Radšo golf hrać, hač z kijom chodźić
Kopańca zwjazuje ludźi – zo to jenož na sportnišću, na fanowej mili abo před telewizorom njepłaći, za to bě lětuša europeada najlěpši přikład. Tak su so na kromje turněra třeći raz dźiwadła europskich narodnych mjeńšin zetkali a so skónčnje na to dojednali, za zhromadny projekt próstwu komisiji EU zapodać. Tež mjeńšinowi muzejownicy su tónraz składnosć wužiwali, sej mysle wuměnjeć – premjera to za nich!
Tróšku so dźiwaš, zo bě to sport, kotryž je schadźowanje kulturnych institucijow skónčnje nastorčił. Su dźě mjeńšiny hižo něšto lět w politiskich organizacijach, kaž FUEN, zwjazane. Medije haja styki hižo wot lěta 2001 přez zjednoćenstwo dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach MIDAS. Zo su spěšniše hač dźiwadła a muzeje byli, ma snano z tym činić, zo přeco wo tym rozprawjeja, što jich politikarjo tak činja. A kulturnicy snano radšo wotstawk dźerža k funkcionaram.
Zmužiće za sebje wabić
Składnostnje 15lětneho wobstaća je ladinski muzej Ciastel de Tor w Južnym Tirolu minjeny tydźeń dwudnjowsku mjezynarodnu konferencu wo muzejownistwje europskich narodnych mjeńšin přewjedł, na kotrejž so tež direktorka Budyskeho Serbskeho muzeja Christina Boguszowa wobdźěli. Cordula Ratajczakowa je so z njej rozmołwjała.
Što bě wosebitosć konferency?
Ch. Boguszowa: Koparjo maja europeadu; tež dźiwadła mjeztym hromadźe dźěłaja. Za mjeńšinowych muzejnikow pak bě to scyła prěni raz, zo su sej w tajkej formje mysle wuměnjeli. Wosebity prestiž sej zarjadowanje zdoby, zo běštaj tam tež předsyda Mjezynarodneje rady muzejow (ICOM) prof. dr. Hans-Martin Hinz a předsyda italskeje ICOM. Dr. Hinz praješe, zo njebě jemu mjeńšinowa tematika dotal znata. Wón je dźakowny, zo smy jeho wid rozšěrili. Tajka konferenca će w sebjewědomju skruća.
Kotre konkretne impulsy sće tam dóstali?
Skerje spektakl, mjenje dźiwadło
Wuhotowanje lětnjodźiwadłowych inscenacijow NSLDź je přihladowarjow přeco zaso překwapiło. Zamołwity za nje je Mirosław Nowotny, z kotrymž je Carmen Schumann porěčała.
Knježe Nowotny, Wy sće wuhotowar lětušeho lěćneho dźiwadła NSLDź „Olsenowa cwólba a wulki pozadnik“. Što bě Wam najwjetše wužadanje?
M. Nowotny: Porno druhim inscenacijam, za kotrež hotowy, móhłrjec „zrały“ kruch předleži, je w tym padźe wo to šło, sfilmowane dźěło adekwatnje na jewišćo přenjesć. Na zbožo smy z intendantom Lutzom Hillmannom derje harmonowacy team, dźěłachmy dźě mjeztym 17. raz na lěćnym projekće. Wuske zhromadne dźěło z režiserom je wažne wuměnjenje, zo so předewzaće radźi. Runje tak tež kooperacija z dźěłarnjemi dźiwadła, hdźež něštožkuli z dobrym słowom funguje a kolegojo njerědko z idejemi přinošuja.
Hdy sće nowu inscenaciju přihotować započeli?
M. Nowotny: Prawidłownje započinamy přeco mjez hodami a Nowym lětom. Tónraz bě wšak to poměrnje pozdźe, dokelž dyrbješe premjera šulskich prózdnin dla chětro zahe być. Čas žno je to šwarnje tłóčił.
Najenka jako kupca widźeć
Kónc tydźenja wotměchu so w Budyskim „Wjelbiku“ 1. imobilijowe dny za Budyšin a region. Měrćin Weclich je so z organizatorom a imobilijowym maklerom Jensom Zuschku rozmołwjał.
Čehodla sće tajke dny organizowali?
J. Zuschke: Chcychmy kupcow wo wobšěrnosći imobilijoweho předewzaća při wotnajenju a předawanju imobilijow informować. Je lěpje z ludźimi rěčeć, kiž něšto wědźa, hač z tymi, kotřiž ničo njewědźa. Potom móžeš z nimi na jednej runinje jednać. Je wažne, zo su ludźo wo kompleksiće imobilijownistwa wobhonjeni a na to wo nakupje abo předaću rozsudźa. Tak móža tež lěpje posudźować, kajcy da ći maklerojo su a što so na wikach wšitko stawa.
Čehodla sće sej Budyšin wuzwolili?
J. Zuschke: Mój běrow je w Budyšinje, sym tu rodźeny a w towarstwje Nutřkowne město a we wobydlerskim zwjazku čestnohamtsce sobu skutkuju. Mam tež wutrobny zwisk k swojemu ródnemu městu nad Sprjewju.
Kak sće z wothłosom spokojom?
