Jasne lěpšiny za Europu

Freitag, 30. Juli 2021 geschrieben von:

Mamy w Němskej snano přewjele swětoweho namrěwstwa UNESCO?

Berlin (SN/dpa). Połsta z titlom „swětowe herbstwo“ wot UNESCO wobkrućenych městnosćow mjeztym w Němskej mamy. Mjez nimi stej w Sakskej wot lěta 2004 Mužakowski park a wot 2019 Montanowy region Rudne horiny/Krušno­hoří, hromadźe z Čěskej. Hrody a parki w Podstupimje a Berlinje běchu 1990 prěni titul zjednoćeneje Němskeje. Prěnja tajka městnosć w Němskej, kotrejž bu připóznaće 1978 spožčene, bě Aachenska hłowna cyrkej. Mnozy sej mysla, zo je to rjenje a derje za wone městna. Njeje pak to snadź tróšku přehnate?

„Za Italskej a Chinu steji Němska nětko na třećim městnje lisćiny krajow. Za ćežko wot wójny zničeny kraj bjez spektakularnych dźiwow přirody zda so mi to jara horjeka być, wšojedne z kotreho měritka wuchadźeš“, měni Christoph Brumann z Maxa Planckoweho instituta za etnologiske slědźenje w Halle nad Solawu.

Dlěje njedominować

Freitag, 30. Juli 2021 geschrieben von:
Mužakowski park je jako městnosć swětoweho herbstwa UNESCO jenička tajka w Hornjej a Delnjej Łužicy. Dokelž je jich ličba na wuchodźe Němskeje skerje přehladna, zdawa so mi ličba 50 za cyłu republiku naročna być. Prašenje, hač w našim kraju, hač w Europje snadź přewjele tajkich wuznamnych městnow mamy, je woprawnjene. Hdyž so wědomostnik dźiwa, zo runje Němska, w kotrejž bě suroweje Druheje swětoweje wójny dla telko zničenjow, nětko po cyłym swěće za Italskej a Chinu na třećim městnje lisćiny krajow steji, móžu jeho rozumić. Swětowe namrěwstwo je wopřijeće, kotrež ma šěršo sahać. Hačrunjež kriterije UNESCO za požadansku proceduru po cyłym swěće płaća, nima kóždy kraj tajku wuwitu infrastrukturu, zo by trěbne wobšěrne podłožki tak zapodać móhł, kaž činja to Italska, China abo Němska. Zamołwići pola ­UNESCO a w Europje měli tohodla wjace za to činić, zo stary kontinent swětowe namrěwstwo dale njedominuje. Axel Arlt

Wo knihach a kniharni (30.07.21)

Freitag, 30. Juli 2021 geschrieben von:

Kak čas jenož leći! Mjeztym mam hižo dlěje hač poł lěta swoje dźěłowe městno w Ludowym nakładnistwje Domowina. Wšědnje podawam so nětko rano zahe do Budyšina. W nakładni­stwje wjedźe mje puć po schodźišću horje hač na štwórty poschod, takrjec hač pod třěchu. Tam je moja dźěłarnja – stwička z nachilenymi sćěnami a małkim woknom. W rumnosći steja pisanske blido, stólc a k tomu ně­kotre kamory. Wjetši dźěl stwy pak je napjelnjeny z knižnymi polcami, na kotrychž so serbske knihi a knižki kopja. Mjeztym wěm, zo běchu stwu prjedy jako internu biblioteku lektorata ze serbskimi, zdźěla antikwariskimi knihami wužiwali – tajke potajkim nětko přeco hišće tu steja a mi při dźěle přez ramjo hladaja.

(Nje)swoboda něhdy a dźensa

Donnerstag, 29. Juli 2021 geschrieben von:

Budyšin (SN/bn). Ze zazběhom lětnich prózdnin započa so dohromady 22 młodostnych z Budyšina a Jelenjeje Góry w starobje 14 do 18 lět pod nawodom cyłkownje pjeć fachowcow na prezentaciju „Muzyka sceniczna – Sceniska hudźba“ přihotować. Sobotu a njedźelu chcedźa produkciju w 19 resp. 15 hodź. na jewišću Budyskeho Kamjentneho domu předstajić. Prezentacija je zhromadny projekt towarstwa Kamjentny dom a Ludoweho nakładnistwa Domowina, spěchowany wot europskeho kooperaciskeho programa Interreg Pólska-Sakska.

Katalogk přehladce wušoł

Donnerstag, 29. Juli 2021 geschrieben von:
Budyšin (SN/CoR). K aktualnej wosebitej wustajeńcy Muzeja Budyšin je němskorěčny katalog „Do swěta sunjene. Nowe twórby Almut-Sophije Zielonka. Molerstwo. Grafika. Skulptura“ jako pjaty zwjazk rjadu „KunstWerk“ wušoł. W nim předstaji Drježdźanska wuměłstwowa histo­rikarka dr. Jördis Lademann reprodukcije wšitkich w přehladce pokazanych twórbow z tekstom. Składnostnje 55. narodnin Almut-Sophije Zielonka zarjadowana wustajeńca je hač do 15. awgusta přistupna. Katalog płaći 15 eurow.

