Pólski premier do Smolenska

Dienstag, 18. Februar 2020 geschrieben von:

Waršawa (dpa/SN). Pólski ministerski prezident Mateusz Morawiecki chce so na róčnicy lětadłoweje katastrofy w Smolensku na ruskim wopomnjenskim zarjadowanju za wopory wobdźělić. Při zražce lětadła 10. apryla 2010 bě tež pólski prezident Lech Kaczyński žiwjenje přisadźił. „Haj, chcu do Smolenksa a Katynja jěć, zo bych wopory suroweho sowjetskeho masakra w Katyńskich lěsach a wopory katastrofy pola Smolenska wopominał“, pisaše Morawiecki minjeny kónc tydźenja w interneće.

Při znjezboženju pólskeje knježerstwo­weje mašiny, kotraž so runje lětanišću w Smolensku bližeše, bě 96 ludźi zahinyło. Woni běchu po puću na wopomnjenske zarjadowanje za wopory Katyńskeho masakra, hdźež běchu čłonojo sowjetskeje tajneje słužby NKWD w lěće 1940 wjace hač 20 000 pólskich oficěrow mo­rili. Přičiny njezboža njejsu přeco hišće wujasnjene. Přiwisnicy narodno-konserwatiwneho knježerstwa z toho wuchadźeja, zo jednaše so wo atentat. Dotal předpołožene přepytowanja pólskeho nutřkowneho ministerstwa a ruskich fachowcow rěča porno tomu wo zmylku pilotow.

To a tamne (18.02.20)

Dienstag, 18. Februar 2020 geschrieben von:

Dale njerozrisany je problem krokodila z wobruču wokoło šije. Awstralski fachowc za zwěrjata Matt Wright přebywaše ze swojimi kolegami podarmo na kupje Sulawesi. Tam chcychu krokodila z pomocu paslow popadnyć a wobruč wotstronić. Reptil pak so paslow wo­hlada. Mjeztym su so pomocnicy zaso do Awstralskeje wróćili. W meji chcedźa znowa spytać krokodilej pomhać.

Najwjetšu fosilnu nopawu swěta wu­stajeja wot dźensnišeho w hornjofrankskim Bambergu. Jeje pancer je 140 centimetrow dołhi, normalne wšak je 30 centimetrow, tamniši přirodowědny muzej zdźěla. Fosil běchu sobudźěłaćerjo lěta 2018 při wurywanjach w skale nama­kali. Dokelž bě skelet při transporće rozpad­nył, su fachowcy w tysac hodźin trajacym dźěle 154 milionow lět staru nopawu zaso hromadu sadźili.

Kardinal strachuje so wo Irak

Montag, 17. Februar 2020 geschrieben von:

Bagdad (B/SN). Kardinal Louis Raphael I. Sako, patriarch chaldejskeje cyrkwje, kotraž je z Romom uněrowana, žada sej z dorazom kulowate blido za měr w Iraku. Loni je wón wšě oficialne zarjadowanja k woswjećenju hodownych wobrjadow w cyrkwi wotprajił. „Ludźo w kraju so strachuja, zo so Irak stajnje bóle k bitwišću wuwije hač k suwerenej domiznje, kotraž je w stawje, swojich wobydlerjow a swoje bohatstwa škitać“, wón wujasni. Irak a region dokoławokoło njeho stej „wulkan krótko do wubucha“, praji wón w sćelaku Domradio.

Myto za zwjazk pohrjebnišćow

Jednaja wo móžnych wólbach

Montag, 17. Februar 2020 geschrieben von:

Erfurt (dpa/SN). Nimale dwaj tydźenjej po debaklu při wólbach durinskeho mini­sterskeho prezidenta chcychu zastupnicy Lěwicy, SPD a Zelenych dźensa w Erfurće ze zapósłancami CDU wo wupućach z knježerstwoweje krizy wuradźować. Křesćanscy demokraća dotal wot­pokazuja, bywšeho ministerskeho prezidenta Boda Ramelowa (Lěwica) aktiwnje do zastojnstwa wolić. Ramelow chcył znowa za ministerskeho prezidenta kandidować. Jemu pak pobrachuja štyri hłosy za wjetšinu w parlamenće.

Wjace mortwych wirusa dla

Peking (dpa/SN). Ličba z nowym corona-wirusom natyknjenych wosobow w Chinje je mjezu 70 000 překročiła. Cyłkownje 1 770 zemrětych mjeztym na wirus maja, kaž strowotniska komisija w Pekingu zdźěla. Wosebje potrjechena je centralna China z milionowej metropolu Wuhan. Na dowolowej łódźi „Westerdam“, kotraž je tuchwilu w Kambodźi, dyrbja ludźo dale­ w karantenje wutrać. Mjeztym su USA připowědźili, zo chcedźa lětadła do Kambodźe po staćanow USA pósłać.

Železniske čary zawrěli

Wichor „Dennis“ ze sylnymi zliwkami je we Wulkej Britaniskej hoberske zapławjenja zawinił. Z městnami je so w běhu 48 hodźin telko dešća našło kaž hewak cyły měsac. Pomocnicy dyrbjachu wjacore wosoby z awtow wuswobodźić. Tčacy wostali pak su tež busy a nakładne awta, kaž tu na awtodróze A 443 njedaloko Lindridge w hrabinstwje Worcestershire. Foto: pa/Jacob King

Wjace štomow

Montag, 17. Februar 2020 geschrieben von:
Budapest (AFP/SN). Ministerski prezident Madźarskeje Viktor Orbán je njewšědnu naprawu za škit klimy připowědźił. W swojej wčerawšej narěči k poło­ženju naroda předstaji politikar, kotrehož knježerstwo bě nastupajo globalne woćoplenje dotal skerje skeptiske stejišćo zaběrało, „narodny energijowy a klimowy plan“. W nim mjez druhim rěka, zo chce kraj „hač do lěta 2030 hač do 90 procentow swojeje energije neutralnje předewšěm z pomocu słónca kaž tež ja­dro­wych milinarnjow produkować. Zjawny wobchad w městach měł hižo za dwě lěće ryzy elektrisce ćěrjeny być.“ Nimo toho měli za „kóžde nowonarodźene dźěćo dźesać nowych štomow sadźić“. Lěsna płonina by so tak w přichodnych dźesać lětach wo něhdźe 27 procentow powjetšiła.

