We łužiskich wsach běchu stajnje hižo najwšelakoriše rjemjesła zakótwjene a su so zdźěla lětstotki zachowali. Dźensa je so wulki dźěl z tychle rjemjesłow bohužel pozhubił. W našej lětnjej seriji chcemy wobswětlić, hdźe běchu kotre rjemjesła doma a kotre wosebitosće su so při tym wobkedźbowali. (16)

Kaž w mnohich wsach našeje domizny je tež w Minakale kowarnja była, kotraž bu w lěće 1860 jako prěnja wuwučowanska kowarnja w Němskej natwarjena. We wobšěrnej chronice Minakała su wšě plany tehdy natwarjeneje kowarnje zachowane. Dokładnje podate su w nich městna za składowanje železa a druheho trěbneho materiala, hdźe maja stać kachle ze štyrjomi městnami za woheń a hdźe kowadła. Hdyž dorěčachu sej kupcy z kowarjom nadawk, bě za to mały běrow předwidźany. Po nic runje lochkim dźěle měješe so tež tehdy hižo hygiena dodźeržeć. Tuž bě planowar zdobom na rumnosć za duše myslił.