To a tamne (24.06.20)

Mittwoch, 24. Juni 2020 geschrieben von:

Jendźelske korčmy-puby wopytać je koronapandemije dla hižo dlěje hač tři měsacy zakazane. To drje nochcyše wjac hač sto ludźi akceptować a je so w jednej tajkej zetkało, zo bychu sej zaso raz zhromadnje připili. Po wulkej žlokańcy pak njesměrnje harowachu, zo wołachu wobydlerjo policiju, kotraž ilegalne zetkanje skónči. Młodźi ludźo pak so tomu chětro wobarachu a „so žałostnje zadźeržachu“, kaž w policajskej rozprawje steji.

Ze swojej kameru swójske wuchowanje filmował je 43lětny šofer awta na A 73 pola Forchheima. Wón bě kontrolu nad swojim jězdźidłom zhubił a tak zražku zawinił. Wón a 49lětna sobujěduca njemóžeštaj ćežko zranjenaj a zatłusnjenaj samaj z awta wulězć. Po wšěm zdaću pak měješe muž znajmjeńša hišće mocy dosć filmować, kak su jeju wohnjowi wobor­nicy wuswobodźili.

Koronakriza situaciju přiwótřa

Dienstag, 23. Juni 2020 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Wjac hač 250 milionow dźěći po cyłym swěće nima po informacijach UNESCO žanu móžnosć, do šule chodźić. To wuchadźa ze swětoweje kubłanskeje rozprawy organizacije UNO, kotraž bu dźensa wozjewjena. Koronakriza situaciju hišće přiwótřa. Tež w Němskej je połoženje napjate, wšako wjetšina kubłanišćow koronapandemije dla hižo tři měsacy dołho jenož nuzowje dźěła. Dźensa su fachowcy w Berlinje tuchwilnu situaciju němskeho kubłanskeho systema rozjimali.

Ćeže na wukubłanskich wikach

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je dźensa z nawodami z industrije, rjemjeslnistwa ­a dźěłarnistwow w Berlinje wo aktualnym stawje na wukubłanskich wikach rěčał. Pozadk toho je, zo ma wjele přede­wzaćow koronakrizy dla financne ćeže, čehoždla njemóža wučomnikow při­stajić abo chcedźa swoje aktiwity w tym wobłuku pomjeńšić. Zwjazkowa kubłanska ministerka Anja Karliczek (CDU) bě hižo spočatk meje před wuskutkami warnowała.

Dalše naprawy trěbne

Poprawom je konflikt wokoło Hambachskeho lěsa w Sewjerorynsko-Westfalskej rozrisany. Wšako chcedźa jón zachować. Při­wšěm su tam dźensa wulku policajsku akciju přewjedli. Kaž rěčnik policije zdźěli, běchu zastojnicy po stotkach zasadźeni, zo ­bychu zadźěwki rumowali, zo móhli so w nuzowym padźe spěšnje po lěsu pohibować. Domčki na štomach pak nochcychu ­wotstronić. Wot lěta 2018 je Hambachski lěs symbol boja mjez škitarjemi klimy a brunicowej branšu. Foto: dpa/David Young

Lokalne pady r-hódnotu wobwliwuja

Dienstag, 23. Juni 2020 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Dołhi čas bě w zwisku z koronawirusom mjenowana reprodukciska hódnota (r-hódnota) pod 1. Tak je Němska koronakrizu po wšěm zdaću jara derje zmištrowała. Nětko pak je so reprodukciska hódnota znowa razantnje zwyšiła, štož zaleži na wjacorych lokalnych podawkach w Sewjerorynsko-Westfalskej, Berlinje a Saksko-Anhaltskej. Wčera wozjewi Roberta Kochowy institut (RKI) w Berlinje hódnotu 2,76. To woznamjenja, zo je jedyn inficěrowany dwě do tři wosoby na­tyknył. „Lokalne pady wulkeje ličby in­fekcijow, kaž w mjasowej ­fabrice Tönnies w sewjerorynsko-westfalskim wokrjesu Gütersloh, r-hódnotu wulce wobwliwuja, byrnjež ličby na snadnym niwowje byli“, institut zdźěli. W saksko-anhaltskim Magdeburgu su na někotrych šulach inficěrowanych zwěsćili. A w Berlinje-Neuköllnje wu­chadźeja wjacore natyknjenja z nabožneho zhromadźenstwa.

Postupuje přećiwo neonacijam

Dienstag, 23. Juni 2020 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy nutřkowny minister Horst Seehofer (CSU) je prawicarskoekstremistiske zjednoćenstwo „Nordadler“ zakazał. „Wot ranja přewjedujemy policajske naprawy w štyrjoch zwjazkowych krajach“, zdźěli dźensa rěčnik ministerstwa Steve Alter. Skupina neonacijow agěruje předewšěm w syći. „Prawicarski ekstremizm a antisemitizm nimatej tež w interneće žane městno.“ Zastojnicy přepytuja městnosće w Sewjerorynsko-Westfalskej, Sakskej, Braniborskej a Delnjej Sakskej.

