Swoju knižnu premjeru dožiwi wčera wječor prěnička Měrćina Wjenka „Stary dom“ w Budyskej Smolerjec kniharni. Wjace hač třiceći zajimcow, mjez nimi literarny wědomostnik z Helsinkow Eero­ Balk kaž tež ze serbskich wsow, je na­ zarjadowanje přišło.

Institutw dialogu

Donnerstag, 26. November 2015 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Prěni raz přeproša dr. Hauke Bartels jako jednaćelski zastupjer direktora Serbskeho instituta 4. decembra na Institutny dźeń. W štyrjoch přednoškach nochcedźa wědomostnicy zjawnosći jenož nowe wuslědki předstajić, ale so tež zakładnym prašenjam wěnować.

„Digitalizacija, wuwiwaca so slědźenska kultura, ewaluacija a změna generacijow so tež na dźěławosć a strukturu instituta wuskutkuja“ rěka w přeprošenju. Kotre změny z toho slěduja, chcedźa rozswětlić. Tak zahaji dr. Bartels zarjadowanje z referatom „Institut w syći serbskich institucijow – pospyt wopisowanja jeho městna“. Dr. Anja Pohončowa rozłoži nowu brošuru wo dźěławosći slědźenišća 2013/2014. Dale informuje dr. Fabian Kaulfürst wo stawje a nowosćach internetneho portala dolnoserbski.de.; Trudla Malinkowa a dr. Pětš Šurman chcetaj zhromadnje pomniki a swědčenja serbskeje kultury w Hornjej a Delnjej Łužicy předstajić.

Zarjadowanje započnje so w 14 hodź. na žurli Budyskeho Serbskeho domu.

Jan Kósk

Donnerstag, 26. November 2015 geschrieben von:
W serbskim kulturnym žiwjenju je Jan Kósk, rodźeny 4. nowembra 1930 jako syn ćěsle w Chrósćicach, wažnu rólu hrał. Wot lěta 1945 do 1948 bě wón chowanc Serbskeho gymnazija we Varns­dorfje a 1953 zakónči na Serbskim wučerskim wustawje w Radworju a Małym Wjelkowje. Slědowaše dalokostudij stawiznow na Pedagogiskej wysokej šuli w Podstupimje a pedagogiki a psychologije na Berlinskej Humboldtowej uniwersiće. Lětdźesatki skutkowaše jako sektorownik w ministerstwje kultury NDR. Jako zamołwity za serbsku kulturu zasadźowaše so wobhladniwje za spěchowanje kulturneho byća Serbow. Koncipowaše, organizowaše a inspirěrowaše serbske kulturne žiwjenje. Tež po towaršnostnym přewróće je sobu na tym dźěłał, serbske kulturne kubło pod nowymi wuměnjenjemi zachować. Bu na studijneho radu pomjenowany a mjez druhim tež z Mytom Ćišinskeho wuznamjenjeny. Je so tohorunja jako awtor lyriki a wědomostneje literatury pjera jimał. Jan Kósk zemrě 24. februara 1997 w Barće. Sieghard Kozel

W rapačim hnězdźezaso něšto kmane wulahnyli

Mittwoch, 25. November 2015 geschrieben von:

Krabat pyta na kompjuterach za serbskim kralom

Na swojej internetnej stronje su Rapaki krótko do zjawneje prezenta­cije noweje kompjuteroweje hry „Krabat a potajnstwo serbskeho krala“ nowostku takle připowědźili: Wočakuje će cyle nowa putaca stawizna wo našim sławnym činkarju z Jitka, z ruku rysowane dyrdomdejstwa, kiž će k historiskim podawkam a městnam po wšej Łužicy dowjedu a kotrež móžeš prěni raz jako kompjuterowu hru dožiwić.

Tójšto so změniło

Rapaki, to su šesćo młodźi mužojo, kotřiž běchu hižo prěnju serbsku kompjuterowu hru „Krabat so nawróći“ w lěće 2001 wuwili. Mjeztym je so na techniskim a kompjuterowym polu kaž tež w kompjuterowych hrach tójšto změniło. Nowa hra bě za Rapaki tuž njemałe wužadanje. W minjenych šěsć lětach je kóždy jednotliwc na wosobinskim fachowym polu přinošował, zo so jemu přidźěleny wobłuk hry poradźi.

