Zesylnja styki do Pólskeje

wutora, 25. oktobera 2016 spisane wot:

Wrócław (dpa/SN). Kraj Braniborska chce hospodarske a kulturne styki ze zapadopólskim wojewódstwom Delnja Šleska dale zesylnić. „Regionalne zhromadne dźěło je a wostanje kruty zakład němsko-pólskich poćahow“, rjekny braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) wčera po zhromadnej deklaraciji z maršalom Cezaryjom Przybylskim we Wrócławju. Tak stanje so zrosćene partnerstwo z Delnjej Šleskej stabilniše, Woidke zwurazni.

Přichodnje chcetej regionaj we wobłuku wobchad, w hospodarskej a energijowe politice kaž tež na dźěłowych wikach, w kubłanju, sporće, kulturje, na socialnym polu a w strowotnistwje wušo hromadźe dźěłać. Hospodarski minister Albrecht Gerber (SPD) chce so klětu w ju­niju do Delnjeje Šleskeje podać, zo by z pólskimi předewzaćemi rěčał. Braniborska bě hižo 1995 z pjeć dalšimi wojewódstwami tajke zrěčenje podpisała.

Z knježacymi so nasadźował

pjatk, 21. oktobera 2016 spisane wot:

Pólske medije po smjerći sławneho filmoweho režisera Andrzeja Wajdy

Waršawa. Smjerć sławneho pólskeho režisera Andrzeja Wajdy je w pólskich medijach­ hoberski wothłós zbudźiła. Nimale wšitke nowiny a časopisy wěnuja so z wobšěrnymi přinoškami žiwjenju a skutkowanju filmoweho wuměłca, kotryž je w Pólskej legenda. Wajda bě 9. oktobra 90lětny zemrěł. Wčera su jeho w Krakowje pochowali.

K wusahowacym filmowym twórbam Wajdy słušachu „Katyń“, stawizna wo morjenju 22 000 pólskich oficěrow přez sowjetsku tajnu słužbu NKWD w lěće 1941, „Slubjeny kraj“ po knize Władysława St. Reymonta a „Pan Tadeusz“ po eposu basnika Adama Mickiewicza. W lěće 2000 spožčichu Wajdźe za jeho žiwjenski skutk filmowe myto Oscar.

Měšanych mandźelstwow přibywa

srjeda, 19. oktobera 2016 spisane wot:

CUZORĚČNY je w Čěskej kóždy dźewjaty kwas. Najnowše daty Čěskeho statistiskeho zarjada (ČSÚ) wupokazuja, zo je so loni nimale 5 000 měšanych mandźelstwow wjazało. Do toho bě jich to ně- hdźe 4 000. Při tym je tak, zo sej mužojo najradšo Słowjanki bjeru. Předewšěm ženja so z Pólkami, Ukrainjankami a Rusowkami. Čechowki porno tomu za zapadnymi mužemi hladaja a wudawaja so na Němcow, Britow a Američanow. Žony móža při tym bóle wuběrać hač mužojo. W kraju je dźě wjele wjac wukrajnikow hač wukrajničow, wuswětla sociologowka Jiřina Šíklová. Najwoblubowaniše su pak přeco hišće čěsko-słowakske zmandźelenja. Tajkich je bjezmała třećina była. 830 Čechow je so ze Słowačku woženiło a 717 Čechowkow sej Słowaka za muža brało. „Słowakscy ludźo njejsu za nas wukrajnicy“, Šíklová k tomu přispomnja. Mjeztym zo ličba ryzy čěskich mandźelstwow hižo dlěje pola něhdźe 45 000 wob lěto stagněruje, budu měšane dale při­běrać, wědomostnica wěsći: „Dokelž so narody měšeja a podźěl wukrajnikow w kraju hišće přibudźe.“

