System dweju klasow

Freitag, 20. November 2020 geschrieben von:
Na samsnej runinje, kaž němske awtowe firmy abo Lufthansa z knježerstwom wo podpěrje w pandemiji jednaja, so rozmołwy ze swobodnje skutkowacymi wuměłcami dotal njewotměwaja. Woni słušeja do druheje klasy, wšako maja politikarjo „kulturu za ryzy zabawu we wólnym času“, kotruž móžeš „prosće bjez wurunanja wotšaltować“, kaž w lisće kulturnikow Sakskeje rěka. Při tym tež njepomha, zo je we wustawje swobodneho stata zapisane, zo ma so „wobdźělenje na kulturje w jeje wšelakorosći a na sporće wšemu ludej zmóžnić“. Kultura njepłaći jako systemrelewantna, dokelž ju k hospodarstwu njepřiličeja. To je ­hižo hladajo na ličbu na tym polu skutkowacych, kotřiž su potencielni bjezdźěłni přichoda, njezmysł. Rjenje, zo poda so sakski ministerski prezident skónčnje do dialoga z kulturnikami. Škoda je, zo dźiwadła z jednym hłosom njerěča. Tež tu knježi princip dweju klasow – ći jedni su priwilego­wani, tamni dyrbja wo swoju eksistencu wo­-jować. Cordula Ratajczakowa

Kamušk stawizniskeho mozaika

Donnerstag, 19. November 2020 geschrieben von:

Nowa kniha rysuje wobraz časa towaršnostneho přewróta w Serbach z wosobinskeho wida časowych swědkow

„Nowa swoboda – Dopomnjenki na přewrót 1989/90“ rěka nowa, w Lu­dowym nakładnistwje Domowina wušła kniha dr. Cordule Ratajczakoweje. ­Bosćan Nawka je so z awtorku wo přihotach, pozadkach a wo procesu na­staća publikacije rozmołwjał.

Knjeni Ratajczakowa – maće nowostku skónčnje w rukomaj. Kniha wšak njeje Waša prěnja, je to přiwšěm wosebite začuće?

C. Ratajczakowa: Nimam hišće dosć wulkeho wotstawka, zo móhła naležnosć prawje hódnoćić. Štož móžu rjec, je, zo tójšto dźěła za mnu leži. Na jednym boku je kniha wuslědk projekta, kotryž sym wotzamknyła, abo hinak prajene: kotryž je z blida. Na tamnym boku so wězo wjese­lu, zo je kniha nětko hotowa. Tajke „dźěćo“ potom woprawdźe w rukomaj dźeržeć móc je cyle wosebite začuće.

Dźens tydźenja planowana knižna premjera bu tuchwilu płaćiwych strowotniskich předpisow korony dla wotprajena. Pobrachuje Wam tajke něšto kaž „oficialne“ zakónčenje projekta?

Basnje Kosykaw němskej rěči

Donnerstag, 19. November 2020 geschrieben von:
Altenkessel (Posaarska)/Choćebuz (SN). Składnostnje 80. posmjertnin delnjoserbskeho basnika Mata Kosyka (1853–1940) 22. nowembra staj Pětš Janaš a prof. Roland Marti zběrku basnjow spisowaćela, fararja a wupućowarja zestajiłoj, do němčiny přenjesłoj a w swójskim nakładni­stwje „Edition Blumbawka“ wudałoj. Knižku skulojćeja němske wujimki z epo­sa „Serbski kwas w Błótach“, kotryž bě před 140 lětami delnjoserbsce wušoł. Awtoraj staj „so tež prócowałoj, Ko­sykowym intencijam wotpowědować a skromny dohlad do jeho tworjenja dać“.

Žona za nowe sebjezrozumjenje

Donnerstag, 19. November 2020 geschrieben von:

„Muzeologija je słužaca wědomosć, wona njeje ničo za diwu. Objekt je wažny, team je wažny, dyrbiš sebje samoho jako dźěl cyłka widźeć. Muzej słuži towaršnosći, a ty dźěłaš dźensa za přichod“, praji nawodnica Hórnikečanskeje Energijoweje fabriki Kirstin Zinke. 56lětna, kiž je so w Schönebecku nad Łobjom narodźiła, kotraž je w Kamjencu wotrostła a wot lěta 1995 ze swójbu we Wóslinku bydli, wě, wo čim rěči, dokelž móže přirunować.

Klučowu kompetencu sylnić

Donnerstag, 19. November 2020 geschrieben von:

„Wužiwanje medijow – hdy budźe kritiske?“ bě hesło webinara, wobjednawaceho prašenje, kelko časa předewšěm dźěći a młodostni w digitalnym swěće přebywaja. Dalšej ćežišći běštej wěstota w interneće a medijowa pedagogika.

Budyšin/Kamjenica (SN/bn). Wuho­towarjo póndźelneho internetneho seminara běchu wotnožce Sakskeho wukubłanskeho a wupruwowanskeho kanala (SAEK) w Budy­šinje a Kamjenicy kaž tež lu­dowej uniwersiće Wojerecy a Annaberg-Buchholz.

