Pasion předstajić je kaž modlitwa
Tekstowu předłohu za Pasion 2015, kotryž změje sobotu, 12. septembra, premjeru , je Pětr Zahrodnik zhromadnje z předsydu Towarstwa Cyrila a Metoda Jurjom Špitankom spisał. Cordula Ratajczakowa je so z Pětrom Zahrodnikom rozmołwjała.
Kak dołho je trało, doniž njepředležeše kónčna tekstowa wersija ?
P. Zahrodnik: To je ćežko rjec. Druhdy smy wjacore wječory za sobu na teksće dźěłali, po tym bě tydźeń přestawki, na to so znowa do dźěła dachmy, zas a zaso. Tež Michał Cyž je sobu pomhał. Poprawom smy stajnje dale na teksće dźěłali, tež, jako so proby hižo započachu.
Čehodla?
P. Zahrodnik: Hakle při zwučowanju smy zwěsćili, zo so tekst tak derje njehraje, tuž přeco zaso spytachmy předłohu polěpšeć. Druhdy pytnychmy, zo móžeš to abo tamne lóšo abo z jenož połojcu telko słowow rjec. Wěste wěcy so wospjetowachu, štož njebě nam při pisanju napadnyło. Tak smy hač do kónca na tym abo tamnym hišće něšto změnili.
Zakład teksta je biblija, potajkim spisowna rěč. Što bě wam při wobdźěłanju wažne?
Što chce čitar čitać?
W lěće 2010 je Ludowe nakładnistwo Domowina naprašowanje mjez čitarjemi přewjedło, nětko sćěhuje dalše. Cordula Ratajczakowa je so z jednaćelku LND Marku Maćijowej rozmołwjała.
Čehodla je nowe naprašowanje trěbne?
M. Maćijowa: W našim čitarstwje je so w minjenych lětach wjele změniło, wosebje hladajo na wužiwanje nowych medijow a na čitanje w serbskej rěči. Chcemy wědźeć, što čitarstwo wot nas w přichodźe wočakuje. Chcemy docpěć, zo so naše produkty polěpša a zo čitar to dóstanje, štož sej přeje.
Kak ma naprašowanje wotběžeć?
Staršich wonka stejo njewostajić
Artikl wo njerozrisanym transporće serbskich dźěći na maćernorěčnu wučbu serbšćiny w Ralbičanskej šuli póndźelu w SN zjawnosć chětro rozbudźi.
Klawěr a e-gitara hišće požadanej
W juliju je praktikant SLA Syman Hejduška zajimcow na projekt „Jazz-lóšt“ přeprosył. Cordula Ratajczakowa je so z młodym mužom, kiž wot noweho semestra wučerstwo za hudźbu na Drježdźanskej wysokej šuli za hudźbu Carl Maria von Weber studuje, rozmołwjała.
Kak je so ideja zrodźiła?
S. Hejduška: Činiš-li swobodne socialne lěto za kulturu, sy winowaty, samostatny projekt na noze stajić. Tuž sej předewzach, jazzowu band z młodymi zahoritymi hudźbnikami wutworić. Z młodźinu dźěłać mje wabi. Přiwšěm je jazzowa hudźba přirunujo z popom naročniša a skići zdobom dosć móžnosćow k improwizaciji. Bywša intendantka SLA Milena Vettrainowa měješe zwisk k nazhonitemu Drježdźanskemu pozawnistej Michaelej Winklerej, kiž je wuměłski nawod přewzał, a tuž móžachmy započeć.
A kak běži projekt „Jazz-lóšt“ mjeztym?
Za serbstwo swěru wojował a tež ćerpjeł
Po Serbach derje znaty wjelelětny aktiwny Domowinjan, bywši wučer a dźiwadźelnik Bjarnat Nowak swjeći dźensa we Łupjanskej Dubrawce swoje dźewjećdźesaćiny. Narodźił bě so wón na dnju swjateho Bjarnata chěžkarskej swójbje w Kozarcach. Bu z nowowučerjom w Ralbicach. Kaž mnozy dalši młodźi Serbja powójnskeho časa angažowaše so za nowy towaršnostny porjad, zastupi 1948 do SED a złoži pruwowanje agrarneho inženjera na Mišnjanskej ratarskej fachowej šuli. Něšto lět wučerješe po tym na Serbskej ratarskej šuli w Chrósćicach.
Jako bu Bjarnat Nowak 1953 za hłowneho, pozdźišo 1. sekretara Domowiny wuzwoleny, staji swoje žiwjenje do słužby socializma a serbstwa. Domowina a jeje 1. sekretar Bjarnat Nowak běštaj skutkowanje na zachowanje a wuwiće serbskeje rěče koncentrowałoj.
Mnichow dobył, Dynamo so wjeseli
Mužej NPD hrozy jednanje
Zhorjelc/Budyšin (SN). Zhorjelske statne rěčnistwo pruwuje, hač přećiwo předsydźe wokrjesneho zwjazka Budyšin NPD a wokrjesnemu radźićelej Jürgenej Kötzingej jednanje našćuwanja luda dla zahaji. Nastupajo staw pruwowanja pak njebě statne rěčnistwo dźensa docpějomne.
Wuchadźišćo su wuprajenja Kötzinga w zwisku z protestami přećiwo domu požadarjow azyla w Haselbachu. Nowina Frankfurter Allgemeine Zeitung je wo tym w sobotnym wudaću rozprawjała a wokrjesneho radźićela citowała. Ze słowami „Kolij 17, wagon 1, nutř a preč“ reagowaše wón na prašenje, kak měło so z chłostajomnymi požadarjemi azyla wobchadźeć. Kolij 17 dwórnišća Berlin-Grunewald je symbol deportacije Berlinskich Židow do zaničowanskeho lěhwa Auschwitz-Birkenau.
„Wuprajenja wokrjesneho radźićela Kötzinga su wohidne a njewodajomne. Za to so hańbuju. To škodźi nahladnosći cyłeho wokrjesa“, rjekny k tomu krajny rada a předsyda Budyskeho wokrjesneho sejmika Michael Harig (CDU).
„ ... běše jónu ...“
Do srjedź wulkeje horcoty a suchoty je dyriło bjez wochłódźenja wulke njewjedro – powěsć wo tym, zo sej energijowy koncern Vattenfall swoje za lěto 2014 hižo płaćene přemysłowe dawki wot gmejnow a městow wróćo žada.
Jednohłósnje słyšeć běštej přesłapjenje a zadwělowanje wjesnjanostow kaž tež měšćanostow, kotřiž maja nětko nadawk, komuny z mjenje pjenjezami dale wjesć.
Rjany són wo wěčnym kužole brunicy zda so wusonjeny być. Hnydom wołaja do Berlina a sej žadaja, zo měli so ći tam horjeka wo to starać, wurunać pobrachowace pjenjezy, wšako su wone wina, zo kužoł bórze zaprahnje.
Přiwšěm dochody z přemysłoweho dawka z hórnistwa hižo lěta spaduja. Loni hišće njebě žanych politiskich wobmjezowanjow wudobywanja wuhla. Vattenfall je samo rekordne mnóstwo 61,8 milionow tonow brunicy z łužiskeje zemje wurył, a ani centa njeje do kasow komunow šło. A tež tole loni bě: Braniborscy politikarjo wěšćachu dochody 40 milionow eurow za kraj a komuny z rozšěrjenjom jamy Wjelcej-juh a z milinarnju w Čornej Pumpje. Dochody su so rozpušćili kaž kur z wuhenjow milinarnje.
Kulturne stawizny města sobu wobwliwował
Lětsa 24. nowembra by z Njebjelčic pochadźacy a lěta 2004 w Eisenhüttenstadće zemrěty moler Jan Hansky 90. narodniny swjećił. Tamniši měšćanski muzej planuje składnostnje tuteje róčnicy wosebitu wustajeńcu. Cordula Ratajczakowa je so z nawodu muzeja Hartmutom Preußom rozmołwjała.
Kajki wuznam ma Jan Hansky za Eisenhüttenstadt, zo jemu wustajeńcu wěnujeće?
H. Preuß: Město čuje so mnohich přičin dla winowate, Jana Hanskeho hódnoćić. Najdlěši čas swojeho žiwjenja skutkowaše wón tu, měješe tu swój ateljej a dźěłaše hižo do lěta 1963, jako so jako grafikar zesamostatni, tu. Eisenhüttenstadt zhladuje lětsa na 65. róčnicu wobstaća. Składnostnje toho hodźi so něchtó hódnoćić, kiž je kulturne stawizny města wot lěta 1955 sobu wobwliwował. Tež wopon Eisenhüttenstadta je stworił.
Što chceće wot 26. septembra do 8. nowembra wot Jana Hanskeho pokazać?
Nowe ideje so spěchuja
Prózdninskich poskitkow za dźěći a młodostnych je po cyłej Němskej dosć. Mnohe wotměja so lěto wob lěto pod samsnej šemu. Tomu so Serbske šulske towarstwo znapřećiwi. Jeho poskitk, prózdninske lěhwo we Wodowych Hendriche- cach, so dotalnemu njeruna. SŠT je jemu nowu kwalitu dało. A tež tónkróć běchu městna spěšnje wobsadźene. Přebytk tam je lěto wob lěto přewšo rjany.