Plista knježacym

wutora, 18. oktobera 2016 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Druhe koło wuzwolenja třećiny nowych senatorow je wuslědk prěnjeho přisamom na hłowu stajiło. Hdyž bě „hibanje njespokojnych“ ANO ministra-předewzaćela Andrea Babiša z wuhladom na dźesać zapósłancow hornjeje komory parlamenta do wotuma šło, je wone runje třoch dóstało. ČSSD premiera Bohuslava Sobotki bě pjeć mandatow kiwało, docpěła je jenož dwaj. Porno tomu mała KDU-ČSL, kiž bě so dweju senatorow nadźijeć móhła, njenadźicy pjećoch nažnja. Prawicowej ODS a TOP 09 pósćeletej kóžda dweju noweju zastupnikow do senata. Přiwšěm wobchowaja strony knježaceje koalicije ČSSD, ANO a KDU-ČSL z cyłkownje 48 sydłami wot 90 w hornjej komorje wustawowu wjetšinu. Komentatorojo maja wuslědk senatnych wólbow za selenu plistu Sobotce a Babišej. Wosebje Babiš je dyrbjał bolostnje začuć, zo je druhe koło běžało pod hesłom „wšitke tamne přećiwo ANO“. Přičina drje bě, zo žana druha strona njebě zwólniła, z „njespokojnymi“ koalěrować. Njemału starosć načinja zamołwitym wólbne wobdźělenje: Z 15,3 procentami bywa wone najniše wšěch časow.

Kulturna stolica 2021: Novi Sad

póndźela, 17. oktobera 2016 spisane wot:

Brüssel (SN/at). Serbiske multinarodne město Novi Sad budźe Kulturna stolica Europy 2021. Wo tym informuje komisija Europskeje unije, kotraž je namjet njewotwisneho gremija fachowcow sćěhowała, kónc tydźenja w Brüsselu. Komisar za kubłanje komisije EU Tibor Navracsics je optimistiski, „zo skića Novi Sad swojim wopytowarjam z Europy a ze swěta móžnosć, zo bychu sej město a jeho kulturne bohatstwa wotkryli, ale sej tež mnohotnosć europskich kulturow a naše zhromadne hódnoty wažili.“

Wurisanje wo titl Kulturna stolica Europy w kraju, kotryž je kandidat za přistup, je komisija EU w decembrje 2014 za města z Albanskeje, Bosnisko-Hercegowiny, Makedonskeje, Čorneje Hory a Serbiskeje startowała. Do wušeho wuběra za 2021 běštej so čornohórski Herceg Novi a serbiski Novi Sad dóstałoj.

W Novym Sadźe bydla Južni Serbja, Madźarojo, Słowakojo, Chorwaća, Romojo a dalše narodnosće. Město je nimo toho domizna Matice Srpskeje, kotraž ma tam wot lěta 1864 swoje sydło.

Karela sławili

srjeda, 12. oktobera 2016 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Z prěnim zjawnym koncertom po schorjenju na rak, operaciji brjucha, chemoterapiji a wuhojenskej kurje je sławny spěwar Karel Gott wčera w Praze wustupił. Za podium bě sej wuzwolił Malostranskou besedu, zo njebychu medije do kluboweho miljeja přistup měli. Podawk dožiwić je tež jeno 115 ludźi móh­ło. Mjez hosćimi běchu mnozy kolegojo a koleginy, tež spěwarce Dasha a Ilona Csáková. Z nimaj zainterpretowa Gott někotre duety. Hłownje pak je zanošował hity, kaž „Trezor“ abo „Lady Carneval“. Publikum je spěwne poskitki „Praskeho sołobika“ přewšo zahorjeny witał. W běhu koncerta jemu hosćo někotre razy stejo přikleskowachu a na kóncu dołho z owacijemi sławichu. „Knjez Gott bě we dobrej formje, na žurli knježeštej wuběrna atmosfera a energija“, rjekny powěsćerni ČTK rěčnica spěwarja Aneta Stolcová. „Malostranskou besedu je sej wón za swój prěni koncert tohodla wuzwolił, dokelž sam na zarjadowanja a wustupy sem rady chodźi. Jeho přeće pak je tež było, zo by tónle wječor był z ćichim nawrótom na jewišćo, bjez wulkeho medialneho humbuka“, wona dale praji.