Spěšny rozsud

Montag, 17. Februar 2020 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). W debaće wo nowo­wu­směrjenju CDU je so zwjazkowy minister za strowotnistwo Jens Spahn za zhromadny a spěšny rozsud wuprajił. „Ludźo, kotřiž su nas wolili, a naši čłonojo wočakuja, zo to w mustwje a z wulkej zamołwitosću zrjadujemy“, rjekny politikar CDU wčera wječor w sćelaku ARD. Wo předsydstwje CDU a wo kanclerskim kandidaće dyrbjała unija „spochi“ rozsudźić. Spahn přizna, zo je wólbno-taktiskich přičin druhdy lěpje rozsud časowje z wólbami zwjazać. Hladajo na tuchwilny staw pak trjeba CDU nětko w prěnim rjedźe jasnosć – wobsahowje kaž tež per­so­nelnje. Trěbne je mustwo, „kotrež stronu jednoći a narok potwjerdźa, 20te lěta sobu wuhotować“. Na prašenje, štó dyrbjał mustwo nawjedować, Spahn rjekny: Kóždy ma wo tym swoje předstawy.

Kritizuje přetorhnjenje dźěłow

Montag, 17. Februar 2020 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Hospodarski fachowc Marcel Fratzscher je sudnisce wukazane přetorhnjenje pušćenja štomow na te­renje planowaneje twornje awtotwarca Tesla pola Berlinje kritizował. „Hdźež je wola, tam je puć – to za wažne wulko­projekty w Němskej wočiwidnje hižo njepła­ći“, rjekny prezident Němskeho insti­tuta za hospodarske slědźenje nowinarjam. „Štož so w zwisku z Teslu stawa, je sympto­matiske za přehnatu, njeeficientnu a samowólnu běrokratiju, kotraž wuwiće hospodarstwa skerje haći.“

Berlinsko-braniborske wyše zarjadniske sudnistwo bě ze swojim rozsudom sobotu wječor skóržbje Zeleneje ligi Braniborskeje wotpowědowało. Wot štwórtka bě lěsniski zawod na terenje pola Grünheidy hižo tójšto štomow pušćiło: Na wšě 20 tak mjenowanych harvesterow a dźewjeć specialnych mašinow su štomy z wulkej spěšnosću pušćeli a za transport přihotowali. Krajny zarjad za wobswět bě to dowolił, byrnjež twarska dowolnosć za twornju, w kotrejž chcedźa e-awta produkować, hišće njepředležała.

Čim wjace, ćim lěpje?

Montag, 17. Februar 2020 geschrieben von:
Škit klimy móže tak jednory być! Wjele lět smy piwo na dobro tropiskeho dešćoweho lěsa pili, znajmjeńša potom, jednaše-li so wo wot zhotowjerja jako „parlička přirody“ přichwalowanu kapku ze – žadyn žort – Siegerlanda. Čim wjace, ćim lěpje­ zda so nětko tež dewiza w Madźarskej być. Kóždy porod je tam wotnětka dźesać přidatnych štomow hódny. Městna za to dźě maja dosć. Prjedy abo pozdźišo nastanje potajkim z Puszty nowy pralěs, kotryž mjenujemy potom snano samo „zelene płuca“ Europy. Štož wupada najprjedy raz kaž genialny kompromis, wukopa so spěšnje jako přewidny taktiski manewer: Duchej časa wotpowědnje změruje plan špatne swědomje ludnosće; seks – ale prošu z wuslědkom! – cyle po před­stawje konserwatiwneho křesćanstwa, žona jako porodnica-mašina a tak tójšto nowych staćanow. „Krej a póda“ de lu­xe, abo: (bruny) wjelk w (zelenej) wowčej koži. Bosćan Nawka

To a tamne (17.02.20)

Montag, 17. Februar 2020 geschrieben von:

Parada połsta daklow je wčera w Berlinskej měšćanskej štwórći Neukölln wulku kedźbnosć zbudźiła. Parada bě dźěl kónctydźenskich zarjadowanjow, kotrež stejachu cyle w znamjenju dakla. Z bayerskeho Passauwa běchu zamołwići tamnišeho dakloweho muzeja přichwatali. Winicar z Porynskohessenskeje poskićowaše „daklowe wino“. K jědźi mějachu bracle a pomfritki w formje daklow.

Wóń parfima je wopiteho a před policiju ćěkaceho šofera wosoboweho awta přera­dźiła. 26lětny ze Speyera bě zastojnikam napadnył, dokelž bě přespěšnje a stajnje zaso bjez swěcy po puću. Jako jeho zastojnicy dosćahnychu, muž z awta wulěze a ćekny. Wóń parfima, kotraž tež w awće knježeše, pak wjedźeše zastoj­nikow za kerk, za kotrymž so muž chowaše. Test alkohola w jeho kreji wunjese 1,38 promilow.

Neuheiten LND