Skupina „Nordadler“ postupuje po nacionalsocialistiskej ideologiji a wuznawa so k Adolfej Hitlerej. Tež dalšich zastupjerjow nacirežima sej waži a wužiwa jeho symbole kaž tež rěč. Zdobom planuje nacionalsocialistiski sydlenski projekt na wjesnych kónčinach. Nawoda je w internetnej syći tež sympatije za nadpad na Hallesku synagogu zwuraznił. Při atentaće loni w oktobrje bě 28lětny spytał so do synagogi zadobyć, štož so jemu njeporadźi. Na to je dwě wosobje morił, za čož ma so w juliju před sudnistwom zamołwić.

Dyrbimy wšo nachwatać?

Dienstag, 23. Juni 2020 geschrieben von:
Dawno pytnjemy, zo jedyn termin přichodny honi – nic wšak lětsa, ale ćim bóle klětu. Wšo, štož je tele lěto korony dla wupadnyło, chcyli 2021 nachwatać. Lisćina zarjadowanjow je hižo nětko bjezkónčna, a ludźo měli so na to nastajić, zo budu klětu cyły tydźeń a kónc tydźenja wot ranja do wječora po puću. Problem w Serbach jenož je, zo budźe potom snano ­wjace ludźi na jewišću stać, hač změjemy scyła potencielny publikum. Swójbne swjedźenje kaž kwasy tu scyła hišće zapřijate njejsu. Tak drje kóždy rozumny čłowjek hižo nětko wě, zo scyła móžno njeje wšitke zarjadowanja přestorčić. Wšako je to iluzoriske. Měli radšo rozmyslować, kotre podawki šmórnjemy. Fakt dźě je, zo so hižo do korony wjesne a hinaše swjedźenje, koncerty, dźiwadłowe předstajenja a dalše zarjadowanja druhdy samsny kónc tydźenja kopjachu. A dyrbi da to być, zo přichodne lěto potom zaso kóždy „swoju zopku wari“? Měrćin Weclich

Pilnje škódnu ambroziju plěli

Dienstag, 23. Juni 2020 geschrieben von:
Rostlina ambrozija, kotraž strowoće jara škodźi, so w Braniborskej wosebje we wo­krjesach Sprjewja-Nysa, Hornje Błóta-Łužica a w Choćebuzu razantnje dale rozpřestrěwa. Minjeny pjatk je dźěłowy kruh braniborskeho wobswětoweho ministerstwa „ambrozija“ tuž k akciskemu dnjej namołwjał. Wšitcy zajimcy mějachu při pućach a na ratarskich płoninach škódnu rostlinu plěć. Tež Wětošowski skótny lěkar Stefan Schön a jeho dźowce Lina a Lea (naprawo) su pilnje dźěłali. Dokelž ambrozija hišće njekćěje, njeběchu žane wosebite škitne naprawy trěbne. Poprawom pochadźa ­rostlina z Ameriki. Jeje próšk sylne alergije wubudźa. Foto: Peter Becker

To a tamne (23.06.20)

Dienstag, 23. Juni 2020 geschrieben von:

Trójce klepać, wótře „abrakadabra“ wołać a so spěšnje zminyć: 13lětny hólčec w zwjazkowym kraju USA Delaware je sej přał, zo roznošowar póšty tak jedna. A póstownica je spodźiwne přeće woprawdźe chutnje brała, je runje tak postupowała a samo přez žiwy płót skočiła. Wobkedźbowanska kamera bě wšitko natočiła, a tak je widejo mjeztym hit na Facebooku. Mać hólčeca ma „wulki respekt před roznošowarku. Byrnjež za­wěsće wjele stresa měła, je wona přeću mojeho syna z energiju a lóštom wotpowědowała. To mje wjeseli.“

Wosebje chrobłeho paducha je policija nětko w Nürnbergu lepiła. Jako jeho zastojnikaj sputaneho z drogerije wodźeštaj, je sej 28lětny přiwšěm hišće blešku par­fima do zaka tyknył. Hakle na straži so jemu bleška z drohotnymi kapkami ze zaka suny. Kak bě sputany do regala sahnyć móhł, nochcyše pakostnik wězo přeradźić.

Žada sej měr w Libyskej

Montag, 22. Juni 2020 geschrieben von:

Rom (B/SN). Bamž Franciskus je so na Bože ćěło njedźelu připołdnju w krótkim prědowanju a po modlitwje Jan­dźel­knjeza na swětowe zhromadźenstwo ze žadanjom wobroćił, zastajić namóc­ w Libyskej. Po jeho słowach steji sewjero­afriski kraj krótko před eskala­ciju, dokelž skradźu dźeń a wjace bróni a wojowarjow dowožuja. Swjaty wótc wuwiće z wulkej starosću a bolosću sćěhuje.

Chinscy křesćenjo solidarni

„Běch wo sebi samym šokowany“

Montag, 22. Juni 2020 geschrieben von:

Iniciatiwa šulerskeje rady wokrjesa Sprjewja-Nysa za dwurěčne šulske wuswěd­čenje je wotkryła, zo posrědkowana wěda wo našim ludźe njespokoja.

Podstupim (SN/at). „Wšitke šule w serbskim sydlenskim rumje měli dwurěčne wuswědčenja wudźěleć. To je mała forma, zo byštej serbska rěč a kultura žiwej wostałoj“, rjekny Justin Pigol z Bórkowskeje šule „Mina Witkojc“ minjeny pjatk na posedźenju braniborskeje Rady za naležnosće Serbow. Běchu jeho přeprosyli, iniciatiwu šulerskeje rady wokrjesa Sprjewja-Nysa (SPN) předstajić.

Neuheiten LND