Přewrótne wólby

póndźela, 10. oktobera 2016 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Wólby wobwodnych sejmow a jedneje třećiny senatorow su politisku krajinu Čěskeje přemjetali. Alianca njespokojnych wobydlerjow ANO přede- wzaćela-ministra Andrea Babiša, nastupowaca prěni króć, nažnja zrazom 21,05 procentow a doby w dźewjeć wobwodach z 13, mějo w nich 176 zapósłancow. ČSSD premiera Bohumila Sobotki, kotraž je donětka we wjetšinje wobwodow hejtmanow stajała, dósta jeno 15,25 procentow; tak zo změje město dotalnych 205 mandatow jenož hišće 125. Chětro poskubana bu KSČM, za kotruž wupraji so snadnych 10,55 proc., z čimž ličba jeje zapósłancow ze 182 na 86 spadnje. Za ODS hłosowaše 9,42 proc., z kotrymiž je wobydlerska strona najsylniša prawicowa móc, stajejo 76 mandatnikow. Mjezywuslědk senatowych wólbow wupokazuje samsny trend. Do wurisanskeho koła wuzwolenja třećiny zapósłancow hornjeje komory kónc tydźenja pósćele ANO najwjace kandidatow. Wólbne wobdźělenje z 34,6 procentami je nimale najsłabše scyła było. W problemowym wobwodźe Ústi bě samo jenož 28,9 procentow wólbokmanych wobydlerjow wolić šło.

Z tajkim protestom njeličili

pjatk, 07. oktobera 2016 spisane wot:

Razne demonstracije pólskich žonow přećiwo zakazej wotehnaća

Waršawa. Masowy protest pólskich žonow přećiwo planowanemu dospołnemu zakazej wotehnaća je w medijach, mjez politikarjemi a tež w cyrkwi wulki zaćišć zawostajił. Minjenu póndźelu bě 100 000 žonow we wjace hač 50 městach na dróhu šło. Jenož we Waršawje zhromadźi so 30 000 žonow najebać špatne wjedro na Hrodowym naměsće. Protest měri so přećiwo planam knježaceje strony Prawo a sprawnosć (PiS), wot lěta 1993 wobstejace rjadowanje wotstronić. Po nim smědźa žony dotal wotehnać, hdyž buchu wumocowane, hdyž je jich žiwjenje wohrožene abo hdyž je wotwidźeć, zo budźe dźěćo ćežko zbrašene. Po planowanym noworjadowanju hrozy žonam, ale tež lěkarjam w padźe wotehnaća hač do pjeć lět jastwa.

„Pólske lěhwa“ zakazać

srjeda, 05. oktobera 2016 spisane wot:
Waršawa (dpa/SN). Pólske knježerstwo chce wužiwanje historisce wopačneho zapřijeća „pólske zaničowanske lěhwo“ z jastwom hač do třoch lět chłostać. Wotpowědny naćisk knježaceje strony Prawo a sprawnosć su dźensa w parlamenće wobjednali. Po słowach strony lochkomyslne wužiwanje tohole wuraza za němske zaničowanske lěhwa w Pólskej za čas wójny nahladnosći kraja škodźi.

Najrjeńša Romka je Adriana

srjeda, 05. oktobera 2016 spisane wot:

MISS ROMA 2016 bě pytana w finalnym kole wo lětušu najrjeńšu Romku. W Hodonínskim Domje kultury na južnej Morawje­ wubědźowaše so dźesać Romkow w starobje 16 do 22 lět wo titl „kralowna rjanosće“. Dźesać romaskich rjanolinkow z Čěskeje a Słowakskeje, zwostatych z dohromady 100 aspirantkow, dyrbješe w štyrjoch disciplinach před krutej jury wobstać. Moderěrował je zarjadowanje, organizowane wot Towaršnosće Romow a narodnych mjeńšin, dźiwadźelnik Jan Čenský. Nimo rjanosće bě sobu rozsudźace, kak zamóže kandidatka komunikować a romasku kulturu prezentować, na přikład ze zarejowanjom romaskeho čardaša. Dobyła je žadny titl Miss Roma 20lětna Adriana Malíková ze słowakskich Gbel, městačka z dobrymi 5 000 wobydlerjemi na sewjerowuchodźe kraja. „Wona bě woprawdźe najlěpša“, wobkrući zastupnik zarjadowarja Vladimír Galbavý. Pjenježny wunošk ze swo­jeho wuspěcha Adriana žadyn nima, čěski předewzaćel z Hradeca Králové zwěnowa jej dobroćiwje 15 000 krónow (555 eurow). Po serweru iDNES njewudata dobyćerka­, kotraž hewak w Awstriskej dźěła, rady kuchari, sportuje a tež pućuje.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND