„Lětsa nimale połojca wobdźělnikow maćernorěčna była“
50. centralna olympiada serbskeje rěče je so do stawiznow jako wosebita zapisała. Milenka Rječcyna je so z předsydku Serbskeho šulskeho towarstwa Ludmilu Budarjowej rozmołwjała, kotrež je mjeztym 25 lět nošer tohole wubědźowanja.
Kotry wunošk ma olympiada serbskeje rěče zhladujo na perspektiwu našeho naroda?
Přikładaj ekologiskeho twarjenja
Jara agilna a njesprócniwa žona
Na wopyće pola nawodnicy Šule za delnjoserbsku rěč a kulturu w Choćebuzu
Na blidźe dźěłoweje rumnosće nawodnicy Šule za delnjoserbsku rěč a kulturu Marje Elikowskeje-Winkleroweje w Choćebuzu leža knihi, prospekty a wšelake druhe materialije. Zrazom začuwaš, zo so tule napjeće dźěła. „Hišće momenćik prošu! Dźensa zakónči so runje kurs pólšćiny. Tuž mam to a tamne hišće spěšnje zrjadować“, šulska nawodnica mje wo sćerpnosć prosy a spěcha k swojej sobudźěłaćerce Brigiće Nagelowej do tamneje stwy. Ta bě šulsku nawodnicu wo pomoc prosyła. Na sćěnowinje dźěłarnje wuhladam wobraz bamža Jana Pawoła II. „Haj, doma staj staršej nas pjeć dźěći nabožnje, katolsce kubłałoj. Sym po tutych křesćanskich hódnotach a zasadach žiwa“, praji mi nawróćejo so do dźěłarnje 1951 w Poznanju narodźena Pólka. Zhonju, zo staj jeje nan, dźěłacy w gastronomiji a so za kulturu horjacy, a jeje mać, kotraž bě w běrowje přistajena, wšitko za to činiłoj, dźěći wšostronsce kubłać – tež w sporće, baleće, spěwanju w chórje a při nawuknjenju instrumentow. „A jako šulerka zakładneje šule mějach hižo zajim za rěče.
Surealne zetkanja
Nowa zběrka basnjow Benedikta Dyrlicha w němskej rěči, wudata w nakładnistwje POP w Ludwigsburgu
Trjebach trochu chwile, zo bych sej knihu do ruki wzała. Rysowanka rumunskeho wuměłca Emiliana Papija na prědnjej wobalce pak wabješe: zakryte wobjeće dweju, kotrymajž so přitula prošerjatko a zawrjena kniha. Wobraz je sadźeny do ramika a připinjeny z banderolu, na kotrejž steji napisane „Surreale Umarmung“, štož je zdobom titul zběrki. Ze zadnjeje strony wobalki hlada awtor sam, zamysleny, so mi zda, a trochu šělhawje přez ramik swojich nawoči.
Kedźbyhódna jimaca twórba komponista Hinca Roja
Prapremjera 5. sinfonije „Stalingrad“ we wulkopósłanstwje Ruskeje federacije
Pjatk, 15. apryla, dožiwi we wulkopósłanstwje Ruskeje federacije w Berlinje lěta 2007 spisana 5. sinfonija „Stalingrad“ Hinca Roja we wobłuku swjatočneho koncerta swoju prapremjeru.
Wažny přinošk k pěstowanju wujednanja mjez ludami
Před 400 přitomnymi hosćimi-připosłucharjemi z dwurěčneje Łužicy a dalšich kónčin Němskeje – mjez Hamburgom a Frankobrodom nad Mohanom – je zašły pjatk na wulkej žurli wulkopósłanstwa Ruskeje federacije w Berlinje prěni raz zaklinčała přez hudźbnikow SLA a Delnjošleskeje filharmonije 5. sinfonija „Stalingrad“ serbskeho komponista Hinca Roja w kooperaciji Zwjazka serbskich wuměłcow a Serbskeho ludoweho ansambla. Do zahajenja prapremjery měješe wulkopósłanc Ruskeje federacije Wladimir M. Grinin slědowacu narěč:
Česćeny knježe Rojo, česćeny knježe Wićazo, česćeni knjenje a knježa,
Žiwjenje a zasłužby wuznamneho syna Serbow zwobraznjał
Jurij Brězan bě najznaćiši serbski spisowaćel druheje połojcy 20. lětstotka. Wón słušeše wot kónca połstatych lět do wodźacych romancierow NDR. Takle započnje Dietrich Šołta rezumej swojeje němskorěčneje biografije wo Jurju Brězanu, wo jeho žiwjenju a dźěle, kotraž je k jeho lětušim stotym posmjertnym narodninam w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła. W knize wuzběhuje awtor wospjet, zo bě Jurij Brězan prěni serbski literat, kotryž je swoje knihi tež w němskej rěči pisał a wozjewjał a sej tak jako awtor tohorunja wjele připóznaća statysacow swěrnych němskich čitarjow zdobył.