Lukaš Ričel z noweho romana čitał

Donnerstag, 29. Juli 2021 geschrieben von:
Młody němski spisowaćel Lukaš Ričel (nalěwo, při signowanju) čitaše wčera w domje sakskeho zastupnistwa w Berlinje ze swojeje mjeztym druheje knihi „Raumfah­rer“, wušłeje tydźenja w nakładnistwje dtv. Roman jedna w Kamjencu a Němskich Pazlicach, w krajinje hatow a skałow. Protagonist Jan rozestaja so ze ­zastupnikami dweju dobow-diktaturow, kotrejž stej so sypnyłoj. Conrad Clemens, wot lońšeho społnomócnjeny Sakskeje pola Zwjazka, bě nimo 30 prošenych hosći tež społnomócnjeneho zwjazkoweho knježerstwa za wuchodnu Němsku, sakskeho zapósłanca Marca Wanderwitza (CDU), do rozmołwy witał ze słowami: „(Pola ­Ričla) … njeje městna za politiske rjekowstwo“. Foto: Wito Meškank

Wotrow (ŽU/SN). YOUCAT za dźěći bu wčera wjac hač 30 wobdźělnikam nabožneho tydźenja we Wotrowskej cyrkwi předstajeny. W tamnišej wosadźe bydlacy, jako wučer na Serbskim gymnaziju Budyšin mjez druhim předmjet nabožinu podawacy Měrko Pohonč bě knihu do hornjoserbšćiny přełožił. Tydźenja je wona w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła. Lektorka LND Weronika Žurowa přepoda přełožerjej dokładowe eksemplary a dźakowaše so jemu za wšu nałoženu prócu a dokładnosć při přełožowanju a slědowacym wobdźěłanju.

Na wjesneho chronista spominali

Mittwoch, 28. Juli 2021 geschrieben von:
90. posmjertne narodniny lěta 2016 zemrěteho Jana Kašpora stejachu minjeny kónc tydźenja w srjedźišću zarjadowanja na Ćišćanskim statoku. Dora Gebauerowa rysowaše žiwjenjoběh angažowaneho wjesneho chronista a wučerja na powołanskej šuli. Wojerowski žurnalist Uwe Jordan čitaše z někotrych nastawkow Kašpora. Wo hudźbne wobrubjenje staraše so Židźinski chór. Na literarne spominanje bě Ćišćanske kulturne towarstwo přeprosyło. Jan Kašpor bě 1995 wjesnu chroniku Ćiska předpołožił. Za čas politiskeho přewróta bě wón za Demokratisku bursku stronu čłon kulojteho blida Budyskeho wokrjesa. Foto: Katrin Demczenko

Wuspěšny debit w „Görliwoodźe“

Dienstag, 27. Juli 2021 geschrieben von:

Prěnja lětnja filmowa akademija, wuhotowana z podpěru serbsko-němskeje syće Łužycafilm wot filmoweje kooperatiwy Ost a předewzaća Konturprojekt Filmproduktion, je zakónčena. Něhdźe dwaceći filmowcow je so w tym wobłuku na dźěłarničkach wobdźěliło a tam nastate paski minjenu sobotu zjawnje předstajiło.

Zhorjelc (CSTN/SN). Ćežišća akademije, kotruž su w minjenymaj tydźenjomaj w Zhorjelskej bywšej chłódźerni wotměli, běchu mjez druhim filmowa teorija kaž tež dźěłarničce „Serbska kultura a filmowa scena“ a „‚Görliwood‘ a łužiska filmo­wa scena“. Nimo toho wěnowachu so serbscy, němscy a pólscy wobdźělnicy koncipowanju a zwoprawdźenju paskow w dohromady pjeć žanrach, štož běchu dokumentariski krótkofilm, eksperimentalny film, informaciski film, hrajny krótkofilm a hudźbne widejo.

Folklorna unija Słowakskeje wuwoła wčerawšu póndźelu jako dźeń narodneho žarowanja za cyłu swójbu interpretow a přiwisnikow folklorneho tworjenja rozžohnowanja z Jurajom Kubánku dla. Jeho žiwjenje a skutkowanje su w jimacej žarowanskej swjatočnosći w Słowakskim narodnym dźiwadle w Bratislavje hódnoćili. Zasłužbny wuměłc a choreograf bě 19. julija 92lětny zemrěł. Poslednju česć wopokazachu jemu ze serbskeje strony Kornel Kolembus (nalěwo), zastupjerjo Serbskeho folklorneho ansambla Wudwor, komponist Jan Cyž a Tobias Rucha (naprawo) z SLA, kiž je so do kondolencneje knihi zapisał. Maćij Bulank

Neuheiten LND