Žurnalisća wohroženi
Kijew/Berlin (dpa/SN). Do prezidentskich wólbow na Ukrainje zajutřišim, njedźelu, je po słowach organizacije Reporterojo bjez mjezow nowinarska swoboda w krizowym kraju přiběrajcy wohrožena. Žurnalisća su při swojim dźěle dźeń a wjetšej namocy wustajeni, zdźěla organizacija dźensa w Berlinje. Ćežko maja sej tež ukrainske medije, kotrež su w rukach mócnych politikarjow a oligarchow.
Něhdźe 30 milionow wólbokmanych ma 31. měrca noweho prezidenta wolić. Cyłkownje 39 kandidatow nastupi. Druhi wólbny přeběh budźe 21. apryla.
To a tamne (29.03.19)
Najhłubši pool swěta ma w Pólskej nastać. Njedaloko stolicy Waršawy přihotuja bagry tuchwilu twar megabazenka, kotryž ma 45 metrow do hłubiny sahać. Nastać ma paradiz nurjakow za započatkarjow kaž tež profijow. Tuchwilu najhłubši kumštny bazenk nurjakow ze 40 metrami je w italskim měsće Padua. Hišće lětsa chcedźa nurjenski centrum w Mszczonowje, něhdźe 50 kilometrow juhozapadnje Waršawy, wotewrěć.
Jako bamž předrasćeny je dźiwadźelnik John Malkovich z USA wčera putnikow njedaloko Naměsta swj. Pětra w Romje zamylił. Mnozy mějachu jeho w prěnim wokomiku za Franciskusa, byrnjež so wón z brodu a trochu tołši wot woprawdźiteho bamža rozeznawał. 65lětny Malkovich bě tam scenu za seriju italskeho režisera Paola Sorrentina „The New Pope“ nahrawał.
Łužicy kiwa wosebity status
Miłoraz (SN/at). Łužica ma so stać z wosebitym hospodarskim pasmom, kajkehož w zwjazkowej republice dotal hišće ženje njebě. Wosebity status ma wuchadźeć ze zakonja wo naprawach strukturneje změny za kónc wudobywanja brunicy. Naćisk zakonja zwjazkoweho knježerstwa měł w aprylu/meji předležeć. Na to skedźbni sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU), dźensa bjezposrědnje do podpisanja zakładneho zrěčenja wo přesydlenju Miłoraza, we wjesnym dźělu Trjebinskeje gmejny. Kretschmer zakitowaše wuslědk komisije za rozrost, strukturnu změnu a dźěło, kotryž je ekonomiske a ekologiske zajimy zjednoćił. „Hranica přewjedźomneho překročena njeje, čuju so na rozprawu komisije wjazany“, premier rjekny.
Narěčany na předwidźane přesydlenje Miłoraza mjenowaše Kretschmer „wulke rozdźěle k přesydlenjam w dobje NDR“. Nastupajo podpěru Serbam pokaza wón na serbski komunalny program. Premier jedna jako „skućićel z předswědčenja: Lipowemu łopješku we woponje Zhorjelskeho wokrjesa čuju so winowaty.“
Monsanto dyrbi płaćić
San Francisco (dpa/SN). Němski ratarskochemiski koncern Bayer je we wulkoprocesu wo raka zawinowace wudźěłki swojeje wotnožki Monsanto dalšu poražku poćerpjeł: Sudnistwo w San Franciscu je rozsudźiło, zo je njerodź zaničowanski srědk glyfozat rak skóržbnika zawinił a zo dyrbi jemu koncern 71,4 miliony eurow płaćić. Rozsud móhł sćěhi měć: W USA skorži wjace hač 11 000 ludźi ze samsneje přičiny přećiwo Monsantej.
USA swój rozsud zakituja
New York (dpa/SN). USA su w Bjezstrašnostnej radźe UNO swój rozsud zakitowali, wot Israela přiswojene Golanske wyšiny formelnje jako israelski statny teritorij připóznać. Ludźo tam hižo lětdźesatki po israelskim prawje bydla, argumentowaše zastupowacy pósłanc USA w UNO Rodney Hunter. Nimo toho njesměli wyšiny do rukow Syriskeje a Irana padnyć. Zastupowacy pósłanc Ruskeje w UNO Wladimir Safronikow mjenowaše rozsud USA „njepłaćiwy“, dokelž rani rezolucije UNO kaž tež mjezynarodne prawo.
