Arnošt Krygar

štwórtk, 28. decembera 2023 spisane wot:
Patoržicu 1923 zemrě w Budyšinje ewangelski farar na wotpočinku Arnošt Krygar. Dr. Ota Wićaz wo jeho zasłužbach pisaše: „W našich duchownych stawiznach pak změje wón přeco čestne mjeno jako naš prěni hymnologa a jako zawěsće hódny syn swojeho nana.“ Pochowany bu Arnošt Krygar w Poršicach, hdźež bě 28 lět z wosadnym fararjom. Narodźi so 18. žnjenca 1847 tohorunja w Poršicach, hdźež bě jeho nan Hendrich Awgust Krygar tohorunja z wosadnym duchownym. Po maturje w Budyšinje a studiju teologije w Lipsku bu Arnošt Krygar najprjedy domjacy wučer a wot 1874 do 1877 wučerješe na Budyskim krajnostawskim wučerskim seminarje. Po tym bě jako diakon w Kamjencu serbsce prědował. Šěsć lět bě farar w Budyšinku a po tym w Poršicach. W tutym času bě tři lěta z Michałom Domašku redaktor Misionskeho Posoła a zastupi do Maćicy Serbskeje. Jeho najwjetša zasłužba bě, zo je slědźenja nana za serbskimi ­kěrlušemi wuspěšnje dale wjedł: Arnošt Krygar je wjace hač 800 serbskich kěr­lušow w rukopisu zawostajenym dźěle „Serbska kěrlušowa konkordanca abo klučik k serbskim spěwarskim“ wopisał. Manfred Laduš

Hodowne wiki „wot žonow za žony“

srjeda, 27. decembera 2023 spisane wot:

Kulow (SN/MG). Zašły pjatk bě tak daloko: Prěni raz přeprosychu młode serbske žony na kulturne hodowne wiki do Jakubetzoweho wustawa do Kulowa. Zarjadowanje steješe pod hesłom „wot žonow za žony“. Na iniciatiwu serbsko-žónskeho Spoken Word kolektiwa „Lost Poetas“, kotryž je hižo dlěje za swoje teksty z kritiskim zhladowanjom na serbski lud a swoje žiwjenje jako žony w změnjacym swěće znaty, běchu so hnydom wjacore iniciatiwy a cyłki žonow na zarjadowanju wobdźělili.

Rumpozid

pjatk, 22. decembera 2023 spisane wot:

Hodowna kriminalka Serbskich Nowin 2023, napisał Měrćin Wjenk

Zbytki wosoby lěpja na fasadźe domskeho. A wšudźom telko kreje. Komisarej Šmitej so tak prawje wěrić njecha, kelko kreje tajki čłowjek w sebi ma. Wón steji do myslow zanurjeny wosrjedź hasy a přihladuje, kak mustwo patologow a kriminalnych technikarkow w sćinje sylnych lampow čwaki mjasa z pincetami z murje drapa. W ramiku rozbiteho wokna jewi so dalša kolegina. „Smy ju namakali“, wona wótře woła a dźerži přewidnu plastowu titu z čłowječej hłowu dowysoka. ­Wobličo je lědma spóznajomne, na hłowje wisa zesmudźena čerwjena měca, kumštna broda je rozběžała a so do kože paliła.

Statne dźiwadło Choćebuz pokaza dźensa, pjatk, kaž tež přichodnu póndźelu sławny balet „Tłuskać“ z hudźbu Pjotra Iljiča Čajkowskeho po powědančku E. T. A. Hoffmanna . Zajimcy njech měja so do spěcha – snadnu ličbu zbywacych zastupnych lisćikow předawaja pod www.staatstheater-cottbus.de za 37 eurow na wosobu. Foto: Jan Rewazow

Chór Budyšin swjeći 60. róčnicu

pjatk, 22. decembera 2023 spisane wot:

Budyšin (bwi/SN). Chór Budyšin je swoju lětušu hłownu zhromadźiznu minjenu póndźelu w Röhrscheidtowej bašće Serbskeho ludoweho ansambla wotměł. Na njej rozprawješe předsydstwo chóra wo lětušej dźěławosći a zhromadnje su spěwarki a spěwarjo za klětu nowy plan wobzamknyli. Minjene lěto měješe chór tójšto wjerškow. Nimo proboweho lěhwa w Ochranowje, swójskich koncertow w Malešecach, Jelenjej Górje, na Čornoboze abo w Drježdźanach, běše to lětsa wosebje sobuskutkowanje při inscenaciji „Wójna a ...“ ansambla. Z tutym je chór dohromady štyri razy w Budyšinje a Choćebuzu wustupił.