Wječor z rozžahłymi twórbami

Mittwoch, 25. November 2015 geschrieben von:

Z rozžahłymi a hudźbnje naročnymi twórbami klawěrneje literatury zahori z Barta pochadźaca a nětko w Berlinje skutkowaca pianistka Heidemarja Wiesnerec minjenu sobotu wječor publikum­ na žurli Serbskeho muzeja.

Budyšin (CRM/SN). Kaž stajnje, hdyž wona w domjacej wokolinje koncertuje, njedachu sej tež tónraz wosebje Bartscy a wokolni wjesnjenjo wzać jej pokazać, kak jara sej ju jako wuměłču česća, kotraž pochadźa z jich srjedźizny. Skutkuje dźě wona tež z wulkim wuspěchom tohorunja daloko za mjezami našeho kraja.

„Appassionata“ mjenowaše pianistka swój program, a zawěrno rozžahle jón wona předstaji. Tak so zahoritosć a zdobom napjatosć tež na připosłucharstwo přenjeseštej. A wězo měješe wurjadna „Sonata“ opus 57 Ludwiga van Beethovena z lěta 1804 – appassionata mjenowana, dokelž jewi so w njej wosebje plastisce njemdrosć mocow přirody, z kotrymiž so komponist ze swojej žiwjenskej ćežu identifikowaše – w koncerće swoje hódne městno. Torhace wětry a demonisku namóc spyta interpretka znowa wudodnić.

Sołobiki spěwali

Mittwoch, 25. November 2015 geschrieben von:

Lubij (SN/CoR). 625 dźěći wšelakich łužiskich šulow je dźens rano w Lubijskej wikowej hali na zakónčacym koncerće projekta „Sołobiki – kóždemu dźěsću swój hłós“ před 500 wopytowarjemi spěwało. Pod nawodom Ann Tröger, Tanje Donatec a Elmiry Yakhina z SLA zanjesechu wone serbske, němske, mjezynarodne kaž tež pěsnje w hornjołužiskej narěči.

Zaměr lěta 2013 zahajeneho projekta je, zo dźěćo swój hłós jako kreatiwny wuměłski srědk wotkrywa. Zdobom chcedźa bohatosć łužiskeje spěwneje kultury dorostej zbližić. Projekt „Sołobiki“, kotryž je mjeztym w nošerstwje Zwjazka serbskich wuměłcow, spěchuje kulturny rum Hornja Łužica-Delnja Šleska.

Jan Hanski

Mittwoch, 25. November 2015 geschrieben von:
Wčera před 90 lětami narodźi so w Njebjelčicach Jan Hanski, jedyn z najznaćišich serbskich grafikarjow. Syn serbskeju staršeju nawukny po šuli powołanje molerja, dyrbješe wot lěta 1943 do 1947 do wójny a jatby, doniž njemóžeše so wot 1952 do 1955 na Fachowej šuli za nałožowane wuměłstwo w Podstupimje na grafikarja wukubłać dać. 1955 nastupi w Eisenhüttenstadće městno we wabjenskim wotrjedźe tamnišeje woclownje. Hač do swojeje­ smjerće w juniju 2004 bydleše w měsće nad Wódru a je jeho wuměłske wobličo sobu postajał. Wot lěta 1963 skutkowaše jako swobodny wuměłc, jako grafikar a moler. Wot lěta 1962 bě čłon Koła serbskich tworjacych wuměłcow, pozdźišo Zwjazka serbskich wuměłcow a wusko ze serbskim wuměłstwom zwjazany. 1967 zdoby sej z plakatom wo Serbskim ludowym ansamblu samo predikat „Najlěpši plakat lěta“ NDR. Jako před­syda wobwodneho zwjazka tworjacych wuměłcow w Frankfurće nad Wódru (1973–1988) je so tež towaršnostnje za spě­chowanje wuměłstwa bjez wobmjezowanjow zasadźał.Sieghard Kozel