Lěpšiny hižo njezačuwać
Brexit. Najwšelakoriše pozicije nastupajo jasny wuslědk wčerawšeho referenduma we Wulkej Britaniskej su nas w běhu dnja dosćahnyli. Fakt je, sławne kralestwo je hłuboko pačene. Fakt tohorunja je, zo widźi w Sewjernej Irskej a Šotiskej stajnje wjetšina přichod kraja dale w Europskej uniji a nic kaž w Jendźelskej a Waliziskej zwonka njeje. Z poraženeho, EU přichileneho lěhwa bě dźensa rano sebjekritisce słyšeć, zo su w swojich kampanjach lěpšiny přemało tematizowali.
W Trjebinje dudacy zahudźa
Něhdźe 180 sobuskutkowacych ze štyrjoch kulturow zjednoći zetkanje dudakow tutu njedźelu na přeprošenje Domowiny w Trjebinje na Šusterec statoku. Andreas Kirschke je so z tamnišej regionalnej rěčnicu Domowiny Dianu Maticowej rozwołwjał.
Što je motiwacija za lětuše zetkanje?
D. Maticowa: Chcemy na bohatu tradiciju dudakow w Slepjanskej wosadźe dopominać. Je to jenička městnosć po cyłej Němskej, hdźež so hudźenje na serbskich dudach dotal bjez přetorhnjenja pěstuje.
Kak so zetkanje financuje?
D. Maticowa: Dóstawamy srědki ze załožby předewzaća Vattenfall „Doma w Slepom, Rownom a Mułkecach“.
Kotre wobsahi planujeće?
Swjedźeń poezije mosty twari
Wot 20. junija hač do 4. julija wotměje so 38. mjezynarodny swjedźeń serbskeje poezije. Alfons Wićaz je so ze čłonom předsydstwa Zwjazka serbskich wuměłcow a zamołwitym za projekt Benediktom Dyrlichom rozmołwjał.
Pod kotrym hesłom steji lětuši 38. mjezynarodny swjedźeń serbskeje poezije?
B. Dyrlich: Wón je wěnowy Janej Arnoštej Smolerjej, sobu najwuznamnišemu Serbej 19. lětstotka a serbskeho narodneho a rozswětlerskeho wozrodźenja. Swjedźeń ma, kaž Budyska nóc poezije 24. junija při Starej wodarni, podhesło „Swětej wotewrjena a cuzym přećelna“. Tak skedźbnjamy na to, zo smy znowa wukrajnych a tukrajnych přećelow-basnikow zapřijimali.
Kotre dalše wažne zarjadowanja zajimcam poezije a hudźby skićiće?
Nječińće tajku haru, Serbja!
Njedawno běch na nowinarskej konferency sakskeho nutřkowneho ministra Markusa Ulbiga (CDU) w Drježdźanach. Zhonich tam, zo je ličba chłostajomnych njeskutkow w Sakskej minjene lěto woteběrała a zo móžeše policija wjace njeskutkow wujasnić. Wšitko w porjadku takrjec, kaž smy to w Sakskej zwučeni.
Jako so za antiserbskimi njeskutkami prašach, mi zamołwity wotrjadnik poruči so w tymle prašenju na přisłušnu Zhorjelsku policajsku direkciju wobroćić. Přećiwo Serbam měrjaca so kriminalita, kaž wonječesćenje swjatych křižow abo nadpady na serbskich młodostnych přez cwólby prawicarjow, so w sakskej statistice njejewi. Čehodla tež?
Zdobom wóčko za Serbow měć
Sakski Zwjazk žurnalistow Němskeje (DJV Sakska) je na němskej stronje hłowny iniciator nětko wupisaneho Němsko-čěskeho žurnalistiskeho myta. Z jeho jednaćelom Michaelom Hillerom je Axel Arlt wo zrawjenju projekta rěčał.
Němsko-čěski fonds přichoda wubědźowanje organizuje. Kak je k tomu dóšło?
M. Hiller: Dlěši čas hižo prócuje so DJV Sakska wo němsko-čěske žurnalistiske myto. Pytajo za partnerami je so před lětomaj wukopało, zo wotpohladuje Němsko-čěski fonds přichoda runje tajke myto wupisać. Tak smy styki nawjazali, a k tomu přišoł je čěski zwjazk Syndikát novinářů. Hromadźe, tež ze zastupjerjemi zwjazkoweje runiny DJV, smy spytali myto etablěrować.
Podpěruje sakska statna kenclija projekt?
Atraktiwny dowol w regionje zaručić
Turistiska informacija w Złym Komorowje ma nowu nawodnicu. 1. junija je 35lětna Diana Lesche, pochadźaca z Łuchowa (Lauchhammer), ceptar zarjadnišća přewzała. Bianca Šeferowa je so z njej wo nowym wužadanju rozmołwjała.
Kotre nazhonjenja Wam jako nowej nawodnicy Złokomorowskeje turistiskeje informacije pomhaja?
D. Lesche: Studowach wobchadne hospodarstwo ze specializowanjom turizma na Drježdźanskej techniskej uniwersiće. Po studiju dźěłach w marketingowym wotdźělu Braniborskeje krajneje towaršnosće w Podstupimje. Dalše stacije dźěła wjedźechu mje do Błótowskeho muzeja na Lědach a do turistiskeho předewzaća w Sakskej Šwicy, hdźež starach so tohorunja wo marketing.
Što su Waše hłowne nadawki?
