ze zarejowanjom romaskeho čardaša. Dobyła je žadny titl Miss Roma 20lětna Adriana Malíková ze słowakskich Gbel, městačka z dobrymi 5 000 wobydlerjemi na sewjerowuchodźe kraja. „Wona bě woprawdźe najlěpša“, wobkrući zastupnik zarjadowarja Vladimír Galbavý. Pjenježny wunošk ze swojeho wuspěcha Adriana žadyn nima, čěski předewzaćel z Hradeca Králové zwěnowa jej dobroćiwje 15 000 krónow (555 eurow). Po serweru iDNES njewudata dobyćerka, kotraž hewak w Awstriskej dźěła, rady kuchari, sportuje a tež pućuje.