Wójsko łódź zaso přewzało
Chaos brexita dla njewoteběra
London (dpa/SN). Delnja komora britiskeho parlamenta je wčera wo cyłkownje wosom alternatiwach w zwisku z wustupom kraja z Europskeje unije wothłosowała. Při tym njedósta žadyn z namjetow wjetšinu hłosow. Zapósłancy su wustup kraja bjez zrěčenja runje tak wotpokazali kaž čłonstwo kraja w cłownej uniji, dalše ludowe wothłosowanje abo cofnjenje britiskeje deklaracije wo brexiće.
Nětko zwostanje jenož dalše wothłosowanje wo zrěčenju, kotrež bě premierministerka Theresa May z EU wujednała. May sama bě poskićiła, zo chcyła wotstupić, přihłosuje-li parlament zrěčenju, kotrež tam „deal“ mjenuja. Hač k wothłosowanju dóńdźe, njeje hišće jasne. Prezident parlamenta John Bercow bě knježerstwu zdźělił, zo je dalše wothłoso- wanje jenož móžne, su-li substancielne změny zrěčenja widźomne.
Přećiwnicy premierministerki May, kaž bywši wonkowny minister Boris Johnson, su porno tomu signalizowali, zo bychu dotal raznje wotpokazany deal w padźe wotstupa May podpěrali.
Woidke: Hoberska škoda
Skandal łžow a zamylenjow braniborsku SPD střasł
Podstupim (dpa/SN). Braniborska SPD chce škodu, kotraž je přez skandal łžow wokoło dotalneho kandidata za Europski parlament Simona Vauta nastała, wobmjezować. Krajny předsyda strony a ministerski prezident Dietmar Woidke je wčera swoje hłuboke přesłapjenje a zludanje zwuraznił a zdobom Maju Wallstein jako narunansku kandidatku předstajił. „Nětko su wozjewjene łžě a jebanja braniborskeje SPD hobersku škodu načinili“, rjekny Woidke w Podstupimje. „Wotzamknjemy tutón kapitl. Hladamy doprědka!“ Vaut chce pisomnje připowědźić, zo swój mandat jako zapósłanc Europskeho parlamenta njepřiwozmje.
Jedyn pad dosaha
To a tamne (28.03.19)
Po hromadźe sukanych płachtach ćeknyć spytałoj staj mužej z bydlenja w Berlinskej Strowotnej studni. Policija bě při durjach klinkała, zo by wobydlerja njezapłaćeneje pokuty dla zajała. Muž rjekny, zo njemóže wočinić, dokelž je nutř zamknjeny. Samsny čas spytaštaj mužej z woknom po zwjazanych płachtach ćeknyć, při čimž so płachta torhny. Pytanemu poradźi so ćeknyć, druhi so ćežko zrani. Čehodla bě tež wón ćeknyć spytał, njewědźa.
Do Berlina drogi nakupować jěła je 48lětna z Choćebuza z 19lětnym synom. Policisća namakachu při kontroli na Choćebuskim hłownym dwórnišću sydom gramow marihuany pola njeje. Žona přizna, zo bě drogi w Berlinje kupiła. Jeje syn wopojny jěd zastojnikam skónčnje přepoda. Wobaj dyrbitaj nětko ze skóržbu njedowoleneho wobsydstwa wopojnych srědkow dla ličić.
Brónje zaso eksportować
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo chce prawdźepodobnje zaso eksport bróni do Sawdi-Arabskeje dowolić. Wo tym rozprawjeja wjacore medije. Po tym nochce so SPD tomu dlěje spjećować a eksportej bróni přihłosować. Tak chcedźa rozmjerzanych britiskich a francoskich brónjenskich partnerow změrować. Zwjazkowe knježerstwo bě po morjenju sawdi-arabskeho žurnalista Khashoggija eksport bróni do tutoho kraja zakazała.
Reforma wobzamknjena
Straßbourg (dpa/SN). Najebać razne protesty w interneće a na dróhach je Europski parlament wčera reformu awtorskeho prawa wobzamknył. Zapósłancy přihłosowachu tak tež wjele diskutowanemu artiklej 13, kotryž wulke internetne platformy kaž Youtube zawjazuje, prawa awtorow bóle wobkedźbować. Kritikarjo maja tak swobodu interneta za wohroženu. Minjeny kónc tydźenja běchu tysacy ludźi we wjacorych městach Němskeje přećiwo tomu na dróhu šli.
E-awta dlěje spěchować