Lěto 2024 budźe wurjadne za chór, ­dokelž woswjeći 60. róčnicu swojeho załoženja. Za jubilej je sej chór nimo na­rodninskeho swjedźenja tež wosebity ­nahrawanski projekt předewzał.

Tuchwilu ma chór 31 spěwacych čłonow a dźesać spěchowacych. Wosebje dźakuje so chór wšitkim podpěraćelam a spěchowarjam chóra, kotřiž wobstajnu dźěławosć zmóžnjeja. Hłownje su to Serbski ludowy ansambl, kotryž probowe móžnosće k dispoziciji staji, a Załožba za serbski lud, kotraž financowanje aktiwitow podpěruje.

Adwentnička

pjatk, 22. decembera 2023 spisane wot:

Kónčk swěčki

Zapaliła sy

Wóń marcipana

Himpaše do

A z kuchnje

Kudźerje swjateje

Kadźachu

Nowu dowěru

Benedikt Dyrlich

ze „Stysk wyska“, LND 2006

Boža nóc

pjatk, 22. decembera 2023 spisane wot:

Nětk swjatočnje so zaso ćiše bliži

nóc boža w rjanym hwězdnym wodźěwje,

kiž k drěmacej so zemi z njebja niži

tak połna Knjezoweje miłosće;

so njeličomnje wjele swěcow swěći,

błyšć jasny pjelni tež najchudši dom

a hodownički wupyšeny štom

dźens wobwyskuja miliony dźěći.

A spěwy hodowne nam derje znate

nětk klinča luboznje nam do dušow;

ach, něhdy buchu spěwane a hrate

tež wot nas za čas młodych zbóžnych dnjow.

A drohe wosoby ze zańdźenosće,

na kotrychž rowje lětnje róže ktu,

nas z miłym směwkom z jědle strowjeju

a dźěla z nami hodow wjesołosće.

Ow njestej zdala, w horju rozrudźeny,

bu wzate tež najrjeńše zbože ći!

Hlej, hdyž je Zbóžnik nam dźens narodźeny,

da njejsmy ženje chudźi, zrudźeni!

Z nim wobradźi Bóh za žiwjenske chody

najkrasniše nam swětło za duše,

kiž hrěje nas, tež ženje njehasnje

a swěći horje nam na wěčne hody!

Korla Awgust Fiedler

wujimk ze Serbskeje poezije 44, LND 1999

Zběrka krótkopowědančkow „Prěni raz“ skići dosć dobry dohlad do spektruma aktualneje serbskeje literatury. Wona wopřijima teksty nazhonitych awtorkow runje tak kaž z młodeho pjera.

Roman wo Nikoli Tesli

štwórtk, 21. decembera 2023 spisane wot:

Štóž pyta lekturu za zymu, z kotrejž móže čitajo do druhich dźělow Europy a samo do New Yorka pućować, móže sebi nowu knihu Alidy Bremer wobstarać. Bremer powěda w swojim mjeztym třećim romanje „Tesla oder die Vollendung der Kreise“ wo lěkarju Antonu, kotryž so w Dalmaciskej, wjacerěčnej historiskej kónčinje na teritoriju dźensnišeje Chorwatskeje a Čorneje hory, narodźi a so, prjedy hač złoži maturu, do New Yorka poda. Roman započnje z jězbu na łódźi do Ameriki, hdźež Anton Italčana Ernesta zeznaje. Z rozmołwami młodostneju wopisuje Bremer wuraznje wjacerěčnu atmosferu w mediteranej Dalmaciskej – hdźež rěčitej so chorwatšćina a italšćina; wobydlerjo dožiwichu wšelake politiske systemy a statne konstelacije.

Štyri wupředate předstajenja

wutora, 19. decembera 2023 spisane wot:
Dorostowej cyłkaj Serbskeho ludoweho ansambla Łužičanka a Łužičanska rapsodija stej lěto z programom „Hodowny són“ zakónčiłoj. Dohromady zličichu na cyłkownje štyrjoch předstajenjach něhdźe 600 wopytowarjow, z čimž běštej žurla SLA před dwěmaj njedźelomaj kaž tež minjenu sobotu wjacezaměrowa hala w Chrósćicach stajnje wupředatej. Wjace hač 150 dźěći a młodostnych pokaza pisany, wot Maximiliana Grubera moderěrowany program kołowokoło serbskich nałožkow a powěsćow, kaž na přikład „Reju lutkow“ (na foće). Přihladowarjo mytowachu wukon sobuskutkowacych ze sylnym přikleskom. Foto: Maćij Bulank

nowostki LND