Nowa knihawo Serbach

Dienstag, 17. November 2020 geschrieben von:
Praha (SN). W Praskim nakładnistwje Epocha je runje wušła wobšěrna kniha prof. dr. Leoša Šatavy „Serbja na wróćicy 20./21. lětstotka“. Nowostka wopřijima najwuznamniše popularne kaž tež wědomostne teksty čěskeho awtora – wón je wot 1996 do 2001 jako wědomostnik w Serbskim instituće dźěłał –, wusměrjene na łužisku problematiku. Hłowne temy su etniskosć, rěč, stawizny a kultura. Knihu dopjelnjeja něhdźe 80 fotow, dwě karće a bohata bibliografija. Titul ma bórze tež w Budyskej Smolerjec kniharni na předań być.

Hłowni fašistiscy złóstnicy před sudnistwom

Montag, 16. November 2020 geschrieben von:

14. nowembra před 75 lětami započa so w Nürnbergu prěni proces Mjezynarodneho wojerskeho sudnistwa přećiwo hłownym wójnskim złóstnikam nacistiskeje Němskeje, kotryž so 1. oktobra 1946 z wusudami skónči. Na konferency „wulkich třoch“ wot 4. do 11. februara 1945 w Jalće na połkupje Krim namjetowaše prezident USA Franklin Delano Roosevelt, po dobyću nad hitlerskej Němskej fašistiskich wójnskich hłownych złóstnikow před Mjezynarodne wojerske sudnistwo stajić a zasudźić dać. Dalše ­procesy měli so před samsnym sudnistwom přećiwo fašistiskim politikarjam, lěkarjam, wobsydnikam wulkozawodow a wójnskeho hospodarstwa přewjesć. Jako městno mjezynarodneho tribunala dojednachu so „wulcy třo“, Roosevelt, britiski premier Winston Churchill a generalny sekretar Centralneho komiteja Komunistiskeje strony Sowjetskeho zwjazka Józef Stalin na Nürnberg.

Nowostce z RCW

Montag, 16. November 2020 geschrieben von:
Budyšin (SN/JaW). Wot pjatka předležitej nowej dźěłowej zešiwkaj „Zwučujemy a pisamy 1“ za šulerjow 1. lětnika. Wudał je jej Rěčny centrum WITAJ. Zešiwkaj stej na nowu fiblu wusměrjenej, kaž RCW zdźěli, a předležitej w ćišćanym a w šulskim wuchadnym pismje. Wobě publi­kaciji wobsahujetej čitanske a pisanske zwučowanja. Strony zešiwkow wotpo­wěduja slědej pismikow fible. Dźěłowej zešiw­kaj dóstanu zajimcy w Budyskej Smolerjec kniharni a w online-wobchodźe Ludoweho nakładnistwa Domowina pod www.domowina-verlag.de.

Jurij Gustaw Kubaš

Montag, 16. November 2020 geschrieben von:
15. nowembra 1845 narodźi so farar, redaktor a publicist Jurij Gustaw Kubaš swójbje blidarskeho mištra w Šunowje. Dźesać lět bě wón chowanc Praskeho Serbskeho seminara, wjacore lěta bě tam starši Serbowki a studowaše teologiju a filozofiju. 30. nowembra 1870 bu w Budyšinje na měšnika wuswjećeny. Bě kapłan w Ralbicach a Njebjelčicach, lěto fararješe w Ralbicach a po tym 28 lět w Njebjelčicach. Za swój čas jako farar da Kubaš Njebjelčansku cyrkej rjenje wobnowić a nutřka krasnje pomolować. Wón běše jednorje žiwy, njedawaše ničo na zwonkownosć a pychu, bě wuběrny znajer přirody a hojenskich lěkow, nimo toho aktiwny přiwisnik wodoweho hojenja Kneippa. Jako wědomy a jara kritiski Serb wšak njebě pola wyšnosće a někotrych wosadnych woblubowany. Rěčeše ludowje, žortniwje a satirisce a tak tež prědowaše. Dopisowaše často do Serbskich Nowin a Katolskeho Posoła, bě sobuzałožer a 15 lět redaktor časopisa Serbski Hospodar, z kotrymž pomhaše Serbow we wuspěšnym hospodarjenju kubłać. Załožił je serbske burske towarstwo a bursku lutowarnju w Njebjelčicach. Jako wuměnkar wón 2.

Podpěra tež hudźbnym klubam

Freitag, 13. November 2020 geschrieben von:

Sakska rozšěri a podlěši pomocny program­ za kulturne zarjadnišća hač do 31. decembra 2021. Wotnětka móža tež hudźbne kluby a hrajnišća, kotrež jednotliwcy wobhospodarjeja, financnu podpěru dóstać. Sakski kabinet je změnam spěchowanskeho programa předwčerawšim přihłosował.

Drježdźany (SN/CoR). Přičina změny spěcho­wanja je, zo z toho wuchadźeja, zo koronapandemije dla tež klětu nje­wěstota w kulturnym wobłuku dale wobsteji. „Rozmołwy z potrjechenymi nošerjemi na městnje su pokazali, zo su mnozy dotal­ bjez statneje podpěry spytali straty w dochodach narunać. Chcemy a dyrbimy tam podpěrujcy zapřimnyć, hdźež swójska iniciatiwa zarjadowarjow na swoje hranicy storči. Čim wjace po­trjechenych dyrbi zawrěć, ćim wjetša je potrjeba. Tohodla sym so za to zasadźiła, zo naše sakske programy, kaž je to hnydomna pomocna přiražka ,Nuzowe pady kultury’, do přichodneho lěta přewozmjemy“, informuje sakska ministerka za kulturu a turizm Barbara Klepsch (CDU).

Neuheiten LND