Z brjucha, tola z hłójčku a zmužitosću
Wosebita wustajeńca twórbow Eberharda Petersa
Na Sakskim wyšim zarjadniskim sudnistwje w Budyskim hrodźe wotmě so wutoru, 15. měrca, wernisaža wustajeńcy tworjaceho wuměłca Eberharda Petersa, kotruž je institucija zhromadnje ze Serbskim muzejom a Zwjazkom serbskich wuměłcow składnostnje 80. narodnin Běłowodźana wuhotowała. Po witanju wjace hač 60 wopytowarjow přez wiceprezidenta sudnistwa dr. Matthiasa Grünberga, direktorku Serbskeho muzeja Christinu Boguszowu a Tomasza Nawku w mjenje ZSW wěnowaše so w lawdaciji Bernd Kremser z Niskeje tworjenju jubilara. Wón mišterstwo wupłodźaceho wuzběhujo wosebje na ekologiski aspekt skedźbni a na z toho wurosćacu zamołwitosć wuměłca kaž tež recipienta w dźěle Petersa: „Za mnje je Eberhard tworjacy [posrědnje tež „kubłacy“ – bn], njezwobraznjacy wuměłc. Wón je sej tutu rěč srědkow ze wšej perceptibilitu přiswojił.“ Nimo toho interpretowaše wón někotre wobrazy eksemplarisce a podšmórny, zo je „tworjenje hakle přez komunikaciju dospołne“. Na to Eberhard Peters so dźakujo wustajeńcu wotewrě.
Dobrowólnje nas jenož druhdy widźa
Njedawno podach so – dobrowólnje – w Choćebuzu na zjawne zarjadowanje do „Łužiskeje areny“. Přeprosyło běše braniborske ministerstwo za nutřkowne a komunalne. Kraj Braniborska nosy so z dalšej zarjadniskej strukturnej reformu. Tuta ma so hač do lěta 2019 přihotować. Tu pokročuje so reforma wokrjesow lěta 1993. Přez nju běchu ličbu wokrjesow wot 38 na 14 znižili. Štyri bjezwokrjesne města z dotal šěsć wobchowachu tehdy swój status. Nětkole ma so dale redukować na dźewjeć wokrjesow a wšitke města Braniborskeje – hač na Podstupim – zhubja bjezwokrjesny staw. Ludźom po cyłym kraju so tole njelubi. Boja so mjez druhim dalokich zarjadniskich pućow a wo regionalnu identitu a dźěłowe městna. Jednori ludźo maja zaćišć, zo smědźa drje swoje měnjenje prajić, ale z najlěpšimi argumentami pola knježacych tola ničo njewuskutkuja. Čuja so tuž bjezmócni.
Wosebity wid na krajinu a ludźi
Mysle ke knize „Wobrazy z Łužicy 1957 – 1990“
Nětko ma serbske a němske čitarstwo po štyrjoch zwjazkach wo serbskich a łužiskich fotografach, kotrež su so serbskim tematikam wěnowali a w Ludowym nakładnistwje Domowina wušli, tež knihu wo Geraldźe Großy „Wobrazy z Łužicy 1957–1990“ k čitanju a wobhladanju, a nic naposledk k wobdźiwanju fotografiskich wukonow 1942 narodźeneho před sobu.
Gerald Große sam čuješe so česćeny, skerje překwapjeny, kaž na prezentaciji fotoweho zwjazka w Rakecach z posměwkom praji, „zo hišće za čas žiwjenja wo nim kniha tajkeho razu a tajkeje wulkosće wuńdźe“.
Dźakować mamy so nimo fotografej sowě jeho koleze Jürgenej Maćijej, kotryž je w třoch lětach dźěła zestajał knihu ze sto fotografijemi.