Lutki rejuja po kubłanišću

Dienstag, 24. November 2015 geschrieben von:
Wot spočatka šulskeho lěta maja na Wojerowskej zakładnej šuli „Handrij Zejler“ dźěłowu skupinu serbska reja. Ju nawjeduje Alexandra Wagner, kotraž je w Serbskim ludowym ansamblu rejwała a tam nětko dorost wukubłuje. Z 13 holcami 2. a 3. lětnika Wojerowskeho kubłanišća zwučuje Alexandra Wagner tuchwilu reju lutkow. W swojich kostimach zalětuja mali akterojo po rumnosći, zo bychu so přewodźeni wot hudźby na prawym městnje wotpowědnje pohibowali. Swoje kmanosće pokazaja woni přichodny tydźeń na šulskej adwentničce, na kotrejž so tohorunja serbšćinarjo Wojerowskeho Lessingoweho gymnazija wobdźěla. Foto: Katrin Demczenko

Nowostka wo wjesnym žiwjenju

Dienstag, 24. November 2015 geschrieben von:

Budyšin (SN). „Hdźe statok mój“ je titul knihi Berlinskeho awtora Bena Knebela, kotraž je runje w Ludowym nakład­nistwje Domowina wušła. Publikacija wěnuje so burskemu žiwjenju na wsy w 1940tych lětach, zdźěla LND. Je to prěnička­ geologi, kiž hižo lětdźesatki w Berlinje bydli a podawa so z knihu na slědy­ dźěćatstwa we Łužicy.

Beno Knebel skići na zakładźe nazorneho wopisowanja domjaceho statoka a ródneje wsy Baćonja dohlady do dźensa nimale pozabyteho wjesneho burskeho žiwjenja, kaž běše wone za jeho čas we Łužicy wšudźe z wašnjom. Čitarjej wotwěra so swět, kotryž je hišće sylnje wobwliwowany wot ratarstwa a wobćežneho dźěła wšědny dźeń w domjacnosći. Dojimawje wopisuje awtor mjez druhim napohlad domskeho, dwór ze šćěpowcom a kołćom a pódlanske twarjenje z rězańcu a kólnju. Čitar zbliža sej wochěžu ze swjećatkom swjateho Floriana, dobru stwu, ze zawarjenym sadom a peklowanym mjasom pjelnjeny wjelbik, wuhotowanje najstwy kaž tež dwór wobdawacu zahrodu ze zeleninu, kwětkami a małym hatkom.

Pawoł Wićaz

Dienstag, 24. November 2015 geschrieben von:
22. nowembra 1900 narodźi so we Wulkich Zdźarach wučer, lektor a kulturny historikar Pawoł Wićaz. Zdobom bě tomu połsta lět, zo wón w Budyšinje zemrě. Wot lěta 1923 do 1939 bě Wićaz wučer na wšelakich městnach Hornjeje Łužicy. Wot 1939 do 1945 dyrbješe we wójsku słužić. Po wójnje dźěłaše na serbskim zarjedźe a jako redaktor Noweje doby. Po załoženju Ludoweho nakładnistwa Domowina 1958 dźěłaše tam hač do swojeje smjerće jako lektor za stawizny a geografiju. Jako młody čłowjek je wjele pućował. Tak je 1923 nimale cyłu Europu přepućował a w 1930tych lětach je so ze skupinu wučerjow na wjacetydźensku jězbu do USA podał. Pawoł Wićaz bě wědomy Serb. Wo wosud serbskeho luda je so cyłe žiwjenje starosćił. Zo bychu serbscy šulerjo wjace wo swójskich stawiznach zhonili, za to je so­ wón stajnje zasadźował. W slědźerskim dźěle je sej nahromadźił encyklo­pedisku wědu wo stawiznach Serbow a wo wuznamnych serbskich wosobinach. Wo tym­ swědča tež mnohe biografiske portrety a publicistiske přinoški z jeho pjera. Ludwig Zahrodnik

Neuheiten LND