Z nowym zakonjom wo holocausće je sej Pólska po mojim měnjenju klasiske samowrota třěliła. Oficialnje chcył so kraj tomu wobarać, zo so w zwisku z nacistiskimi zaničowanskimi lěhwami we wot němskich okupantow wobsadźenej Pólskej za čas Druheje swětoweje wójny přeco­ zaso mylnje wo „pólskich lěhwach“ rěči. To je na jednym boku zrozumliwe. Na tamnym boku so prašeš: Čehodla trjebaš za to zakoń a razne chłostanja? Nětko je takrjec jako pódlanski efekt znowa­ debata wo tym wudyriła, w kotrej měrje běchu Polacy swój čas na přesćěhanju a morjenju Židow wobdźěleni. Při tym drje so stare rany zaso puknu, wšako dźe tež wo historiske fakty, kaž wo morjenje 300 Židow 1941 we wuchodopólskim Jedwabne. Jich njeběchu němscy wojacy masakrěrowali, ale křesćanscy pólscy susodźa. To pak su fakty, kotrež tam dźensa tak rady njesłyša.